'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 164

geloof en natuurkunde aan de vu

Overigens impliceerde zijn overtuiging voor Hooykaas geenszins dat nu een eigen ‘christelijk systeem’ van wetenschap moest worden opgebouwd, integendeel: de ‘ware religie eischt van ons een volkomen eerlijk en onbevooroordeeld onderzoek van de natuur’.99 In Hooykaas’ oratie had al een grote argwaan ten opzicht van ‘systemen’ doorgeklonken: ‘Het rechtlijnig redeneeren, het alles onder één gezichtspunt willen zien, is het kenmerk van de systemen: alles met organische moleculen, of met materie en beweging, of met kracht en stof, of met energie verklaren, [...] komt in conflict met de religie. De echte wetenschap niet!’100 De mens moet net zo goed eerbied hebben voor de natuur, het werk van Gods handen, als voor de Heilige Schrift, Gods Woord. Deze eerbied voor de natuur betekende voor Hooykaas allereerst een nauwgezet verzamelen en erkennen van de empirische feiten. En Hooykaas was consequent in zijn kritiek op rationalistische systeembouwers, want ook theologen gingen volgens Hooykaas vaak de fout in, wanneer ze eigen gedachteconstructies in de bijbel leggen, en wijsgeren wanneer ze hun eigen filosofie aan de natuur opleggen, in plaats van deze bescheiden te onderzoeken. ‘Nooit leggen theologische en andere systeembouwers zich neer bij “èn het een, èn het ander”, zij kennen slechts “òf het een, òf het ander”. Dan ontstaat immers een grootsch stelsel, dat op alle vragen een “antwoord” geeft!’ Hooykaas voelde zich beter thuis bij de zeventiende-eeuwse geleerde Blaise Pascal: ‘In diepen eerbied boog zich zijn niet alledaagsche Rede voor de empirische werkelijkheid, tegenover welke de mensch geplaatst wordt in de natuur, de historie en, boven al, in het Woord van God.’101 Hooykaas zou wereldwijd bekendheid genieten met zijn onderzoek dat zich richtte op zeer uiteenlopende wetenschapshistorische onderwerpen, met bijzondere aandacht voor de geschiedenis van de relatie tussen geloof en natuurwetenschap. De vu was niet de enige plaats waar werd nagedacht over geloof en natuurwetenschap. In 1951 werd in de Hervormde Kerk een studiegroep opgericht met het doel te komen tot een open gesprek tussen theologen en natuurwetenschappers. Dit gesprek kwam ook daadwerkelijk van de grond en resulteerde in de uitgave van twee boeken onder de titel Geloof en Natuurwetenschap handelend over Scheppingsgeloof, natuur, natuurwetenschap (1965) en Wijsgerige en ethische aspecten der natuurwetenschap (1967).102 Sizoo werd in 1951 uitgenodigd om in deze

163

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen