De Vrije Universiteit

Amsterdam, 26 November 1909.

De Vrije Universiteit te Brussel, die op liberalen grondslag staat, vierde dezer dagen haar 75-jarig jubileum.

Ofschoon het nu geen gewoonte is, dat een Universiteit bij kwart-eeuwen haar bestaan viert, is toch voor deze Hoogeschool een uitzondering gemaakt, blijkbaar omdat men voelde, hoeveel meer toewijding en moed er toe noodig is om zulk een Vrije Universiteit in stand te houden, dan wanneer men in alle Staatsprivilegies deelt en door den Staat alle lasten en kosten van het onderwijs dragen laat. Van verschil lende buitenlandsche Hoogescholen kwamen gelukwenschen; zelfs togen verschillende hoogleeraren van de Staatsuniversiteiten in Nederland naar Brussel, om van hun warme sympathie voor deze Vrije Universiteit te doen blijken. En van alle zijden werd haar lof toegezwaaid, dat ze drie kwart eeuwen voor de zelfstandigheid der wetenschap was opgekomen en, steunend op eigen kracht, de concurrentie met de Staatsuniversiteiten vol gehouden had.

Deze lof aan de Vrije Universiteit te Brussel ook namens de Staatsuniversiteit geschonken, is een verblijdend teeken. Er blijkt toch uit, dat de gedachte, alsof de wetenschap een staatsprivilegie zou zijn en alleen aan Staatshoogescholeu zou kunnen onderwezen worden, al meer als verouderd mag worden beschouwd. Daarin nu ligt zeker winst. De dagen liggen nog niet zoo ver achter ons, dat men in Nederland het stichten eener Vrije Universiteit schier als een aanslag tegen den Staat beschouwde, spottend sprak van de aanmatiging van enkele personen, die zich een professors titel hadden gegeven, en met hooghartige minachting over deze stichting sprak.

Nu mag natuurlijk niet verondersteld worden, dat dit verschil in houding alleen daarin zijn oorzaak zou vinden, dat in Brussel de liberalen deze Vrije Universiteit hebben opgericht en de Vrije Universiteit te Amsterdam van Gereformeerden uitging. Hoe uiteenloopend het fundament is, waarop beide Hoogescholen zijn opgetrokken, daarin zijn ze volkomen gelijk, dat ze beide niet van den Staat maar van een vrije corporatie uitgaan. Formeel staan beide tegen over den Staat, in volkomen dezelfde verhouding.

Eer zal de oorzaak daarin te zoeken zijn, dat men wat in het buitenland geschiedt, onpartijdiger en objectiever kan beoordeelen, dat wat in eigen land voorvalt. Een Vrije Universiteit is altijd min • of meer een protest tegen de bestaande Landshooge scholen. Was men geheel tevreden met den gang van zaken aan de Rijks-univer siteiten, dan zou men aan de oprichting eener Vrije Universiteit niet denken. Daarom moet de stichting eener Vrije Universiteit in het eigen land wel prikkelen, terwijl men in het buitenland veel beter kan waardeeren het heroïsme, dat er uit spreekt om met zoo kleine kracht het tegen de Staats universiteiten op te nemen.

Toch kunnen we dankbaar wezen voor de sympathie, die btj dit feest der Vrije Universiteit te Brussel ook van jiberale . zijde in ons land getoond is. Met trots is er op gewezen, en zeker niet ten onrechte, dat de oud-burgemeester van Brussel de heer Buis bij deze gelegenheid een kapitaal van 4 millioen francs namens vrienden dezer Universiteit haar geschonken heeft. Daaruit blijkt, dat het waarlijk niet zoo onmogelijk is uit private middelen een Hoogeschool in stand te houden, vooral niet voor een rich' ting die over zooveel kapitaal beschikt.

Zou in dit alles niet een vingerwijzing liggen, hoe de Hoogeronderwrjs-quaestie op den duur op een voor allen bevredigende wijze kan worden gelost.?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen