De artikelen, die de Standaard onlangs

Amsterdam, 30 Januari 1914.

De artikelen, die de Standaard onlangs schreef over de noodzakelijkheid van een revisie en uitbreiding onzer belijdenisschriften met liet oog op de dwalingen en afwijkende richtingen in onze dagen, hebben in onze kerkelijke pers niet alleen algemeen de aandacht getrokken, maar het daarin geopperde denkbeeld werd ook met groote sympathie en waardeering besproken. Zelfs gingen reeds enkele stemmen op om deze zaak op de eerstkomende Synode aan de orde te stellen, en was een orgaan zoo vriendelijk onze professoren uit te noodigen om alvast-een concept voor de revisie der Confessie in orde te brengen ; de Synode zou dan in een paar zittingen gereed kunnen wezen, en aan den wensch i van de Standaard zou althans door onze Gereformeerde Kerken zijn voldaan.

Nu is het zeker niet juist, wanheer hiertegenover is opgemerkt, dat zulk een voorbereidende arbeid door de professoren niet zou mogen geschieden, omdat de Confessie het eigendom der Kerken is en de revisiearbeid eerst op last der Synode mag aangevangen worden. Wie de geschiedenis onzer symbolen kent, weet dat de meeste onzer symbolen niet op last eeher Synode zijn vervaardigd, maar veeleer te danken zijn geweest aan den persoonlijken arbeid van beroemde theologen. Vroeger was het vaak de gewoonte, dat theologen zelf hun geloofsovertuiging uitspraken in een Confessie, en deze Confessies, die een strikt persoonlijk karakter droegen, zijn later meermalen door de Kerken als haar Confessie overgenomen. Zoo dankt de tweede Zwitsersche Confessie, die onder alle Gereformeerde symbolen wel het meeste gezag heeft ge^ kregen, haar oorsprong aan een persoonlijke geloofsbelijdenis van den theoloog Bul linger; en evenzoo hebben de Gereformeerde Kerken in Hongarije de persoonlijke geloofs belijdenis van den theoloog Beza als kerkelijk symbool aangenomen. In deze beide gevallen was het natuurlijk niet de bedoeling van deze theologen, om een Confessie voor de Kerken op te stellen. Maar dat ook dit laatste meermalen geschied is, weet ieder, die de geschiedenis onzer symbolen kent. Toen de Fransche Kerken voor 't eerst in Synode zouden saamkomen, heeft de theoloog Calvijn zich gehaast, naar deze Synode een door hemzelf opgestelde Confessie te zenden, en de Synode heeft deze Confessie met enkele kleine wijzigingen overgenomen. En evenzoo is het feitelijk gegaan met onzen Catechismus. In opdracht van den Keurvorst hebben twee theologen Ursinus en Olevianus het concept van dezen Catechismus opgesteld, en eerst daarna is een Sj'node bijeengeroepen om dezen Catechismus te onderzoeken en goed te keuren. Ook onze Confessie danken we niet aan de opdracht eener Synode, maar ze is opgesteld door Guido de Bres en eerst later door de Sj'node kerkelijk gesanctionneerd. Zelfs kan men gerust zeggen, dat het slechts zelden geschied is, dat een belijdenis door een Synode zelf is opgesteld. Onze canones van Dordt en de symbolen van de Westminster Synode zijn daarvan eigenlijk de eenige voorbeelden. En juist deze twee voorbeelden dienen wel om ons ernstig te waarschuwen. De .Synode te Dordt is met dezen arbeid meer dan een half jaar bezig geweest en de Synode van Westminster heeft zelfs vijf jaar geduurd. En om op een voorbeeld ook buiten onze Kerken te wijzen, het Concilie van Trente, dat de dogmatische beslissingen tegenover de Pro testanten heeft vastgesteld, is met dien arbeid zeven jaar bezig geweest. Het behoeft wel geen betoog, dat zulke langdurige S)'nodes in onze Kerken, al was het alleen maar om de hooge finantieele kosten, onmogelijk zouden wezen.

Maar al zouden we met het oog op de historie dier symbolen het niet ongeoorloofd durven noemen, dat onze professoren ook zonder opdracht der Synode reeds een conceptrevisie in orde brachten, die dan aan de Synode ' kon worden voorgelegd, toch gelooven we niet, dat dit thans reeds gewenscht zou wezen. Een oogenblikkelijke en dringende noodzakelijkheid om tot uitbreiding der Confessie over te gaan, bestaat er voor onze Gereformeerde Kerken niet. Indien deze dwalingen en ketterijen in den boezem onzer Kerken ingang hadden gevonden en zonder wijziging en uitbreiding der Confessie niet gestuit konden worden, dan was een terstond ingrijpen van de Synode plicht. In dat opzicht staat de zaak in de Hervormde Kerk geheel anders. Maar in onze Kerken is van een ook maar eeriigszins noemenswaardigen invloed dezer hedendaagsche dwalingen geen sprake, en voorzoover ze voorkomen, biedt onze Confessie genoegzame waarborgen. Degenen, die met deze dwalingen meegaan, blijven dan ook niet in onze Kerk, maar breken er mee en gaan of tot de Hervormde Kerk over of ze voegen zich bij de tal van secten, die in onze dagen als paddestoelen ait den grond verrijzen. Gevaar, dat deze dwalingen in onze Kerken zelf een macht zouden worden, bestaat er dus op dit oogenblik niet. Het belang van uitbreiding der Confessie schuilt dan ook veel meer daarin, dat de Kerk een getuigenis moet laten uitgaan naar buiten, en ten deele ook daarin, dat door het catechetisch onderwijs de jonge leden de Kerk beter moeten gewapend worden.

Voor overhaa.sting is er dus geen reden, en elke gedachte alsof reeds de aanstaande S}'node beslissende stappen zou hebben te nemen, zou veeleer getuigen, dat men van den diepen ernst van dit vraagstuk al zeer weinig gevoelde. Volkomen terecht is er reeds op gewezen, dat een zoo ingrijpende wijziging of uitbreiding der Confessie alleen tot stand zou mogen komen, nadat ook de andere Gereformeerde Kerken in het buitenland over deze zaak waren gehoord. Reeds bij de betrekkelijk geringe wijziging, die onze Kerken in Artikel 36 hebben gebracht door één zinsnede te schrappen, heeft men het bezwaar ingebracht, dat deze wijziging was geschied zonder de buitenlandsche Kerken er in te kennen. Nu gold het toen een zaak. waarover feitelijk deze buitenlandsche Kerken zich reeds hadden uitgesproken, want bijna al deze Kerken hadden op dit punt hun Confessie reeds gewijzigd of daaraan nadere verklaringen toegevoegd, zoodat van een algemeeae overtuiging, dat deze wijziging noodig was, gerust gesproken kon worden. Maar in dit geval staat de zaak geheel anders, daar niet één Gereformeerde Kerk haar belijdenis heeft uitgebreid met het oog op de hedendaagsche dwalingen. We staan dus voor een gelieel nieuw vraag­ stuk, en de zeer ingrijpende problemen, die e zich hierbij voordoen, mogen wel eerst met ernst onder de oogen worden gezien, e voordat men beslissingen neemt, die tot overijlde stappen zouden kunnen leiden. Een toevoeging aan onze Confessie bij manier van de Canones van Dordt, om op verschillende punten zich nader uit te spreken, die door de dwalingen van onzen tijd aan de orde zijn gesteld, zou reeds een dogmatischen arbeid vereischen, die niet gering moet worden geacht. Men behoeft daarvoor slechts na te gaan, hoeveel moeite het heeft gekost op de Dordtsche S}-node, om de dwalingen van één secte, de Remonstranten, te veroordeelen. En hier zou het niet één dwaling gelden, maar alle dwalingen van onze dagen. En met zulk een toevoeging zou men er niet wezen. Nog veel noodiger zou het zijn, dat onze Catechismus veranderd werd, omdat dit het leerboek onzer Kerken is, en vooral hier, bij het onderwijs, tegenweer zou moeten worden geboden tegen de verleidende geesten van onzen tijd. Of zulk een wijziging mogelijk zou wezen, door enkele antwoorden te bekorten en andere daaraan te voegen, betwijfelen wij, omdat men daardoor de eenheid van dit leerboek verbreken zou, en het bovendien niet aangaat een nieuwe lap op een oud kleed te zetten. Zal men daarom er toe moeten overgaan een geheel nieuwen Catechismus op te stellen met het oog op onzen tijd ?

We stellen deze vragen alleen om te laten gevoelen, hoeveel er aan dit vraagstuk vastzit. Natuurlijk bedoelen we daarmede allerminst, onze Kerken te ontraden, wanneer ze van de noodzakelijkheid dezer revisie onzer belijdenis overtuigd zijn, deze zaak reeds bij de aanstaande Generale Synode aanhangig te maken. Zelfs zou het zeer wenschelijk wezen, dat deze zaak daar besproken werd, evenals de vraag naar een verbeterde Bijbelverklaring en naar een revisie onzer liturgische formuheren. Mits men maar wel inzie, dat van een beslissenden stap door deze Synode te nemen, nog geen sprake kan wezen. De vrucht moet eerst rijpen, voordat zij geplukt kan worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen