De inaugureele natie van Prof. Dr. A. A. Van Schelven.

Zooals vlak voor de groote vacantie, Prof. Goslinga zijn interessante inaugureele natie hield over Koning Willem als verlicht despoot, met 'het gevolg, dat slechts zeer weinig studenten deze plechtigheid konden bijwonen, zoo is het ook gegaan met Dr. Van Schelven, c^e j.l. Donderdag zijn professoraat aanva.: , rdde taet een rede over den invloed op ons vaderland van de Zuid-Nederlandsche immigranten. De naderende Kerstvacantie had verreweg het meerendeel der studenten reeds naar huis gelokt. Wellicht zal daarin een wenk liggen voor een volgenden nieuwbenöemden hoogleeraar, om een gunstiger tijdstip voor zulk een plechtigheid uit te kiezen.

Van de rede door Prof. Van Schelven gehouden, geven we hier het korte persverslag weer:

Spreker begon met uiteen te zetten, waarom hij meende goed te doen zich op dit oogenblik niet te houden aan de • daarvoor geldende usantie, een onderwerp van algemeen-bespiegelenden aard te behandelen. Om daarna het woord te voeren over: De invloed op ons vaderland van de Zuid-Nederlandsche immigratie van het laatste kwart der lóe eeuw^ van de Vlamingen en Brabanders die — na Parma's voorspoedige veldtochten van 1578/85 — de wijk namen naar het noorden.

Dit reeds meermalen besproken verschijnsel is tot nog toe bijna uitsluitend van de biografische zijde aangevat. Naar het inzicht van Dr. van Schelven was dat echter niet de ware manier. Vandaar dat hij het wilde trachten te benaderen langs een anderen weg. N.l. door bespreking der verschillende gebieden, waarop deexulanten zich bewogen hebben.

De traditioneele schildering der immigratie op 't gebied van handel en zeevaart is rijk aan rood en goud. Maar tevens vrij sterk geflatteerd. Gelijk spreker trachtte aan te toonen is er veeleer reden om te vermoeden, dat in deze de immigranten door de Noordelijken op sleeptouw zijn genomen, dan dat het tegenovergestelde het geval is geweest. Slechts in één opzicht hebben de eersten waarschijnlijk de leiding gehad. N.l. daarin, dat zij de gemoederen trachtten warm te maken voor grootsche concepties.

Op nijverheidsgebied was de gang van zaken heel anders, Rotterdam kwam — industrieel gesproken — door hen er weer boven op. Leiden bezorgden zij door hun bekwaamheid in de wolle, weverij, Haarlem door hun damasten linnenfabricage een beroemden naam. En Amsterdam kreeg door hun overkomst tal van nieuwe industrie-branches, vooral op het gebied van de kunstnijverheid.

De vraag hoe de vreemdelingen hier werden ontvangen, bracht tot bespreking van den tegenzin, die bij een deel der oorspronkelijke bevolking van deze gewesten tegen toelating van het uitgewekenenelement in de regeeringsfuncties heeft bestaan. Oppervlakkig gezien was dat een streven naar handhaving der^ privileges. Maar inderdaad — toonde spreker — zat er veeleer antagonisme in tegen de voorkeur, die de ballingen in politicis voor de Unie-partij aan den dag legden, tegen hun afkeer m.a.w. van het particularisme der Hollandsche regenten.

Daarna kwamen godsdienst en kerk ter sprake. In dit verband demonstreerde spreker uit de letterkundige en politieke geschriften van dien tijd, uit de pamfletlitteratuur en uit de feiten, hoe de vreemdelingen in vele opzichten een stut voor het Calvinisme en taaie verdedigers van de zelfstandigheid der kerk zijn geweest.

Eindelijk werden uit al dat voorgaande eenige conclusies getrokken. En toen volgden de gebruikelijke toespraken.

Prof. Van Schelven heeft gebruik gemaakt van de rijke kennis, die hij zich door zijne studiën van dit tijdvak verworven had, om een interessant beeld te teekenen van den invloed, dien deze' vluchtelingen uit Zuid-Nederland op ons vaderland hebben uitgeoefend. , Meer dan éene onjuiste voorstelling, waardoor die invloed overdreven was voorgesteld, werd door hem verbeterd, maar tevens deed hij uitkomen, hoé groot de beteekenis dezer besliste Calvinisten is geweest voor de staatkundige en kerkelijke toestanden in ons vaderland in het begin der 16e eeuw.

Voor deze belangrijke bijdrage voor de kennis niet alleen van onze vaderlandsche geschiedenis, maar ook van de geschiedenis van het Calvinisme in Nederland, zijn we Prof. Van Schelven dankbaar. Er sprak uit deze oratie niet alleen de behoedzaamheid en voorzichtigheid van den echten gescbiedvorscher, die zich zelfs door de meest algemeen aangenomen voorstellingen niet laat meesleepen, maar ze eerst toetst en keurt aan de feiten, zooals deze uit de bronnen bekend zijn geworden, maar ook een warme sympathie voor de^ Calvinisten, die als ballingen in ons land kwamen en voor ons volk tot zulk een zegen zijn geweest.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen