De aanstaande herdenking van het vierde

Amsterdam, 29 Januari 1909.

De aanstaande herdenking van het vierde eeuwfeest van Calvijn's geboorte — 10 Juli 1509" — dringt tot de vraag, of ook van onze 2rjde niets gedaan zal worden tot huldiging van de nagedachtenis van onzen grooten reformator.

Onze ernstige bezwaren, om deel te nemen aan de stichting van een monumentaal gedenkteeken voor Calvijn te Geneve, kent men. Al willen we onzerzijds allerminst critiek oefenen op de mannen van Gereformeerde belijdenis, die ook in ons land gemeend hebben, in het daarvoor be& temde comité zitting te nemen, toch handhaven we ons bezwaar, dat een dergelijk gedenkteeken al zeer weinig in overeenstemming is met den geest van Calvijn, wien het nooit om eer voor zijn persoon, maar om den invloed zijner beginselen te doen was. Zeker, indien de beginselen, door Calvijn beleden, nog erkend en hoog werden gehouden in de landen, waarvan deze actie uitgaat; indien de mannen, die dit plan op touw hebben gezet, zelf warme en bezielde tolken waren van de denkbeelden, door Calvijn uit Gods Woord ontleend, dan zou een spontane uiting van dankbaarheid, om naast het Luther-gedenkteeken te Worms ook een monument voor den Calvinistischen reformator te Geneve op te richten, op onze sympathie allicht aanspraak kunnen maken. Maar ieder weet, dat dit niet zoo is. Er mag in dit huldebetoon een algemeene erkenning liggen van de verdiensten van Calvijn als historische persoonlijkheid, die machtigen invloed heeft geoefend op den gang der geschiedenis — een hulde, die we dankbaar aanvaarden —; zelfs geven we toe, dat, dank zij de uitnemende studie van Doumergue, het zoo vaak miskende karakter van Calvijn ook voor de buitenwereld in en geheel ander licht is komen te staan, n de vroegere afkeer voor bewondering en erbied plaats maakte; maar als ge aan deze bewonderaars van Calvijn vraagt, of zijn eginselen — neem slechts als voorbeeld de elijdenis der eeuwige uitverkiezing — ook oor hen beleden worden, dan staan ze ijnrecht tegenover Calvijn. Liefst laten ze ie beginselen dan ook stil rusten en verlaren, dat dese beginselen uit een verouderde ereldbeschouwing voortkwamen, die bij het icht der nieuwere wetenschap voor goed eeft afgedaan. Om Calvijn te waardeeren, oo roepen zij u toe, moet ge hem eerst ntdoen van al datgene, wat voor Calvijn uist het hoogste en het innerlijkste doei an zijn leven was, zijn belijdenis van de bsolute souvereiniteit Gods, en wat ge dan verhojidt is, dat Calvijn de groote profeet ou geweest zijn van het individualisme, an de vrijheid van het menschelijk gewe­ g en, de wegbereider van de emancipatie van en mensch, die door de Fransche Revolutie d s tot stand gebracht.

Geheel op dezelfde wijze is het ook geaan, toen het vierde eeuwfeest van Luther's eforinatie in Duitschland is gevierd. Heel e Protestantsche wereld heeft in Duitschand aan dat feest deelgenomen. De meest eestdriftige lofredenen zijn op Luther ehouden. Men heeft hem verheerlijkt als en grootsten man, dien het Duitsche volk ad voortgebracht. Aan zijn machtige beeekenis op elk gebied, van religie en taatkunde, van taal en zang, van school n gezin, is om strijd hulde gebracht. Maar e echte volgelingen van Luther, de weinien, die aan zijn beginsel oog waren trouw ebleven, hebben openlijk het uitgesproken, at men de graven der profeten bouwde, aar zonder den geest der profeten te ezitten. Men eerde Luther ais nationalen eld, maar voor de heerlijke belijdenis van uther, van de rechtvaardigmaking door et geloof alleen, voelde men niets meer. n waarlijk niet ten onrechte is het opgeerkt, dat indien Luther uit zijn graf are opgestaan en beluisterd had wat het eloof van zijn bewonderaars was, hij stelingen, honderdmaal scherper nog dan tegen etzel's aflaathandel, tegen hun afwijking an Gods Woord zou hebben aangeplakt.

Maar al overvalt ook ons, die Calvijn m zijn beginsel liefhebben, datzelfde weeoedige gevoel, en al kunnen we daarom an geen huldebetoon deelnemen, dat door alvijn uit die handen zeker nooit zou geild zijn, toch blijft het een pijnlijk gevoel, at bij dit herdenkingsfeest van onzen grooten eformator door ons in stilzwijgen alleen racht zou worden gezocht. Vooral geldt it voor ons land, dat zooveel aan Calvijn eeft te danken. Bij niet één volk — chotland misschien uitgezonderd — heeft d o M et zaad, dat Calvijn's hand uitwierp, zoo w ieo wortel Pe< !rltft»«; --7 .: """f' '"" v iep wortel geschoten en zoo rqke vrucht n d h i l v p d e e gedragen. Het Calvinisme i», naar Groen'a onvergetelijk woord, oorsprong en waarborg onzer constitutioneele vrijheden geworden; het was de ruggegraat van ons verzet tegen Spanje; het bezielde onze martelaren met heldenmoed, het hervormde onze nationale zeden, het drukte op heel ons volksleven een eigen stempel af. Indien een klein volk groot kan zijn, door zijn groote mannen te eeren, dan voegt Nederland een nooit af te lossen schuld van dankbaarheid tegenover Calvijn.

Vandaar dat de vraag wel in menig hart leeft, of niet in eeii anderea en beteren vorm met name door hen, die het issus de Calvin zich tot een eeretitel rekenen, aan die hulde uiting moet worden gegeven?

Naar het ons voorkomt, hebben onze Gereformeerde broederen in Amerika hierin metterdaad ons een goed voorbeeld gegeven. De Panpresbyterian Alliance zal in Juli een samenkomst houden in New-York, aan de nagedachtenis van Calvijn gewijd. Van andere zijde is men van plan een reeks van vlugschriften uit te geven, waarin op popu laire wijze de beteekenis van Calvijn wordt uiteengezet; daarin zullen onderwerpen behandeld worden als: de tijden, die Calvijn hebben voortgebracht, Calvijn in zijn wereldhistorische beteekenis, Calvijn's Theologie en haar invloed op het leven, het eigenaardige type, dat het Calvinisme heeft voortgebracht, enz. In de kerkelijke bladen zullen volgreeksen van artikelen over Calvijn's leven, arbeid, enz. verschijnen. Zoo zal The Banner een serie artikelen van Prof. Oosker opnemen. Ook is het voorstel gedaan om bij de saamkomst van de Synode der Christ. Geref. Kerk dit jaar een Calvijnavond te houden, waarbij verschillende mannen van naam gevraagd zullen worden toespraken te houden. Zoo wil men de groote beteekenis van Calvijn eeren, door hem beter bij het volk bekend te maken.

Zou ook in ons land een dergelijke actie niet op touw kunnen worden gezet.' Er zijn onder ons mannen — we behoeven alleen Prof. Rutgers te noemen — wier kennis van het leven van Calvijn zoo rijk is. Een gedenkschrift ter eere van Calvijn, een reeks vlugschriften om zijn leven en arbeid onder het volk te brengen — naast het breedere werk van onzen volksschrijver Penning is daarvoor nog plaats genoeg — een bijeenkomst, waar onze beste sprekers optreden, dat zou een hulde wezen Calvijn waardig. Van harte stemmen we in met wat The Banner schrijft, dat we deze gelegenheid niet mogen laten voorbijgaan om dezen grooten man Gods te eeren, ons geheugen omtrent hem op te scherpen en God te danken voor de groote gave, die Hij ons in Geneve's Reformator schonk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen