Acta van het Zending-Congres - pagina 50

:

!

;

34 brengen, om aldaar zijn loon te ontvangen, dan ineenen wy toch in twijfel te mogen trekken of de arme daglooner hier te lande wel geneigd zou wezen, zijn lot met dat van den Javaanschen koffieplanter te verwisselen, en of het uit een zedelijk oogpunt te verdedigen zy, dat zoovelen nog afkeerig zijn van hervorming, doortastende hervorming in Indië.

eerste,

enkel

deze herinnering (blz. 980):

„Ons Progeam"

„De landrente, d. i. het stelsel om bij admodiatie een belasting op het product over de dessa's om te slaan, en nu voorts de dessahoofden voor de gereede betaling aansprakelijk te stellen, heeft er, blijkens alzijdige ervaring toe geleid, dat de dessahoofden dezen aanslag uiterst willekeurig en ongelijk verdeelen; hun vrienden er van vrijstellen er den kleinen man voor laten opkomen; en in den regel de helft meer innen, dan het Gouvernement ontvangt. Een schandelgke toedracht van ;

')

ons niet, wij zouden hieraan opmerkingen kunnen toevoegen omtrent den tegenwoordigen toestand der Gouvernements-koffiecultuur en de benoeming eener Staatscommissie, met opdracht om den Minister van koloniën daaromtrent te dienen van bericht en raad. Gaarne zouden wij tevens, ter karakteriseering van de ongezonde en nog steeds gehandhaafde toestanden, uit het door die commissie uitgebracht rapport (zoowel van hare meerderheid als van hare minderheid) op eenige verrassende mededeelingen de aandacht willen

Drong de nog enkele

Omtrent het uit het bekende

tijd

vestigen.

Terwijl wij u met allen aandrang noodigen, zelven van een en ander kennis te nemen, willen wij hier liever nog met een enkel woord wijzen op het landrente-stelsel en de heerendiensten.

zaken

„Even weinig bevelen zich de heerendiensten aan een betaling van belasting in den arbeid, die, hoe ook reeds beperkt en aan haar wildste loten besnoeid, toch ook zóó nog een kanker blijft, die knaagt aan den welstand van de inlandsche bevolking." ') „Tot welke schromelijke onrechtvaardigheden de diensten kunnen aanleiding geven, kan blyken uit een agrarische kwestie, die zich heeft voorgedaan. Daar stierf een aandeelhouder in de communale velden, tevens bezitter van een stuk agrarisch eigendom van 120 Rijnlandsche roeden; de dessa eischte toen van de weduwe voor dat bezit het stellen van een vollen heerendienstplichtige. Huilerjde kwam de vrouw haar nood bij het bestuur klagen, aangezien het stellen van een heerendienstplichtige in die streek f 50 kostte, terwijl de opbrengst van haar grond bruto niet meer dan f 20 bedroeg; daar het bestuur haar niet kon helpen, heeft zij den grond weer aan de dessa gegeven."

schande, dat zulke feiten zich dat de door de Regeering vastgestelde regelen den vooruitgang en ontwikkeling van den inlander belemmeren, inplaats

het

Is

geen

kunnen voordoen; ') Geen welsprekender en duidelijker betoog, aan hoeveel willekeur de inlander bloot staat, vindt men, dan in de volgende besluiten, opgenomen in 't Bijblad op het Slaatsblad van Ned.-Indié, al. III, no. 716. Bij resolutie van '25 September 1836, no. 128, is bepaald: „a dat in zoodanige streken, alwaar met der tijd gebrek zoude kunnen bestaan aan geschikte gronden voor het aanleggen van koffietuinen, de gronden van afgeschreven koflletuinen, van welke beweien is, dat dezelve oorspronkelijk van goede hoedanigheid zijn geweest, gedurende een tijd van tien jaren, of zooveel langer of korter als bevonden zal worden noodzakelijk te zijn, braak zullen blijven liggen, om, des gevorderd wordende, na ommekomst van dien tijd, weder tot het aanleggen van nieuwe koffietuinen te kunnen worden gebezigd; boven bedoelde streken de gronden van h. dat in de afgeschreven koffietuinen tot geene beplanting met padie, djagong, tabak, of andere voortbrengselen van inlandsche

nijverheid

mogen worden

gebezigd, dan alleen,

wanneer

zoodanige beplanting in het belang der inlandsche bevolking als volstrekt noodzakelijk mocht worden beschouwd, Ier beoordeeling van de hoogste plaatselijke autoriteit." Bij een besluit van 30 Augustus 1854 no. 3, zijn „de hoofden van gewestelijk bestuur op Java herinnerd aan eene oordeelkundige opvolging der voorschriften, in de resolutie van '25 September 1830, no. 1'28, en is hunne aandacht gevestigd op het hoog belang, hetwelk voorde toekomst gelegen is in hel behoud der kofiiecultuur, met last om niet dan bij de dringendste noodzakelijkheid, gronden van afgeschreven koffietuinen, welke geschikt kunnen woiden geacht om later weder voor die cultuur te kunnen wolden gebezigd, aan de bevolking voor eigen landbouw terug te geven, on om, indien de onvermijdelijke noodzakelijkheid bestaat om zoodanige gronden voor dien landbouw af te slaan, daartoe vooraf ten voorstel aan den directeur der cultures in ie dienen!"

te bevorderen ? de Regeering zelve,

van die

En

zij

weet maar

te wel,

dat er te zwaar drukkende lasten bestaan. Ik wijs u alleen op de jongste heerendiensten-circulaire aan de hoofden van gewestelijk bestuur, om te doen waken tegen ondoelmatige regeling

Daarin lezen wij o. a. „Zooals U H. Ed. Geb. bekend is, is het de ernstige wil der Regeering, dat door eene doelmatige regeling der heerendiensten deze zooveel mogelijk tot een minimum worden gebracht, opdat die diensten zoo min mogelijk de bevolking drukken, en geen belemmering zijn voorde ontwikkeling van landbouw en nijverheid, waartoe nog zooveel gelegenheid bestaat. „Het is daarom, dat geleidelijk in alle gewesten van Java onderzoekingen zijn of zullen worden ingesteld, om zoo te komen tot goede gewestelijke regelingen. „A'oor zoover die onderzoekingen reeds zijn gevorderd, is aan het licht gekomen, dat vele heerendiensten van de bevolking worden gevorderd, welke als van geen nut

dier diensten.

of niet noodzakelijk zijnde, geintst kunnen worden nagelaten, ja, die, ivat meer zegt, ten hoogste dienen te worden afgekeurd, waar de Regeering er reeds lang naar streeft, die diensten zooveel mogelijk te verminzoodoende toch worden de goede bedoelingen deren dpr Rf-geering door ileurgeest, onverschilligheid of onen

;

') Vgl. de artt. van K. 'W. van Gorkom, de Heerenen Gultuuidiensten, in „de Indische ToW," 12 November 1889, no. 7; De conversie van de heeiendiensten, t. a. p. 19 Nov. 1889, no. 8; en Oh. van KerckholV, Afschaffing van heerendiensten in Nederlandsch-Indië I II, t. a. p. 28 Jan. 1890, no. 18 en 4 Febr. 1890, no. 19,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen