Omvang en invloed der Zuid-Nederlandsche immigratie van het laatste kwart der 16e eeuw - pagina 24

22

OMVANG EN INVLOED DER ZUID-NED.

IMMIGRATIE.

l

bruik geworden in deze de u in ui te veranderen ). En als in de 17e eeuw naast „plunderen", „kunst" en „juk" ook van pionderen, konste en jok sprake was, en de e in woorden als „weerd" en „sweerd" min of meer blètend zal hebben geklonken, dan lag daarin nog een derde aanwijzing van wat we in dit opzicht van de exulanten al zoo aan gewoonten lijken te hebben overgenomen ) . Langs welke kanalen deze invloeden zich zullen hebben geldend gemaakt is licht tè bevroeden. Omgang heeft in deze natuurlijk het leeuwenaandeel tot stand gebracht. Ook bij mijn zeer matige schatting heeft het aantal immigranten toch nog altoos minstens vijf procent der bevolking bedragen. Zoo heeft men hun vlaamsch en brabantsch, in Holland en Zeeland tenminste, zeker in eiken kring bijna dagelijks gehoord. En van het hooren tot het overnemen ervan komen, ach, dat deed men dan haast ongemerkt. Zoo het soms zelfs ook wel niet een beetje met opzet geschiedde! Heeft Roemer Visscher, toen hij in een van zijn Quicken de amsterdamsche meisjes van zijn tijd de les las over hun onvaderlandslievend cultiveeren van alles wat uit Brabant kwam, op hun schuldregister — behalve klachten als: Op Brabants setten sij het cap; Op Brabants ist huyfken met den oorlap; en dergelijke — ook niet deze grief geboekt: Op Brabants segghen sij: „jae voorwaer" ) ! 2

3

*) J A N TE WINKEL, a. a. O., S. 794, 795. Omtrent zuid-nederlandschen invloed op 't woordgeslacht en de buigingsuitgangen in onze schrijftaal zijn de deskundigen 't niet eens; zie C. G. N. DE VOOYS, De invloed van de renaissance-spraakkunsl in De Nieuwe Taalgids, Jrg X I I (1918) bldz. 248, 249 Vgl. in deze materie: DEZELFDE: Uit de jeugd van onze spraakkunst in De Nieuwe Taalgids, Jrg XI (1917) bldz. 213, 216, 217; J W. MULLER, Spreektaal en Schrijftaal in het Nederlandsch in Taal en Letteren, Jrg I (1891) bldz 196 vv., vooral bldz 229 en 231. *) J. HEINSIUS, Klank-en Buigingsleer des Statenbij Ws(Gron. 1897), bldz. 19,26. ) Zie 't Lolt vande mutse.. .. met noch ander Ghenoeghe licks Boerten ende Quicken (Leyden 1612) sub Ghenoegelicke Boei ten Het eerste Boeckno. 49. — Hoe de schuldigen dat „jae voorwaer" dan uitspraken blijkt uit de schrijfwijze natuurlijk niet. Maar zou 't te gewaagd zijn te veronderstellen, dat zij in deze voorloopsters van de geaffecteerde Haagschen zijn geweest ? Over de deftige mondspanning, die aa tot è maakt, als over een algemeen-menschelijk verschijnsel, zie JAC. VAN G I N N E K E N S. J., Als ons moedertaalonderwijs nog ooit gezond wil worden (Nijmegen 1917), bldz. 60. In de uiting van Walich Sywaertz, bij G. KALFF, Geschiedenis der Nederlandsche Letterkunde, D . III (Gron. 1907) bldz. 201, een dergelijk bewijs van Brabantophilie. 8

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen