GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

PERSSCHOUW

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

PERSSCHOUW

13 minuten leestijd Arcering uitzetten

De communist erin, wij eruit.

In „Ons Kerkblad" (prov. Utrecht) schrijft Henk": „Neef

Het is gebeurd in één der mooie dorpen van ons schone Sticht. In dit dorp .bestaat groot gebrpk aan vergaderruimte, zoals trouwens In meerdere dorpen het geval is. Nu er weer Kamerverkiezingen dreigen, zijn de politieke partijen in dit dorp met de plaatselijke Overheid te rade gegaan hoe in het bestaande gebrek kon worden voorzien, en men vond de oplossing in het beschikbaar stellen van de gymnastieklokalen van diverse openbare school-gebouwen. In de laatste Raadsvergadering werden de regelen en voorwaarden besproken en, kreeg de zaak zijn beslag. Echter niet zonder een droevig incident.

Bij de debatten werd van R.K. zijde het voorstel gedaan om de coïnmunistische partij van deze regeling uit te sluiten omdat „de communistische doelstellingen in strijd zijn met de christelijke moraal, en die de democratie en de daaraan verbonden vrijheid toelagen".

De meest geharnaste tegenstander van dit voorstel was de A.R. Wethouder. Hij zeide, blijkens het persverslag: „Er 'bestaat geen twijfel hoe het Calvinisme tegenover het communisme staat, maar het Calvinisme heeft altijd voor gewetensvrijheid gevochten en zal dit blijven doen. Het is om deze reden dat ik tegen het voorstel zal moeten stemmen".

„Het Calvinisme heeft altijd gevochten voor gewetensvrijheid", zegt deze A.R. Wethouder. Houdt dit even vast.

Even later:

De redenering van dezen Wethouder consequent doorgevoerd, zou betekenen dat de Calvinisten bij de komst van den Anti-Christ zouden moeten vragen: Excellentie, waarmede kunnen wij U helpen, want wij zijn voorvechters van gewetensvrijheid.

En nu een treffend slot:

Het Interessante van het geval is dat deze Wethoudervoorvechter van gewetensvrijheid, ook lid was van de bekende revisie-synode, die het besluit nam om al de vonnissen van schorsing, afzetting en kanselsluiting te handhaven, die waren uitgesproken over trouwe ambtsdragers, die onmogelijk hun gewetens konden laten binden aan menselijke bedenksels en constructies.

„Vechten voor gewetensvrijheid" zelfs zover dat aan de Gode-vijandige macht van het commmiisme de helpende hand wordt geboden. Maar tegenover ambtsdragers in de Kerk van Christus, bestaat die eerbiediging van gewetensvrijheid niet. Als die hun geweten niet mógen laten binden aan — tot confessie verklaarde — menselijke bedenksels, dan worden ze geschorst, af-. gezet, vervolgd en verguisd.

Door één en denzelfden man.

De wethouder-synode-afgevaardigde zit blijkbaar niet alleen met artikel 7, maar ook met art. 36 der • Geloofsbelijdenis verlegen. Het eerste is verwerkt in art. 31 der K.O.

K. S.

Ook „De Vrijdenker” huldigt de s(ouvereiniteit) i(n) e(igen) k(ring)!

„De Hervormde Kerk" schrijft:

Elke week krijgen wij , ', De Vrijdenker", orgaan van de Vrij denkers vereniging „De Dageraad" op onze redactietafel. Ons wordt in'lange artikelen toegeroepen, dat wij dom zijn. Wij geloven aan God, terwijl er niets anders is dan de natuur. Wij hebben nu eenmaal iets op met de Bijbel, terwijl dat boek, als je het zo goed uitzoekt als „De Vrijdenker" het doet, niet veel zaaks blijkt te zijn. Wij geloven m een geopenbaarde waarheid, maar „De Vrijdenker" maakt ons duidelijk, dat dit, kortweg, fantasie is. En laten wij maar helemaal zwijgen over de Kerk. Broedplaats van reactie. Krasse staaltjes van domheid en fanatiek conservatisme kan „De Vrijdenker" u uit een welvoorzien arsenaal geven. Bewijzen, - onomstotelijke bewijzen.

En daartussendoor krijgt u lange geleerde artikelen, waarin Nietzsche, Freud worden aangeprezen. Kortom, de wekelijkse verschijning van „De Vrijdenker" vormt een merkwaardige afwisseling temidden van de stroom van kerkelijke bladen. Een mens wil ook wel eens wat anders.

Maar nu gebeurt er iets in Tsjechoslowakije. Een staatsman springt uit een raam. Grenzen worden gesloten. Ieder, die er anders over denkt, wordt tot fascist, dus misdadiger verklaard. Een commissie van onderzoek van de UNO wordt helemaal niet nodig geacht. Het vrije onderzoek niet aanvaard. De diepe verbolgenheid over de gehele wereld is daarom zo. groot, omdat een groep, die een minderheid had, bang voor de verkiezing, een koude staatsgreep doet, en ieder, die niet naar zijn pijpen danst, terroriseert. Weg vrijheid. Weg eerbied voor de naaste — ook al denkt hij anders.

Wat schrijft nu „De Vrijdenker"? Knechting van de gewetens moet toch minstens afgekeurd worden. Ach, als gij dat dacht, kent gij onze Nederlandse vrijdenkers niet. In het nummer van 13 Maart komt een artikel voor waarin de Tsjeehoslowaakse zaak behandeld wordt. Allereerst is het een politieke kwestie, zegt de scKrijver, dus wij hebben er niet mee te maken. Daar begrijpen wfl op onze beurt weer niets van, want het vrije denken behoeft toch niet alleen door de kerken, maar kan ook door andere machten belaagd worden. En waarom die dan niet aangevallen ? Toch zegt de schrijver er wel iets over. Dit „Wat hier 'gebeurt, is het antwoord op de in Centraal Europa gevoerde kerkelijke politiek der oorlogsjaren. Het Is een nieuwe nederlaag van Rome bij de strijd om de ziel van Europa".

Dat de Rooms-Katholieke Kerk met afschuw over het •gebeurde vervuld is, spreekt vanzelf. Zij Is hierover helaas met krachtdadiger afschuw vervuld dan over de gebeurtenissen in Spanje. Maar niet zij alleen is verl)olgen. Allen, die vrijheid een groot goed achten, wijzen deze ontvsrlkkeling af. Niet alzo onze vrijdenkers. Zij zijn dermate bezeten door afschuw jegens de Kerk, in 't bijzonder tegen de Kerk van Rome, dat zij machten, die haar schade toebrengen, niet laken. Ook al vermoordt zulk een macht het vrije denken, waarvoor hun beweging bijkans tachtig jaren beweerde op de bres te staan.

Wij menen, dat de Kerk nauwlettend moet luisteren naar hen, die haar afwijzen, ja, die haar bestrijden. Zulk een vijandschap mag haar niet verontrusten, of beter: moet haar in een gezonde onrust brengen. Maar als het geschiedt door strijders, die geen verhoudingen meer zien, die gedreven worden door zulk een wrok, dat zij tegen de vernietiging van hun eigen idealen niet protesteren, mits ook maar hun vijand ten gronde gaat, dan valt het ons moeilijk, ernstig naar die stem te luisteren.

Wat jammer is, óók voor de Kerk.

We spatiëerden enkele woorden.

Daar hebt ge de splitsing in terreinen.

We gaan er dood aan.

De totalisatoren zeggen: , alle kringen uit één beginsel opbouwen, afgrenzen, beheersohen.

En als ze dan gemuilkorfd zijn, dan zegt hij: wees nu maar souvereia in uw eigen kring.

Als ge maarl begrijpt, dat de kring leiding verein is in den eigen kring der kringleiding. Sic transit gloria mundi.

K. S.

Ds Toornvliet bidt.

In „De Strijdende Kerk" schrijft, wat we hebben - voorspeld, zooals ieder kind kon doen, ds Toornvliet over het Amersfoortsche congres. Het artikel is van het gewone gehalte: van wat onzerzijds gedrukt staat neemt de man geen nota, maar trekt de ongeloofelijkste en dwaaste consequenties uit wat hij hoort, dat mondeling gesproken is. Het is dan ook een doorloopend stuk nonsens. Maar het slot willen we onzen lezers niet onthouden:

Het is niet meer te houden.

......tenzij, de vrijgemaakte broeders, die hier niet kunnen meegaan, zich in getrpuwheid aan Gods Woord zullen te weer stellen en op hun plaats zullen blijven. De conclusies werden aangenomen met grote meerderheid van stemmen. Er was dus een kleine minderheid. Gode zij dank. Burgemeester Ottevanger en zovelen, wij bidden U sterkte toe in deze moeilijke positie.

In „De Linie" stond onlangs een breed verhaal over een amerikaanschen generaal, die in de dagen van het duitsche tegenoffensJïf in de Ardennen, kort vóór Duitsohlands ineenstorting, in soldatentaal God had aangeroepen om beter weer, opdat men kon doorstooten. De tekst was afgedrukt, en vele lezers waren verontwaardigd over den tekst van een soldatengebed, afgedrukt in de krant. Wij zijn, ook zónder dat we den tekst van ds Toornvliet's gebed voor br Ottevanger en andere, van broeder Greijdanus en de andere uitgeworpenen, afgesnedenen, ontwerpen en afdrukken — bij wijze van concept — al verontwaardigd. Enkel en alleen vanwege de naakte misère.

K. S.

Ds Toornvliet maakt zich op tegen het sectarisme.

In het artikel, zooeven aangehaald^ zijn dit de laatste woorden van ds Toornvliet (hij spreekt nog br Ottevanger en de andere vrijgemaakten, voor wie ds Toornvliet in gebeden is, aan):

U hebt veel verantwoordelijkheid. Want mede van U hangt het af, of de brs en zrs van art. 31 tot secte zuUeü worden. Opgesloten in eigen gekozen isolement, waarin geen kracht doch louter zwakheid schuilt. U hebt het ook niet gemakkelijk. Prof. Sch. merkte op „door te spreken dwingen wij anderen te zien wat er moet geschieden", dat wil zeggen: voor een andere mening is geen plaats. Hier wordt de vrijheid van profetie gebonden en een binding der gewetens voorgestaan. Daarom: handhaaf Uw overtuiging.

Broeders en zusters, houdt moed.

Blijft getrouw aan Christus' opdracht in dezer tijden nood!

Wij worden dus een sectè, als we, terwijl we onze •gebeden niet mogen offeren op den KANSEL van ds Toornvliet (want Christus verklaart broeder Greijdanus en de anderen onwaardig, van ds Toornvliet's kansel te bidden), maar wel met hem mogen bidden voor de kiesvereeniging, nu weigeren, die gebedenreeksien van elkaar te separeeren. Gebeaen in een kiesvereeniging staan blijkbaar op een lager verantwoordelijkheidspeil en hebben minder grisstelijke spanning, dan de kans el gebeden; misschien zijn het wel gemeene-gratie-gebeden, zooals volgens A.R. woordvoerders de gemeenteraad ze noodig heeft: gebeden-van-den-tweeden-graad. Dat overigens ondergeteekende wat anders zei, dan ds Toornvliet hier gemakshalve beweert, weet ieder congressist.

Wanneer komt nu eindelijk het boek van ds H. J. Schilder op de markt? Dat heeft óók het woord „secte" in den titel. Ds Toornvliet, haastig over dat geval-Schiloër (H. X) schrijvende, vóórdat hij het boek kon lezen — hoewel er al genoeg over de kwestie officieel vastgelegd is — heeft over dat geval beweerd wat in strijd is zoowel met dr Grosheide's brief aan ds Waagmeester, als met de publieke stukken. Maar het probleem van de secte, ginds, dan wel hier, is er duidelijk in gesteld.

K. S.

Eindhoven en Soekarno-regiem.

Dr Berkouwer meent, dat we aan bewustzijnsverengiag lijden, als wij wat te Eindhoven gebeurde, in verband met Soekamo zien. Waarom? Is het dan beter, als we niet verder kijken, dan de polder lang is? Of de ooren stoppen, als een hoogleeraar van de zending op bezoek gaat bij Soekarno's ministers? Hoe het zij, wij zijn de eenigen niet. DB G. Hagens schrijft in Friesch K.bl., dat hij aan de redactie van Friesch Dagblad volgenden brief deed toekomen:

Leeuwarden, einde Febr. 1948. Aan de commissie van red. van het Friesch Dagblad.

Mijne Heren,

De hoofdredacteur van het „Friesch Dagblad", de heer H. Algra heeft als afgevaardigde deelgenomen aan de arbeid ener kerkelijke synode te Eindhoven.

Op de zittingen dezer synode is, volgens de bladen, als gast ontvangen en zeer welkom geheten ds Probowinoto uit Ned.-Indlë. Deze ds Probowinoto is de voorzitter van een politieke partij, de Chr. Indonesische partij. Het is bekend dat deze partij het Soekamoregiem steunt en ds Probowinoto doet dit ook. Partij en voorzitter scharen zich dus achter hen, die ons in het „Friesch Dagblad" steeds zijn voorgehouden als opstandelingen, muiters, collaborateurs, ja lieden die metterdaad zijn de moordenaars van onze jongens en mannen, die in Indië hun militaire dienst verrichtten.

In geen enkel persverslag, ook niet in het meest uitvoerige „Kerknieuws" van de hr. Scheps, is meegedeeld dat de heer H. Algra tegen het ontvangen van en het eerbevyijzen aan deze man heeft geprotesteerd.

Natuurlijk kan dat toch zijn geschied, of liever, llï neem aan, dat dit inderdaad is geschied.

Het is' dan echter dringend noodzakelijk dat de heer Algra zo spoedig mogelijk zijn protest alsnog In ons „Friesch Dagblad" bekend maakt en openlijk zich van de houding die men in Eindhoven aannam*in het publiek distancieert.

Alle lezers hebben er recht op te weten, dat de hoofdredacteur niet een dubbel spel speelt. Fel waren zijn aanvallen op de revolutionnalr Soekamo en allen die hem volgen. Het vertrouwen in de heer Algra zal bewaard blijven, indien duidelijk blijkt, dat zijn houding nog steeds dezelfde is.

Hoogachtend,

w.g. G. HAGENS.

Ds Hagens voegt hieraan toe:

Er is In Eindhoven t.o.v. het Soekamoregiem me^r gebeurd dan het hoffelijke ontvangeh van ds P. Alleen dit echter Is gekozen, omdat dit feit in den lande bij allen bekend is. En het andere zit toch aan het ene vast.

Op deze brief werd nog geen antwoord ontvangen. Vanwege ziekte van de heer Bijgelaar, lid der redactie, zoals bij informatie werd meegedeeld. Natuurlijk zal ook het antwoord in ons Kerkblad worden bekendgemaakt.

Wij hopen het alsdan door te geven.' Misschien kan dr Berkouwer het gevaar van bewustzijnsverenging bij zichzelf bezweren, door óók heel die correspondentie publiek te maken. De heer Probowinoto heeft ook al in Kampen gesproken, in de aiüa, vi^aar onze menschen niet meer zuiver en gehoorzaam genoeg voor zijn. Gesproken tot de studenten.

Een synode, die den voorzitter dezer partij, d.w.z. eener volkomen anti-anti-revolutionair e pEirtij, zóó ontvangt, moest De Strijdende Kerk maar verzoeken, een beetje anders over ons, antirevolutionairen, te schrijven. Ze heeft er verstand van, redacteuren te roepen. B.v. destijds dien van De Wach­ ter.*

K. S.

Wat is een voorwaarde van de regeering?

Het Laatste Nieuws uit Indië merkt op:

Tijdens de audiëntie op 9 Augustus deelde de ministerpresident echter mede, dat de regering als voorwaarde voor verdere onderhandelingen uitdrukkelijk gesteld had dat eerst de gijzelaars naar ons afgevoerd zouden worden.

Waaróm werd aan deze uitdrukkelijk gestelde voorwaarde door de republiek niet voldaan?

Waarom krijgt het Nederlandse " Rode Kruis nog steeds geen toegang tot het republikeinse gebied om de 2600 Nederlanders, meest kinderen en ouden van dagen, die buiten kampverband leven en die opgevraagd zijn door hun familieleden en waarover geen nadere gegevens bekend zijn, op te sporen?

Waarom zijn de gevangenen niet door de republiek uitgeleverd ?

Waaraan men al niet „gewennen" kan.

K. S.

Valt de stilte niet mee?

Dr E. Smilde, sjmodocraat, schrijft in „De Bazuin":

We zijn tegenwoordig in de pers en op de vergadering vóór alles bedacht op het bewaren van den goeden toon. En wij zijn bang voor radicalisme. Toen een tijdje geleden een scribent In het zendingsdebat de uitdrukking „kerkelijk Linggadjatl" bezigde, schudden alle bezadigde lieden afkeurend het hoofd. En de man had het toch heusch niet kwaad bedoeld.' Hij wilde alleen een bepaalden geest: het zich aanpassen bij de feiten, typeeren en veroordeelen. En hierover vielHoch te praten!

En is het zoo erg, als iemand de dingen eens wat kras zegt? We worden daardoor wakker geschud. En dat is noodig. Daarom kan wrijving van gedachten, botsing van standpunten heelemaal geen kwaad.

We zijn het, dunkt mij, na het uittreden van onze vrijgemaakte broeders te veel eens. Dat geeft het gevaar van de doodsche stilte van een vijver in een keurig onderhouden en bijgeharkt park.

En dat gevaar moet vermeden worden. Het bestuur van de Predikantenvereeniging zal er goed aan doen In de toekomst nog meer deskundigen op een speciaal terrein te vragen. Wie denkt hier niet aan Prof. Kraemer, die Indertijd de nieuwe koers in de Herv. Kerk besprak met de hem eigen bezieling èn eenzijdigheid. Dat gaf een interessant debat.

In dit opzicht was de Woensdagavond met Ds SiUevla Smitt zoo'n vruchtbare avond.

Het schijnt niet mee vallen, nu de vrije omroep is vermoord en de radio is genaast keraad-synode.

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 15 mei 1948

De Reformatie | 12 Pagina's

PERSSCHOUW

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 15 mei 1948

De Reformatie | 12 Pagina's