Uit de Pers.

In de Zuider Kerkbode kwam deser dagen ees brief voor van Ds. Mïtkelijn over de ladische bewsging, dien wij hier laten volgen:

Magelang, 2 Juni ’13.

Amice,

Deze week las ik een stukje in een der lodische dagbladen, dat overgenomen was uit het blad van Boedi Oetama, waarin een korte opsomming gegeven werd van de bewegingen, die er de laatste 4^5 jaar in onzen Archipel zijn waar te nemen en dat belangrijk is, om er uit te leeren, hoe de Inlander die bewegingen beschouwt. Ik wil er een klein stukje voor u van overschrijven.

; oIa de eerste plaats, zoo schrijft het blad, is er de beweging van Zendelingen, die lich ten doel stelt, met meer energie dan de vorigs jaren, den Christelijken godsdienst bij de inlandsche bevolking ingang te doen vinden. Vroeger bepaalde zich de bemoeienis der Zending slechts tot aanrakingen met de inlandsche bevolking; later, toen het gebteken was, dat die gewone aanrakingen geen tastbare resultaten geven, voerde men de actie door ziekenhuizen op te richten, daarna is men er toe overgegaan, teneinde zonder moeilijkheden en veel onkosten het volk te naderen, Zendiogsscbolen op te richten. Deze scholen worden met ruime regeerings subsidie bekostigd.

2. De maçonnieke beweging, waarbij vrijmetselaren zich inspannen, om de Zending gehaat te maken bij de inlandsche bevolking; eenige scholen werden door deze opger'cht.

3. De beweging van Boedi-Oetama, waarvan de leden er naar strevftr. , het nationaliteitsgevoel bij het Javaaosche volk te ontwikkelen; reden waarom niet-Javaansche leden streng worden geweerd Wel zijn er hier en daar verzoeker» ingekomen, om de vereeniging open te stellen voor niet-Javanen, maar verdachtmakingen ten spijt, wordt het oorspronkelijk plan met kracht gehandhaafd. Tot op bet oogenbük telt de vereeniging meerendeels slechts priaji's onder haar leden; leden van andere standen zijn er haast niet. Van verschillende zijden maakt men daarom de opmerking, dat Boedi Oetp-ma zal metamorphoseeren tot een zuiveren priajibond Door Boedi-Oetama zijn verschillende scholen opgericht. Verder wordt het volksonderwijs zoo mogelijk ter hand genomen. De werkzaamheden op commerciaal gebied hebben geen resultaten afgeworpen.

4. De Sarekat Islam-beweging. Het is de grootste van alle bewegingen door inlanders begonnen. In een ongelooflijk korten tijd heeft de beweging zich verspreid door geheel Java. Zulks is mogelijk, omdat de godsdienst als fundament wordt gebezigd. Het doel is, om de plichten van den Islam met ijver te beoetenen. De leden moeten Moslim zgn. Naast den godsdienst wordt ook gestreefd naar opheffing van den handel der Javanen. Het laatste schijnt te gelukken, daar in het bestuur vele rijke inlandsche groothandelaars als lid zitten, terwijl enkele ontwikkelde inlanders de leiding in handen hebben genomen. Op het verzoek om erkenning is door de Regeering nog niet beschikt«.

Tot zoover heb ik dat stukje voor u overgeschreven, om u te latéa zien, hoe de bewegingen zich in het bewustzijn van den inlander'afspiegelen. De schrijver van dat stukje heeft er blijkbaar naar gestreefd, om de bewegingen zoo onpartijdig mogelijk in het kort te schetsen. Hij onthoudt zich van critiek en bedoelt alleen maar een verslag te geven van de bestaande bewegingen. Maar zoo beschouwd vind ik het vooral de moeite waard, om te lezen wat deze inlander zegt van de magonnieke beweging en zoo kalmpjes weg meedeelt, dat vrijmetselaren zich inspannen, om de Zending gehaat te maken. Het lijkt me toe, dat mannen als van Deventer c.s., als ze zoo iets lezen, wel iets bij zich zullen voelen wegzinken. Deze mannen toch willen zoo graag doen gelooven, dat de inlander geheel uit eigen beweging zich tegen de tegenwoordige Zendingsactie zou verzetten en werpen de beschuldiging ver weg, alsof van hun djde de inlander tegesi ^e Zending zou opgestookt worden; en zie daar komt een ontwikkelde inlander, Iemand die het weet, wat er alzoo gebeurt in de inlandsche wereld, met kalme zekerheid zeggen, dat door vrijmetselaren de Zending bij den inlander gehaat wordt gemaakt en dat die vrijmetselaren zich daartoe zelfs inspannen; het is bepaald pijnlijk voor die opstokers van de inlandsche bevolking, dat hun geheime werken, hnn verborgen ophitsen zoo in het daglicht worden geplaatst.

Met belangstelling zult ge ook wel lezen, wat die inlander schreef over de Sarekat-Islam-bewegiug. Ja, die Sarekat-Islam-beweging houdt in Indië veler gedachten bezig. Vele Europeanen en Chineezen zijn met angst en vreeze vervuld en vooral zij, die wat het binnenland inwonen en door geen militaire macht beschermd kunnen worden, hebben angstige overleggingen. Er zijn nog nooit zooveel revolvers verkocht als tegenwoordig, die de Europeanen van het binnenland zich aanschaffen, om op mogeiijken opstand der Javanen voorbereid te zijn.

Ook in Zendingskringen zien we met eenige zwaarmoedigheid deze beweging aan, omdat het zoo schijnt, dat door deze beweging weer tal van nieuwe bolwerken worden opgeworpen tegen de komst van Gods Koninkrijk op Java.

Deze Sarekat'Islam-beweging is een vereeniging, die opgericht werd in Solo, onder den naam van Sarekat Dagang Islam, hetgeen beteekent: Mohammedaansche Handels vereeniging, met de bedoeling om den handel, die nu bijna uitsluitend in handen der Chineezen is, over te brengen bij den Javaan; dat het woord Islam in den naam der vereeniging voorkwam, was alleen om den kleinen man, voor wie deze vereeniging voornamelijk bestemd is, te lokken. Het lag in den aard der vereeniging, dat ze zich keerde tegen de Chineezen; in enkele plaatsen richtte deze vereeniging toko's op en begon op handelsgebied met de Chineezen te concurreeren. Maar langzamerhand is dat handelsdoeleinde op den achtergrond geraakt en het godsdienstig element op den voorgrond; naarmate de vereeniging zich uitbreidde, bleek steeds meer de godsdienst het een en het al te zijn, zoodat men nu in de bladen kan lezen en ook in Magelang kan zien, dat de Moskee op Vrgdag voller is dan ooit. Hier en daar gaat men nieuwe Moskees bouwen en overal is een verhoogd Mohammedaansch godsdienstig leven.

In de kampongs te Magelang spreekt men tot elkaar over den Heiligen oorlog, dat is de oorlog dien de Mohammedanen naar de voorschriften van Mohammed tegen andersdenkenden moeten voeren om ze tot onderwerping aan Mohamm.ed te brengen. Hier in Magelang telt de afdeeling van Sarekat-Islam reeds meer dan 2000 leden en eiken dag kunt ge troepjes Javanen zien voorbijtrekken, die in een der bijgebouwen van de .Moskee hun gulden gaan storten als entreegeld, om tot de vereeniging toegelaten te worden. In dat bijgebouw moeten ze dan als onder eede tal van beloften afleggen, waarvan enkele geheim gehouden worden, en waaronder ook behoort de belofte, om ds plichten van den Islam met ijver te beoefenen. Wie niet als lid toetreedt, wordt met wantrouwen aangezien en tal van Javanen zijn uit vrees of door dwang lid van deze vereeniging geworden.

Deze vereeniging heeft rechtpersoonlijkheid aange vraagd bij de Regeeriag, doch deze heeft de ver eëniging nog niet ontvangen, De Regeering wil eerst zien, wat de beteekenis van de vereeniging is en heeft aan het hoofdbestuur enkele wenken gegeven, die op de organisatie betrekking hebben; de: e wenken worden echter geheel in den wind geslagen. De vereeniging gaat haar eigen gang en stoort zich weinig aan raadgevingen, die van hooger hand worden geheven, 't Is voor de Regeering een moeilijk geval. Het hoofdbestuur aegt, dat de hoofdbedoeling is, om het Javaansche volk op handelsgebied op te heffen en dat ze haar Uiterste best doet, om die beteekenis der vereeniging aan het volk duidelijk te maken, maar de meeste leden hebben maling aan den handel en beschouwen den godsdienst als het voornaamste; en in de prakty k doet de heele Sarekat-Islam-beweging zich voor als een verlevendiging van den Mohammedaanschen godsdienst.

Als zoodanig is ze een gevaar voor het Nederlandscb gezag, maar bovenal werpt ze struikelblokken op voor den arbeid der Zending. De deuren die een weinig openstonden voor het Evangelie schijnen dicht te gaan, de moeilijkheden vermenigvuldigen zich vooral op een nieuw arbeidsveld, waar nog geen Christenen zijn. Duister schijnt de naaste toekomst voor dien arbeid te zullen zijn. Telkens schrijf ik van ; »schijn«r, omdat wij menschen vaak zoo kortzichtig zijn en omdat datgene, wat tegen de uitbreiding van Gods Koninkrijk gericht schijnt, in werkelijkheid die komst vaak ten goede komt.

Met belangstelling zien we op Java dan ook, hoe dat gedeelte van de bevolking zich zal gaan gedragen, dat buiten deze Sirekat-Islam-beweging staat. Er zijn toch tal van Javanen, die een verlevendiging van den Islam ongaarne zien, die reeds te los van dien godsdienst zijn geworden dan dat ze zijn kwellende banden opnieuw zouden begeerec; deze Javanen bsgeeren zeker ook niet over te gaan tot het Christendom, maar indien deze Javanen door de Sarekat-Islam-beweging geprest worden tot meer Mohammedaansch godsdienstig leven, kunnen ze hun tegenwoordige houding niet langer handhaven ; ze moeten of met die beweging meegaan of er zich tegen verzetten; en in het laatste geval kan er hope bestaan, dat ze ontvankelijker zullen worden voor de verkondiging van het Evangelie. De leiding der volkeren is gelukkig in Gods hand; onze taak is slechts om tegen hoop op hoop voort te blijven gaan met de prediking van het woord en met ons gebed, om de komst van Gods rijk ook op Java.

Met hartelijke groeten blijf ik als altijd.

Uw Br. In Chr.,

A. MERKELIJN.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen