VU Magazine 1974 - pagina 391

Dienstweigeren in Zuid-Afrika Vorster dreigt dr. Beyers Naudé Wat moet 'n Zuidafrikaanse dienstplichtige voor wie apartheid een onrechtvaardige zaak is? Op initiatief van o.a. dr. C. F. Beyers Naudé heeft de Zuidafrikaanse Raad van Kerken zich o.a. met deze vraag beziggehouden op een conferentie in augustus in Hammanskraal. Het genomen besluit, door velen uitgelegd als een oproep om dienst te weigeren, deed veel stof opwaaien in Zuid-Afrika. Premier Vorster concludeerde uit de strekking van het besluit, dat het de bedoeling is een Confrontatie met de staat teweeg te brengen. 'Ik wil ernstig waarschuwen, dat degenen, die op deze wijze met vuur spelen, zich erg degelijk moeten bezinnen voordat zij hun vingers onherroepelijk verbranden,'zo zei hij. De minister van Defensie reageerde met de indiening van een wetsontwerp, waarbij het aansporen tot dienstweigering strafbaar wordt gesteld met een boete van 39.000 gulden of 'n gevangenisstraf van maximaal tien jaar. Het wetsontwerp wordt op 't ogenblik door een commissie uit het parlement bestudeerd.

pens slechts billijken in een 'rechtvaardige' oorlog. De theologische definitie van 'n rechtvaardige oorlog sluit echter uit 'n oorlog ter verdediging van een samenleving, die fundamenteel onrechtvaardig en discriminerend is. En dat is, aldus de resolutie, in ZuidAfrika het geval. Het is dit onrecht en deze discriminatie, dit primaire geïnstitutionaliseerde geweld, dat tegengeweld van terroristen of vrijheidsstrijders heeft uitgelokt. In het stuk wordt er op gewezen dat de militaire machten van Zuid-Afrika klaargemaakt worden om deze onrechtvaardige en discriminerende samenleving te verdedigen en reeds gebruikt worden om de status quo te. verdedigen tegen stappen tot radicale ver-

SARK Van de Zuidafrikaanse Raad van Kerken (SARK) zijn vrijwel alle engelstalige kerken lid, behalve de r.k. kerk (waarvan de bisschoppen overigens protesteerden tegen het wetsontwerp). De drie Afrikaanstalige kerken zijn geen lid van de SARK. Een waarnemersstatus hebben hun zwarte 'dochterkerken', de N.G. Zendingskerk,deN.G. Kerk van Zuid-Afrika en de N.G. Indiërkerk. De vergadering in Hammanskraal, die het besluit nam, was voor ongeveer tweederde zwart en éénderde blank. De conferentie kwam bijeen in een sfeer van verwachting dat Mozambique spoedig onafhankelijk zou worden en dat dit van invloed zou zijn op de gehele situatie in Zuid-Afrika. Van invloed was voorts een rapport van SARK-secretaris John Rees over de assemblee van de Afrikaanse kerken in Lusaka (Zambia) en de contacten, die hij daar had met de leiders van de bevrijdingsbewegingen. Hij was, zo meldde de pers, 'onder de indruk van ZAPUterroristen die hij in Zambia ontmoet heeft. Een van de redenen daarvoor was, dat ze hun bijeenkomsten met gebed openen.' 'Gewone Frelimoleden behoren ook praktisch allemaal tot een kerk,' voegde hij er nog aan toe.'

Onrechtvaardige oorlog In de door de conferentie van Hammanskraal aanvaarde resolutie wordt o.a. gesteld dat zowel de rooms-katholieke als de reformatorische theologie het opnemen van wa-

Reacties Het Hammanskraalbesluit lokt prompt felle reacties uit. De kapelaan-generaal, genl. maj. J. A. van Zyl was diep verontwaardigd. 'De kapelaans van alle kerken in de Zuid-afrikaanse strijdkrachten zullen onvermoeid voortgaan om met • meer toewijding hun bijdragen te leveren om Zuid-Afrika en zijn mensen te beschermen en weerbaar te maken tegen aanvallen van mensen binnen en buiten ZuidAfrika en tegen terroristen die ons land bedreigen en teisteren met moord en geweld.' De geestelijke verzorgers van de Engelstalige kerken lieten zich afzonderlijk nog eens in gelijke geest uit. 'Wij, de kapelaans in de strijdkrachten, die vertrouwd zijn met de oogmerken en de methodes van de communistisch geïnspireerde terroristen, die door moord en geweld toegang tot ons land proberen te krijgen, moedigen alle lidmaten van onze kerken aan, vooral de jonge mannen, om persoonlijk tot de verdediging van ons land bij te dragen.' Ook de oppositiepartijen, de Verenigde Partij en de Progressieve Partij distantieerden zich van de Hammanskraal-uitspraak. Vooral de distantie van de laatste partij (Helen Suzman CS.) trok de aandacht. Ook binnen de kring van het Chr. Instituut ging de Hammansijraal-resolutie sommigen te ver. C.I.-lid prof. M. Hugo verwierp de resolutie in een ingezonden stuk in Die Burger. 'Wat verwacht de Raad van Kerken dat de Regering moet doen? A lie troepen terugtrekken en de grenzen opengooien voor de terroristen?' De verwijzing naar de Boerenoorlog achtte prof. Hugo 'totaal onvanpas'. 'De Boeren waren eerbare mensen die een eerbare oorlog hebben gevoerd tegen een vreemde invaller van buiten. Zij

Omslag augustusnummer van het maandblad Pro Veritate (spreekbuis Chr. Instituut) dat vrijwel geheel gewijd is aan de Hammanskraal-resolutie. Via de Generale Diakonale Raad van de Ned. Herv. Kerk te Utrecht (giro 8685) kan men zich abonneren op het blad (f 24,50 per jaar).

nieuwing buiten de kring van blanke kiezers. De Hammanskraal-resolutie acht het schijnheilig om het geweld van de vrijheidsstrijders te betreuren en zichzelf gereed te maken de eigen samenleving met zijn primaire geïnstitutionaliseerde geweld met steeds meer geweld te verdedigen. Er wordt voorts op gewezen dat het onrecht en de onderdrukking waaronder de zwarte mens in Zuid-Afrika gebukt gaat, veel erger is dan die waartegen de Afrikaners hun eerste en tweede vrijheidsoorlog (de zgn. boerenoorlogen tegen de Britten) hebben gevoerd. De conferentie deed 'n beroep op kerken die geestelijke verzorgers in de krijgsmacht hebben om de basis waarop zij zijn aangesteld opnieuw in overweging te nemen. Aanbevolen wordt de moed en het getuigenis van degenen, die gewillig waren om de gevangenis in te gaan uit protest tegen de onrechtvaardige wetten en het beleid in Zuid-Afrika.

hebben geen onschuldige mensen in koelen bloede vermoord, zoals deze "edelmoedige terroristen " doen.' Dr. J. S. Gericke, moderator van de Kaapse synode van de N.G. Kerk herinnerde in Die Burger aan Romeinen 1 3 , 1 : 5 , waarin Paulus 'sterk en ondubbelzinnig' waarschuwt tegen verzet tegen overheidsgezag. De oproep tot 'gehoorzaamheid aan God' in de Hammanskraal-resolutie achtte hij grenzen aan heiligschennis. In een artikel 'Naudé jaagt naar 5

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen