Bij' de jongste verkiezing

Amsterdam, 8 Dec. 1916.

Bij' de jongste verkiezing van een predikant in de Hervormde Kerk te Leiden in de vacature Ds. Vethake deed zich het eigenaardig verschijnsel voor, dat een niet gering deel der confessioneelen stemde op den ethischen candidaat, om • den »gereformeerde'< te weren.

Op de nominatie stond een drietal, bè-staande uit eenethi.sche.eencoufessioiieeleen een > »gereformeerde*. Bij de eerste steiBming bleek reeds, dat de confessioneele het niet halen kon en de beslissing zou vallen tusschen den ethische enden »gereformeerde«. Hadden de Confessioneelen hun stem aan den «gereformeerde» geschonken, dan zou dezezonder twijfel gekozen zijn. Maar aldus geschiedde niet. De stemmen deelden zich; een deel ging blijkbaar op den ethischen ' predikant over en daardoor kreeg deze de meerderheid. Zoo zal te Leiden, dank zij den hulp der Confessioneelen, het ethische element versterkt worden. Blijkbaar dachten, deze Confessioneelen met een variatie op het be1< ende ; liever Turksch dan Paapsch, dat voor Leiden gelden moest: liever ethisch dan »Gereformeerd«.

Nu zouden we op dit feit niet de aandacht vestigen, wanneer het een puur plaatselijk verschijnsel was. Er konden dan persoonlijke gevoeligheden in het spel zijn, waaruit geen algemeene conclusie valt te trekken. Maar anders staat het, nu de leiders der Confessioneelen ook in de pers steeds scherper tegen de »Gereformeerden« optreden en daarentegen allerlei vriendelijkheden richten aan het adres der ethische heer^n. Vooral Dr. Kromsigt gaat hierin zeer ver. Boozer menschen dan de »Gereformeerden« kent hij niet; 7.ij zijn de oorzaak van de .^beroering in de Kerk; zij lijden aan individualisme, separatisme en wat meer geestelijke kwalen er zijn. Liefst zag hij ze uit de Hervormde Kerk met pak en • zak verdwijnen naar de «Gereformeerde Kerken«, waar ze thuis hooren. En omgekeerd wórdt telkens met klem betoogd, dat de ethischen tóch heusch zoo \'er niet van de Gereformeerden, afstaan; dat onder hen zulke lieve en vrome broeders worden gevonden; en dat wanneer de Hervormde Kerk naar het ideaal van Dr. Kromsigt tot reorganisatie kwam, men daar gaarne aan de ethischen een breede plaats zou willen inruimen. Is het dan wonder, wanneer bij een predikantsverkiezing de aldus geleide confessioneelen veel liever een ethischen dan een gereformeerden predikant kiezen en de plaats van den gereformeerden Ds. Vethake nu door een ethische zal worden ingenomen?

Toch wordt zoodoende hoog spel gespeeld.

Het is kwalijk te verwachten, dat wanneer straks bij een nieuwe vacature te Leiden de keuze eens kwam te staan tusschen een ethische en een confessioneele, de

«Gereformeerden* hand-en spandiensten zouden verrichten om den candidaat der confessioneelen gekozen te krijgen. Ze behoeven zich, uit wrok over hetgeen nu geschiedde, maar te onthouden, om deoverwinning aan de ethischen te verzekeren. En gaat deze tactiek ook elders door, dan zal de vrucht vafi dezen broedertwist aan de ethischen in den schoot vallen. Al vormen ze numeriek verreweg de minderheid, d^nk zij het antagonisme'der beide Gereformeerde groepen zullen hun candidaten telkens gekozen worden. Het overwicht in de predikanten wereld verschuift dan langzaam maar zeker van rechts naar links, en waar vroeger een beslist Gereformeerde prediking werd beluisterd, die de gemeente opbouwde in de vastigheid des geloofs, zal dan een vage en zwevende ethische prediking haar invloed op de gemeente ' en vooral op het opkomend geslacht doen gelden.

Nu zegge men niet, dat we als buitenstaanders ons in dezen huiselijken twist tusschen de 'beide Gereformeerde groepen in de Hervormde Kerk niet te mengen hebben. We zijn niet kerkistisch, we zitten niet opgesloten in ons eigen kerkje en voelen niet alleen voor haar belang. De liefde van ons hart gaat uit naar al wat Gereformeerd is, en elke nieuwe krachtsontwikkeling van het Gereformeerde leven-ook in de Hervormde Kerk wordt door ons rnet warme sj-mpathie begroet. Maar juist daarom vervult hetgeen te Leiden geschied is, ons' met zorg voor de toekomst. De groep, die zich zelf de »confessioneele« noemt, blijkt, wanneer het er op aan komt, haar kerkrechtelijke denkbeelden hooger te stellen dan de gehechtheid aan de Belijdenis der waarheid. Ze helpt mede om een predikant-te weren, wiens trouw aan de belijdenis onverdacht is, ten einde een man te doen kiezen, die van de belijdenis afwijkt, alleen omdat deze voor het behoud der > > volkskerk« is. Zoo zal niet de Gereformeerde belijdenis, maar het nieuw opgekomen dogma van de zaligmakende volkskerk he* Shibboleth worden van den kerkelijken strijd. Én het droeve gevolg daarvan zal wezen, dat de Gereformeerde groepen in de Hervormde Kerk uit onderlingen naijver de overwinning zullen bezorgen aan de ethische richting.

Dat dit ons van harte leed zou doen, behoeven we wel niet zeggen. Mogen daarom de beide Gereformeerde groepen bijtijds bedenken, wat de wijsheid onzer vaderen ons reeds leerde; discordia res magnae dilabuntm\ concordia res pervae cresnmt; door*twist komt zelfs het groote ten val; door eendracht groeit het kleine.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen