125 jaar Faculteit der Godgeleerdheid aan de Vrije Universiteit - pagina 194

voorspel

was in 1933 in verband met het lidmaatschap van de Christelijk-Democratische Unie tot de conclusie gekomen dat hele groepen van personen niet mochten worden uitgesloten uit het kerkelijk verband, ook al zouden ze lid zijn van een organisatie waarvan de doelstellingen ten zeerste moeten worden veroordeeld. Alleen wanneer zo’n organisatie zou aanzetten tot afkeurenswaardig handelen, zou men tot uitsluiting kunnen overgaan.21 Dit uitgangspunt werd ook toegepast ten aanzien van de nsb. Niet alle kerken konden zich in dit standpunt vinden. Hier en daar werden nsb-leden bijvoorbeeld geweerd uit de ambten. Na de winst voor de nsb bij de Statenverkiezingen in 1935 werd de vraag naar het lidmaatschap nijpender, en de synode van 1936 moest zich over een aantal voorstellen hieromtrent uitspreken.22 In sommige daarvan werd een veroordeling van de nsb bepleit, al dan niet gepaard gaande met tuchtmaatregelen tegen gereformeerde leden daarvan. In andere verzoekschriften werd gesproken over de cdu of over de nsb en de cdu beide. En tenslotte lagen er ook bezwaarschriften ter tafel van enkele bekende gereformeerde nsb-ers die zich door hun kerkenraad onheus bejegend voelden. Dit laatste maakte het er voor de synode niet eenvoudiger op. De zaak werd daarom achter gesloten deuren behandeld om de nsb niet de gelegenheid te geven de verdeeldheid in de synode uit te spelen. Reeds tijdens de voorbereiding van de besluitvorming bleken er grote meningsverschillen te bestaan tussen Schilder en Kuyper. Hoewel men het over het gevaarlijke karakter van de nsb met elkaar eens was en men evenmin van mening verschilde over het nationaal-socialisme, was men het niet eens over de vraag welke maatregelen de synode moest nemen. Schilder was daarbij het meest radicaal: hij wilde zowel een veroordeling van de nsb als zodanig, alsook een besluit dat kerkenraden in staat stelde tuchtmaatregelen tegen nsb-leden te nemen. Kuyper en de overige hoogleraren van de theologische faculteit waren daarentegen van mening dat het niet aanging iemand onder de tucht te stellen vanwege een lidmaatschap van de nsb als zodanig. Ze wilden wel een veroordeling van het staatsabsolutisme. Uiteindelijk lag er een compromisvoorstel op tafel, dat het meest neigde naar het standpunt van Schilder; dit voorstel werd aangenomen. Het kwam erop neer dat er in de Gereformeerde Kerken geen plaats was voor leden van partijen die uitgingen van het leidersbeginsel of de nationalistische totalitaire machtsstaat verheerlijkten, noch voor leden van par-

Faculteit der Godgeleerdheid; Perfect Service; pag 193

193

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen