Uit de Pers.

Erastus redivimts.

Ds. Gispen verhaalt in zijn gewonen wekelijkschen brief ditmaal van een Erastus redivivus, die tegen ons het verwijt van Antinomianisme slingert.

Hoe ter wereld komt men er toe, om de voorgangers in de hedendaagsche Gereformeerde kerken, met name Dr. Kuyper, van antinomianisme te beschuldigen?

Ik kan begrijpen, dat deze vraag bij u opkomt. onwillekeurig

Wordt niet op eiken Sabbat de Wet in onze vergaderingen gelezen? Zijn we niet onophoudelijk bezig met de Sabbatsviering? Is niet de leuze der hedendaagsche Gereformeerden, zoowel op politiek als kerkelijk terrein: tot de wet en de getuigenis?

En toch, het is zoo onbegrijpelijk wel lijkt niet, als het

Van onze zijde is wel eens beweerd, dat degenen die zich, in de Ned. Herv. kerk, thans als Gereformeerden aanmelden, principieele, echt Gereformeerden, zoowel in beginsel als practijk, een onheilige lijdelijkheid prediken in het stuk van de reformatie der kerken; uit bekende en onbekende oorzaken zich aan alles onderwerpen, door te zeggen; God moet het doen. God moet ons verlossen, Hij moet zijn Sion redden; menschen kunnen dat niet, mogen dat niet, zullen dat niet. Wie de reformatie der kerken ter hand neemt, is gelijk aan den man, die om de Arke des Heeren te redden, de hand aan haar sloeg, en deswege geslagen werd door den Heere.

Zulke redeneering noemden wij wel eens allesbehalve Gereformeerd en echt antinomiaansch.

En dan krijgen wij tot antwoord: wat, antinomiaansch? Gij zijt antinomiaansch en revolutionair er bij!

Hoe dat zoo? Zouden we dan kunnen vragen. Laat mij om 't u geheel duidelijk te maken eens mogen meedeelen, wat een lidmaat onzer Amsterdamsche gemeente mij, omtrent het jaar 1886, vertelde.

Bedoelde broeder kwam nog al eens in aanraking met een predikant der Ned. Herv. gemeente en dan werd er druk gesproken over de gebeurtenissen van den dag. Deze predikant is een vriendelijk en gemoedelijk man en kon, zonder hartstocht, met den afgescheiden broeder over de gebeurtenissen spreken. De afgescheiden broeder verdedigde de doleerenden, en veroordeelde het gedrag dergenen, die beweerden Gereformeerd te zijn en toch stonden aan de zijde van de vijandige kerkbesturen, en het aanzagen, dat de doleerenden door die kerkbesturen werden afgemaakt. Streng op het standpunt der scheiding staande, schroomde hij niet de kerk, die zulke dingen deed, de valsche kerk te noemen van den tegenwoordigen tijd, die zich en hare ordinantiën stelde boven het Woord Gods, en het alleen in de doleerenden afkeurde, dat zij zich niet van deze kerk afscheidden, als eisch van Gods Woord en de Nederlandsche Belijdenis des geloofs.

Op zekeren tijd, deze twee weer samen zijnde, verklaarde de predikant, dat hem een groot licht was opgegaan.

Door het ernstig onderzoek van Gods Woord, was het hem volkomen duidelijk geworden, dat de Heere de tucht op leer en leven niet had opgedragen aan de kerkbesturen, maar aan de burgerlijke Overheid.

Dat was het licht.

Edoch een licht uit de lantaarn van Erastus, welbekend uit de kerkgeschiedenis der i6e eeuw; een geleerde die de macht der kerkeraden, om over leer en leven tucht te oefenen, weigerde te erkennen, (hij was zelf door de kerk van Heidelberg gecensureerd; ) ze als onbijbelsch verwierp, en ze wilde overgebracht zien in de handen der burgerlijke Overheid.

Maar wat ter wereld heeft dit nu met antinomianisme te maken, vraagt ge?

Oppervlakkig beschouwd, weinig of niets.

Doch vergeet niet, dat door dit licht een »opklarmg" komt over de kerkelijke en politieke kwesties van den tegenwoordigen tijd. De Overheid moet, van Godswege, de tucht op leer en leven handhaven.

Derhalve mogen noch de kerkeraden, allerminst ambtelooze geloovigen doen, hetgeen der Overheid JS.

Alle ziele zij den machten over haar gesteld onderworpen. De kerkbesturen zijn machten, machten die door de Overheid in het leven zijn geroepen en door haar erkend worden. Wie zich dus tegen de kerkbesturen verzet, verzet zich tegen de Overheid, en wie zich tegen de Overheid verzet, verzet ^zich tegen de Dienaresse Gods.

Ziedaar nu, opeens, alle conscientiebezwaren weggenomen. Men predikt uit Gods Woord. Predikt de onmacht van den zondaar, de souvereiniteit van Gods genade, de rechtvaardiging alleen door het geloof, de volharding der heiligen, en — men is van alle verdere verantwoording af. Het overige moet God doen, God en de burgerlijke Overheid, of God door de Overheid!

Maar dat is antinomianisme, roept ge uit.

In den grond zeker, en Erastiaansch ook. En evenwel nochtans wordt dit door velen als principieel Gereformeerd, echt antirevolutionair en zeer godzalig verdedigd. Er zijn echter ook schakeeringen. Niet allen tappen uit dit vaatje.

Er zijn er, die niet onbekend met Geneve en de Calvinistische reformatie, g wel degelijk het recht der kerkeraden erkennen, om tucht te oefenen op leer en leven. Maar, zeggen ze, de kerkeraden kunnen dat recht niet uitoefenen, in rechterlijken zin, omdat zij onder de overmacht der hoogere besturen, naar aanleiding van de reglementen gebonden zijn; en ze kunnen het niet in zedelijken zin, omdat ze zelf niet Gereformeerd zijn, te nauwernood weten, wat Gereformeerd is, en wat de Gereformeerde kerk, in hare belijdenisschriften, belijdt. Hoe zullen zij handhaven, die niet eens weten, wat gehandhaafd moet worden? En daarom moeten de beginselen eerst zuiver gesteld en luide gepredikt worden. Die beginselen moeten heel de natie en heel de kerk doordringen. En eerst als dat geschied is, dan komt de kerk weder op het rechte spoor. Dan buigt volk en Overheid weder voor het Woord des Heeren, dan komt het geheel der gedoopten weder onder de tucht van Gods Woord, dan wordt kerk en volk waarlijk Gereformeerd en komt Art. 36 der Belijdenis weer tot zijn recht.

Begrijpt ge nii, hoe het mogelijk is, dat van die zijde de Gereformeerde kerken, met name Dr. Kuyper, van anti nomianisme beschuldigd kunnen worden ?

Wellicht nog niet. En het is ook schier niet om te begrijpen. In den grond is het dan ook niet anders dan een handigheid, een gevatheid in het debat. Men is veroordeeld, of men moet veroordeelen. De Gereformeerden in de Ned. Herv. kerk zijn gedwongen tot een bewijsvoering, die hen vrijwaart van verplichtingen, die tot botsing met de kerkbesturen kunnen leiden en uitzetting uit hun kerk ten gevolge zouden hebben. En nu trekken ze zich terug in de vesting Art. 36, en redeneeren aldus: Art 36 is op Gods Woord gegrond, God de Heere gebiedt in zijn Woord, dat de Overheid alle afgoderij en valschen godsdienst moet uiti-oeien, de hand moet houden aan den kerkcndienst en het Woord Gods overal moet doen prediken. Gij, die u Gereformeerde kerken noemt, bestrijdt dit feitelijk door uw revolutionair verzet tegen de kerkbesturen, theoretisch door een politiek van staatsneutraliteit tegenover de kerkgenootschappen, die uitloopt op een staat zonder God; al uwe hoogleeraren hebben, op uweSynode, een bezwaar ingebracht tegen Art. 36; zij bestrijden alzoo de wet Gods als rfegel ook voor het nationale leven. Zij bestrijden de roeping der Overheid om de wet Gods te handhaven, stellen de conscientie in de plaats van de wet. Derhalve gij zijt antinomiaansch. Is het niet fraai gevonden ?

Het lijkt op het „kostelijk mal" van onzen dichter. En het zou metterdaad vermakelijk zijn, zoo het niet zoo droef om te beschreien was.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen