Voor Kinderen.

KNOOPEN.

{Slot).

Op deze wijs verkrijgt men spoedig een menigte schijfjes, niet allen even groot natuurlijk, maar wel alle even fraai wit. Daaruit moeten nu de knoopen komen.

Dit doet de werkman op de draaibank en wel door middel van een werktuig dat veel lijkt op wat wij een centerboor noemen. De timmerman kan u zulk een laten zien. Het schijfje wordt zoo gezet, dat er twee zulke booren tegelijk op werken en zoo krijgt het in zeer korten tijd zijn vorm en de gaaties, en wordt geheel gelijk aan het patroon, waar het naar bewerkt wordt. Wil men het naderhand kleuren dan gaat het nog naar den verver. Op dezelfde wijs vervaardigt men knoopen uit beenderen, ebbenhout en andere houtsoorten, elpenbeen enz.

Ge kent zeker wel de fraaie parelmoeren knoopen, die vaak tot sieraad dienen. Deze worden gemaakt van de schaal van den pareloester, een dier dat leeft in de zeeën rondom Macassar, in de Perzische Golf, de Roode Zee, de Golf van Panama en elders. Het is echter niet zoo gemakkelijk die oesters te krijgen, want zij liggen op den grond der zee. De mannen, die er naar duiken, worden aan touwen naar beneden gelaten, en loopen dikwijls gevaar om verslonden te worden door haaien, die even ? raaj? raenschen vangen als de menschen parels. Zoo'n , duiker kan natuurlijk niet lang onder blijven, ten minste als hij geen duikertoestel heeft. Hij grijpt zooveel oesters als hij kan, werpt die in een net of zak en laat zich v/eer optrekken. Het is hem natuurlijk 't meest om de paarlen te doen, die in de schelpen zitten. Doch ook deze laatsten hebben waarde. Men verkoopt hen aan de vervaardigers van knoopen en dan is het een ver van makkelijk werk van dat harde parelmoer het noodige te maken. Dat geschiedt ook op de draaibank. De kunst daarbij is vooral knoopen te leveren die schoone kleuren en tinten hebben.

Als de knoopen bestaan uit stoffen, die tot zachte stof of pap kunnen gemaakt worden, is natuurlijk de bewerking geheel anders, b. v. bij zulke uit hoeven vervaardigd. Wanneer de harde stof dun of week is gemaakt en vloeibaar wordt zij warm dan in een koperen vorm gegoten, op welken een andere vorm met kracht sluit. Weldra is de knoop bijna afgekoeld. Dan wordt zij er uitgenomen en opgemaakt, d. w. z. de rnwe kanten worden glad gemaakt en de gegoten knoop is klaar.

Misschien hebt ge ook wel die glazen knoopen gezien, welke eigenlijk bollen zijn van glas, met stiften of oogen er aan om ze vast te hechten. Om zulk een knoop te verkrijgen zet de werkman de stift met het oog op de draaibank, en terwijl het stukje metaal ronddraait, laat hij er gesmolten glas op druppelen. Dit glas valt van een stuk dat hij in de eene hand houdt en dat gedeeltelijk smelt, door de werking van een gasvlam en een blaaspijp. Het glas zet zich dan om het metaal, en blijft er als stroop aanhangen. Wordt het daarna weer verhit ddn krijgt het gernakkelijk den behoorlgken vorm en de stift zit er vanzelf in. Bij andere glazen knoopen komt de draaibank niet eens te pas.

De schoen-en laarzenknoopjes worden op geheel bijzondere manier vervaardigd, althans voor sommige soorten van schoeisel Evenals uit metaal voor andere knoopen drukt men in dit geval schijfjes uit een vel zoogenaamd papier maché, een soort bruin papier, een dikke stevige stof; de machine maakt tegelijk midden in 't schijfje een opening. Dan komen de schijfjes in de handen van kinderen, die er de stiften in steken. Vervolgens komt de knoop weer onder de pers, die er den vorm aan geeft en hem hard en glad maakt.

Zoo zouden we voort kunnen gaan. Ge ziet wel, dat er groote verscheidenheid is en dat men best, gelijk sommige menschen gedaan hebben, een verzamehng knoopen kan aanleggen, vooral wanneer men ze ook bijeen brengt uit verschillende tijden, en alle neemt, van den knoop af die zoo groot is als een horloge, tot het kleine boordknoopje toe. Zulk een verzameling is echter een dure liefhebberij, want ten eerste wordt voor knoopen, waarvan men zeker weet dat groote mannen ze aan hun kleeren hebben gedragen, b.v. admiraals als De Ruyter of Nelson, of veld-'^ heeren als Napoleon of Wellington, veel geld betaald, wijl zulke knoopen historische merkwaardigheden zijn. Ten tweede dienden oudtijds de knoopen veel meer nog tot sieraad dan thans, en werden ze in geheele rijen op de kleeren gezet, zonder tot iets bepaald nut te zijn. Zoo had men zelfs knoopen, in eiken waarvan een uurwerk zat, zoodat men slechts op zijn mouwknoop had te zien om te weten hoe laat het was. Andere knoopen bestonden uit diamanten, edelgesteenten of paarlen. En dat zulke knoopen geen dubbeltje het dozijn kosten, begrijpt gij.

Gouden en zilveren knoopen worden nog vaak gedragen, alsook zulke waarin edelgesteenten zijn gezet. Ze dienen echter lang niet zoo veel meer enkel tot praal als vroeger. De kleeding der menschen is trouwens in 't geheel veel eenvoudiger dan voorheen, en daardoor veel minder duur en wel zoo gemakkelijk in 't dragen en minder tijdroovend bij het aankleeden.

Een knoop is maar een klein ding, toch leven duizenden menschen, werklieden, winkeliers, kooplui, van het maken en verkoopen van knoopen. Dat leert ons weer het kleine niet te verachten, te meer nog als er kunst en vlijt noodig is om het te vervaardigen. Weet gij ook waar ons geleerd wordt het kleine niet voorbij te verzien, al wordt daar op andere dan stoffelijke zaken gedoeld?

In den tijd toen men nog uurwerken in zijn knoopen droeg, kwam eens een eenvoudige maar rijke landman te Parijs. Hij trad binnen bij .een horlogemaker, en kocht een dier groote ronde zakuurwerken in gouden kast, zooals zooals men toen had, driemaal dikker en zesmaal zwaarder dan thans een zakuurwerk.

Toen hij heenging zag hij op tafel ook zulk een knoop liggen, waarvan de eene zijde een wijzerplaat vertoonde. De boer dacht dat het niet dan een horloge was en sprak tot den winkelier:

»Hoor eens vriend, ik heb nu zulk eengroot horlogie gekocht voor veel geld; dat kleintje moest ge er mij op toegeven.''

Maar de winkelier antwoorde glimlachend: »Als gij dat kleintje koopt, vriend, geef ik u het groote toe."

Dat begreep de boer niet — en gij ?

CORRESPONDENTIE.

T. K. H, te W.

Het is zelfs of liever juist van een redacteur niet te vergen, dat hij na bijna een jaar nog weet wat hem toen eens is gevraagd; vooral als er nog al eens vragen komen en de vrager noch naam noch woonplaats noemt. Gelieve dus iets meer op te geven.

HOOGENBIRK.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen