Nu de rectorale

Amsterdam, 4 November.

Nu de rectorale redevoering van Prof. Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lohman het licht zag, zij het ons vergund, de aandacht onzer lezers nog met een enkel woord op k dit gewichtig betoog te vestigen.

Dat hier en daar in dit betoog, waar het dogmatisch gebied betreden wordt, enkele uitdrukkinge voorkomen, die niet geheel zuiver in theologischen stijl zijn, behoeft het genot der lezing er van in niets te verminderen. Dit overkomt een ieder, die genoodzaakt is, een gebied te betreden, waarop ij zelf geen volledig wetenschappelijk onderzoek kon instellen. En wel verre van iervan den hoogleeraar een verwijt te aken, staat men er verbaasd over, dat ij óok op theologisch terrein zich in den egel zoo volkomen juist uitdrukt.

Toch mag dit geen oogenblik de aanacht aftrekken van het hoofdfeit, dat oor deze rede in het licht wierd gesteld.

Dit hoofdfeit nu ligt hierin, dat deze oogleeraar er in geslaagd is, de geweensvrijheid historisch op eene wijze te erklaren, die ons ontkomen doet aan de ormeele onverschilligheid, en ons rechttreeks positie doet nemen in het middelunt van de Christelijke waarheid.

We bedoelen dit.

Dusver scheen het steed? ; als lag in het toestaan van gewetensvrijheid een concessie aan de onverschilligheid in zake van godsdienst. Het deed er niet toe wat men geloofde, en omdat dat er niet toe deed, kon men vrijgevig zijn. Niet uit den wortel der waarheid dus, maar uit zeker ondersteld recht der menschclijke natuur wierd ze afgeleid. Ze kwam op uit de natuurleer, en stond eigenlijk tegen de openbaring over. Ook door den heer De Savornin Lohman zelven, was ze in zijn Gezag en Vrijheid meer uit dat gewone oogpunt beschouwd.

Thans echter is het hem gelukt, dit zwakke standpunt geheel te overwinnen; en komt zijn voorstelling hierop neer.

Van nature is de mensch niet voor ge-TQtQasvrij'heid, maar voor gewetensafwaw^-. ij schermt met gewetensvrijheid, zoolang hij onder ligt, maar randt ze aan, zoodra hij machtig wierd. Dit toont geheel de gechiedenis der heidenwereld. Dit bewijst de nverdraagzaamheid der hedendaagsche achthebbers. En bewijst evenzeer de isgreep der Christenen, die zoodra ze de verheid op hun zij hadden, insgelijks, door lle eeuwen, de macht misbruikt hebben, m andersdenkenden te onderdrukken.

Breking is hierin eerst door het Kruis an Christus gebracht.

Hij had de macht om anderen desnoods te p erpletteren, en liet zichzelven verdrukken; aar liet, al sloeg men hem aan een kruis, p iet af van de goede belijdenis.

Deze heilige roeping, in zijn kruis gerondvest, liet hij achter aan zijn apostelen t n aan zijn kerk.

Belijd, en laat u voor uw belijdenis onerdrukken, desnoods het leven benemen, aar verdruk nooit op uw beurt terug.

Met deze roeping de wereld ingaande, is an ook gebleken, dat de Christenen niet ebben kunnen zwijgen. Ze hebben alle euwen door de waarheid moeten belijden. een macht kon hen tot zwijgen brengen.

De aandrift, die in hen werkte, bleek terker dan alle macht van bedwang. In en bleek het geweten ontembaar.

Hierdoor is het ten slotte onmogelijk oor den Staat gebleken, om door dwang en valsche eenheid van overtuiging te andhaven, en zoo is ket geschied, dat uitluitend in die kringen en in die landen, aar de Christenen roekeloos en zonder mzien voor de waarheid Gods getuigd ebben, de gewetensvrijheid ten leste doorbrak.

De Christen heelt de gewetensvrijheid erhalve als vrucht van Jezus kruis ververd, niet door de waarheid op éen lijn et de dwaling te stellen, maar door de aarheid zoo kras en onverzoenlijk mogejk tegen de dwaling over te plaatsen, en e toonen, dat hij er het lijden en de verrukking voor over had.

Deze gedachtengang is nieuw en rijk edacht, en een wezenlijke overwinning oor ons Christelijk staatsrecht.

Ze is een eerste vrucht van degelijke wenschap op den Gereformeerden wortel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen