De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 64

63 weer heul zocht bij de Stoïsche en de Aristotelische wijsbegeerte, toen hij weder een alomvattenden zin aan de christelijke wetsidee wilde geven met behulp van den in de kern der zaak door hem niet begrepen Aristotelische entelechiegedachte, die hij in nominalistischen zin ontzielde 4), gingen juist daardoor de in de reformatie gewonnen geestesschatten weer voor een deel in deze conceptie verloren, en werden de poorten des Christendoms geopend voor het binnendringen van humanistische denkbeelden 5). Heeft het Calvinisme ons die universeele wetsidee geschonken, die de onontbeerlijke vastheid en zekerheid aan onze levens- en wereldbeschouwing verleent, die in ons denken en handelen die strenge, doelbewuste lijn graveert, die we noodig hebben, om ook op het terrein der wetenschap in den strijd tegen de wereld vast te staan? Onderschat het gewicht dezer vraag niet, want van het antwoord daarop hangt het bestaansrecht en de mogelijkheid der Calvinistische wetenschap af. Ook de Calvinistische rechts- en staatsleer, die Dr. Kuyper's geniale blik als onontbeerlijke onderdeelen der Calvinistische cultuurtaak voor den modernen tijd zag 6), staan en vallen met het fundament eener wetsidee, die denken en gelooven, religie en wetenschap, natuur-, maatschappij-, rechts- en moraalbeschouwing in een organische eenheidsstructuur verbindt en in harmonie doet te zamen leven! Welnu, - en het is uit de diepste overtuiging mijner ziel, dat deze belijdenis opwelt .- ja, ~ulk ~~heid bezat het Calvinisme van den aanvang af. Ik behoef haar niet voor u te ontdekken, want deze wetsidee, ze leeft in uw eigen ziel, ze gaf het Calvinisme in het verleden die eenheid en omlijndheid van levens- en wereldbeschouwing, zij werkte intuïtief door in zoo menig leerstuk ook in onze staatsrechtelijke en staatkundige beschouwing, zij is de geweldige, vitale, de al ons denken en 'handelen doordringende conceptie, zonder welke het Calvinisme in het verleden ondenkbaar, in de toekomst machteloos ware. Laat ik nog mogen trachten u de beteekenis van deze, onze wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie in enkele trekken uiteen te zetten. De wetsidee, welke aan de Calvinistische levens- en wereldbeschouwing ten grondslag ligt, is geworteld in de beide fundamenten van alle christelijk denken: in de belijdenis der goddelijke schepperssouvereiniteit en in de belijdenis van het goddelijk voorzienig wereldplan. In de precieseering dezer grondgedachten treden met name de volgende karaktertrekken in onte wetsidee naar voren. De praegnante opvatting der goddelijke souvereiniteit als vrijmachtige souvereiniteit van Gods heiligen wil, over alle sferen in geh~el de schepping. De opvatting van de wet op ieder terrein als grens van alle mënschelijk denken en willen, de absolute onderworpenheid van alle creatuur aan de door God gestelde ordinantiën en de souvereine verhevenheid Gods boven deze wetten. Verwerping van alle theodicee, die zich als rechter over Gods wereldbestuur stelt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen