De Hervormde Kerk en het Socialisme.

Het droeve besluit door de „Algemeene Synode der Nederlandsche Hervormde Kerk" genomen in zake de socialisten, heeft, zoodra het bekend werd, algemeen verontwaardiging gewekt. Een kerk, die zich bij voorkeur de „vaderlandsche kerk" noemt; die zich liefst als de „ofificieele kerk van Nederland" aandient; die bij alle openbare gelegenheden er bijzonder roem op draagt, dat zij in bijzondere relatie staat tot ons Vorstenhuis, en die desniettegenstaanden de socialistischen predikanten ongehinderd toestaat de zielen te verderven en den revolutiegeest aan te wakkeren; is een zoo weerzinwekkend schouwspel, dat men zich met verbazing afvraagt, hoe zulk een gruwel zonder een luid protest van allen, die nog in het Evangelie gelooven, kan geschieden.

Des te meer belang heeft het daarom, na te gaan, wat de Synode tot dit besluit dreef. In een zeer belangrijke beschouwing, die in de Kerkelijke Courant o^cr de handelingen der Synode het licht zag en die blijkbaar van een welingelicht persoon afkomstig is, worden nu de officieele stukken publiek gemaakt. De zaak kwam in de Synode aan de orde naar aanleiding van een klacht, door de classis Den Briel ingebracht, die aldus luidde :

De classis Brielle; „overwegende:

„dat in art. 11 Alg. R. onder de dingen die „steeds het hoofddoel moeten zijn van allen „die in onderscheidene betriikkingen met het „kerkelijk B.-stuur belast zijn, ook behoort de „bewaring van orde en eendracht en de aan-„k weeking van liefde voor koning (koningin) „en vaderland;

„dat allen die tot de Evangelie-bediening in „de Ned. Herv. kerk worden toegelaten, beloven, „dat zij in het dies besef van hunne roeping „en in vertrouwen op God in het werk der „Evangelie-bediening met ijver en trovw zullen „werkzaam zijn overeenkomstig de beginselen „en het karakter der Herv. Kerk hier te lande „(art. 27 v/h R. van het Examen); „dat zij „daarna eene beroeping aannemende door aan-„vaarding en onderteekening van den beroep-„brief zich verbinden om door leer en voor „beeld alles te doen wat een Herder en Leeraar „overeenkomstig Gods heilig woord volgens de „verordeningen der kerk betaamt; „dat hiermede in openbaren strijd zijn het „doel en streven der sociaal democraten, die „den godsdienst haten, de koningin en alle „overheid weerstaan; „dat in de treurige dagen die ons Vaderland „in het begin dezes jaars doorleefd heeft, zelfs „predikanten der Ned. Herv. kerk zich als „sociaal-democraten hebben doen kennen en in „plaats van orde en eendracht, twist en twee-„dracht, hebben bevorderd, ja wanorde en re vo-„lutie gepropageerd; „vraagt de Algemeene Synode der Ned. Herv. „kerk onder verschuldigden eerbied, dat zij zich „rond en duidelijk uitspreke over zoodanige „wijze van handelen en zoo noodig bepa „lingen in het leven roepe waardoor verklaard „en uitgemaakt wordt, dat Sociaal-democraten „in hunne verschillende schakeeringen geenerlei „ambt in de Ned. Herv. kunnen bekleeden, ja „ztlfs geacht moeten worden niet tot de Ud-„maten dier kerk te kunnen behooren."

Kloek en fier is dit protest niet. De „verschuldigde eerbied, " waarmede de vraag gedaan wordt, doet eerder aan oostersche serviliteit dan aan christelijken moed denken. Ook is de overweging, waarop dit verzoek rust, wel een bewijs, hoe diep het geestelijk leven in de Hervormde Kerk zonk. Dat het socialisme de meest consequente doorvoering is van de revolutie; dat het de Souvereiniteit Gods aantast en ons volk afvoert van Christus, den door God geroepen Koning; schijnt er minder toe te doen. Hoofdzaak is de klacht van deze classe, dat het socialisme de „orde en eendracht" verstoort en niet bevorderlijk is voor „de aankweeking van liefde voor Koningin en Vaderland." Maar hoe maten onvoldoende dit protest ook wezen moge, het stelde de Synode toch voor de principieele vraag, of de socialistische predikers, „die den godsdienst haten, en de Koningin en alle overheid wederstaan" als predikanten in de Hervormde kerk mochten geduld worden.

De Synode stelde deze klacht in handen van een commissie, die van advies dienen moest, en deze gaf het volgende advies:

„Waar het eene staatkundige richting geldt, „moet zij allerminst geacht worden geroepen te „zijn, daarover in 't algemeen uitspraken te „doen. Of eene staatkundige richting iemand „uitteraard godsdienstig of ongodsdienstig doet „zijn, is in het algemeen niet uit te maken; „maar hangt van iemands persoonlijkheid af, en „van de meerdereot mindere eenzijdigheid waar-„mee hij een beginsel doorvoert. Moet niet „aan het geweten van ieder worden overgelaten „of hij zich zal aansluiten of zich gebonden „blijft achten aan een kerkgenootschap tot op „het oogenblik, dat hij door feiten zijne beloften „breekt of zijne plichten verzuimt, dan treedt „zijn rechter, het kerkelijk Bestuur op, om te „doen wat de wetten en Reglementen hemvol-„doende aangeven. Om iemand van te voren „van het lidmaatschap der kerk uit te sluiten „om poUtieke beginselen zou zeker nietProtes-„tantsch zijn."

Overeenkomstig dit advies besloot de Synode „om aan 't verzoek van bovengenoemd deel der classis Brielle niet te voldoen." Een conclusie, die met algemeene stemmen aangenomen werd.

De beteekenis van dit besluit kan niet duidelijker worden weergegeven dan door dezen berichtgever, die blijkbaar geheel de opvatting der Synode deelt:

Door deze, zij het negatieve uitspraak heeft de Synode der Ned. Herv. Kerk in 't jaar onzes Heeren 1903 verklaard, dat sociaal democraten lidmaten, predikanten kunnen zijn en blijven in de Ned. Herv. kerk, dat sociaaldemocratie en Christendom elkaar principieel niet aansluiten. Wanneer de sociaal democraten er voor zorgen, dat zij geen dingen doen in strijd met de Reglementen onzer kerk, — dan worden zij zoo min als anderen, om hunne politieke (i. o. sociaal-democratische) beginselen bemoeilijkt. Hen deswege buiten de kerk te sluiten zout onprotestantsch zijn 1

Hieraan veel toe te voegen, is niet noodig.

Terwijl heel de Christelijke bevolking van ons vaderland steeds klaarder en scherper inziet, welk ontzaglijk gevaar ons in het socialisme bedreigt; terwijl dit socialisme enkele maanden voordat dit besluit der Synode viel, den meest misdadigcn aanslag op het gezag en de vrijheid deed; terwijl in het parlement gestreden wordt door onze Christenmannen om den geest des ongeloofs, die in dit socialisme zich openbaart, te beteugelen; verklaart de Synode der Hervormde kerk inet algemeene stemmen, dat er geen aanleiding is om tegen deze socialistische predikers op te treden.

Althans, zoolang zij niet tegen de „reglementen en wetten" der Hervormde kerk zondigen.

Juist die bijvoeging maakt dit besluit nog te pijnlijker.

Dat deze socialistische heeren openlijk van den kansel af — De Hervorwing erkende het onlangs — het bestaan van God bestrijden, de onsterfelijkheid der ziel loochenen, een materialistische wereldbeschouwing prediken, die niet alleen met de christelijke, maar met elke religie in onverzoenlijken strijd is — dat alles deert de Synode niet. Het zou onprotestantsch zijn, daarom iemand lastig te vallen. Een ieder moet in zijn eigen gemoed immers ten volle verzekerd zijn.

Maar wanneer de belijders van den Christus, die Gods Woord hooger stellen dan mensehelijke wetten en reglementen, in verzet komen tegen de besturen der Hervormde Kerk — denk aan 1834 en 1886 — dan is deze zelfde Synode er als de kippen bij, om deze belijders van den Christus af te snijden, te bannen en uit te werpen.

Er ligt in dit alles zulk een diepe smaad voor de kerk van Christus, zulk een oneer voor Gods heiligen naam, zulk een aanranding van het gezag van Gods Woord, dat men het niet verstaat, dat broeders, die met ons eenzelfde geloof belijden, zulk een gruwel gedoogen.

Denk u Luther en Calvijn, die stillekens het hoofd bogen voor zulk een Synode! Datheen en Moded, die lid bleven van zulk een Kerk! Gomarus en Voetius, die met socialisten broederlijk in een kerkeraad zitting namen!

En toch heeten de mannen, die met zulk een Synode braken, scheurmakers en sectarissen. En de kerk, die aan zulk een Synode gehoorzaamt, wordt de ware kerk van Christus Jezus in deze landen genoemd!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen