Voor Kinderen.

AAN VRAGERS.

Zonnestelsels. — Sandwichman. — S.dney. — Gen. 1:14.

Ik hoorde schrijft v. B. onlangs spreken van de verschillende zonnestelsels. Wat wordt daarmee bedoeld?

Door ons zonnestelsel — om ons daarbij te bepalen — verstaat men de gesamenlijke hemellichamen die de zon tot midfeipunt hebben. Er zijn vijfderlei zulke hemelhchamen als:

1. De zon.

2. De planeten of dwaalsterren.

3. De mauen of wachters der planeten.

4. De kometen of staartsterren.

5. De kleii-ere lichamen.

Hoe nu het zonnestelsel is ingericht, daarover hebben de geleerden in verschillende tijden ook zeer verschillend gedacht, en van daar dat men spreekt van onderscheiden zonnestelsels, waar het onze aarde betreft.

In de eeuwen \óór Chistus leefde be beroemde Oostersche sterrekundige Ptolomeus. Hij geloofde, dat de aarde in 't middelpunt van het heelal was geplaatst. Om de aarde liepen in steeds wijder kringen achtereenvolgens de zon, de maan_ en de vijf planeten, die toen bekend waren.

Zestien eeuwen na Piolomeus ontdekte de sterrekundige Copernicus, die in Polen woonde, hoe egenlijk ons zonnestelsel is ingericht. Vol gens hem vormt niet de aarde maar de zon het middelpunt. Om haar wentelen zich in al wijder krii g n achtereenvolgens de planeten Mercurius, Venus, De aarde, Mars enz. De maan draait om de aarde, 't Is dat stelsel 't welk nog altijd geldt, en door alle waarnemingen bevestigd wordt.

Na Copernicus kwam nog de groote Deensche sterrenkundige Tycho Brahé met een nieuw stelsel. Hij meende dat de aarde in het middelpunt stond, en de zon met alle verdere planeten zich om haar wentelde. Ook dit gevoelen wordt thans algemeen verworpen.

Er zijn dus, als men het zoo noemen wil, drie zonnestelsels. Natuurlijk is er feitelijfe maar ééj, en dan zal Copernicus wel het dichtst bij de waarheid zijn. Maar hierover weUicht later.

Wat is vraagt A. P. een Sandwichman?

Sandwich is een Engelsch woord waarmee onder anderen wordt aangeduid een boterhammetje, bestaande uit twee dunne sneedj-s brood met plakjes vleesch er tusschen. Zulke boterhammejes werden indertijd ontdekt of uitgevonden door den Britschen graaf Sandwich, en zijn naar hem genoemd.

In groote steden ziet men vaak een man loopen, wiens borst en rug bedekt zijn met aankondigingen in groote letters van de ope.jing van een nieuwen winkel, van allerlei koopwaren, van vermakelijkheden enz. Stellen nu de plakkaten van voren en van achteren het brood voor, dan is de man zelf het vleesch, en vormt het geheel een soort van Sandwich. Vandaar de naam Sandwichman.

Ik las onlangs zegt R. R. dat te Wamsveld bij Zutphen een gedenkteektn was opgericht voor den Engelschen bevelhebber Philip Sidcey, die daar gesneuveld is, ongeveer drie-en-een-halve eeuw geleden. Maar was ons land toen met Engeland in oorlog, en hoe ontstond de strijd jü'St bij Wamsveld?

Deze vraag verplaatst ons in de moeilijke •ijien vlak ca den dood van Prins Willem I (lS84). Men had het bestuur over de Nederlanden aan buitenlandsche vorsten aangeboden. Koningin Elisabeth van Engeland zond hulptroepen, en de graaf van Leicester zou waken voor onze belangen. Zijn komst bracht echter weinig voordeel.

De oorlog met de Spanjaarden woedde voort Onder Lricesters bestuur gingen verscheiden steden door werkeloosheid der Engelsche hulpbeoden verloren. Toen Zutphen belegerd feerd, wilde Parma deze stad van levensmiddelen voorzien. Philip Sidney, Leicesters neef, verwierf zich bij deze gelegenheid een „onsterfelijken roem, en toonde, dat hem de post van Oppetlandvoogd beter zou gevoegd hebben, dan zijn trotschen oom.”

De Spanjaarden met een aanmerkelijken voorraad van levensmiddelen tot Wamsveld, een half uur van da stad, genaderd zijnde, ontstond hier tusschen hen en de Engelschen een heete schermutseling, waarin Sidney, tnoedig vechende, doodehjk in de dij gewond werd. Terwijl hij op het slagveld van dorst versmachtte, bood men hem een flesch met water aan; doch hij wees deze lafenis af, zeggende: „geef het aan dien armen soldaat naast miJ7 deze is meer te beklagen dan ik." Weinige oogenblikken daarna blies hij zijn adem uit. Deze jeugdige held schitterde dus nog meer door zijn liefderijk hart, dan door zijn zeden, schrander vernuft en uitstekende geleerdheid.

Het zal nu wel duidelijk zijn, hoe het kwam dat de edele Sidney een Engelsch bevelhebber, in Nederland bij Zutphen sneuvelde in een tijd toen er juist bijzondere toenadering tusschen Engeland en Nederland was.

Wat wordt, vraagt N. N. bedoeld met het laatste deel van Genesis 1 : 14.

„En God zeide: Dat er lichten zijn in het uitspansel des hemels, om scheiding te maken tusschen den & z% en tusschen den nacht; en dat zij zijn tot teekenen en tot gezette tijden, en tot dagen en jaren.”

Bedoeld wordt, dat het Gode beliefd heeft de lichten aan het uitspansel ook te stellen tot bepaling van den lijl. Hoe dat geschiedt is duidelijk. De loop der hemellichamen regelt het.

Een jaar is de tijd waarin de aarde haar loop om de zon volbrengt.

Een maand is de tijd, dien de maan behoeft voor haar kringloop om de aarde. Maand is afgeleid van maan.

De vier kwartieren wijzen op de vier weken in een maand. Een dag is de tijd waarin de aarde zich eenmaal om naar as wentelt.

Gesteld dat de tijdsbepaling eens in de war raakte, dan zon die toch dadelijk uit de hemellichten weer in orde zijn te brengen. Ook is hun stand overal waar te nemen. Van hoe groot belang een vaste tijdsverdtehng is, behoef ik wel niet te zeggen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen