1907-1908 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 184

174 deux questions, que je ne saurais rósoudre". Inderdaad, vreemd is en blijft het.

Ik stel mij voor, in korte trokken en zooveel mogelijk met de eigen woorden van LAPLACE, z^jne onderstelling, zijne hypothese aangaande den oorsprong en de vorming van ons planetenstelsel uiteen te zetten. Hierbij zullen van zelf de punten van overeenkomst en van verschil met de vroeger in dit tijdschrift behandelde theorie van KANT duidelijk worden. Tusschen ' de elementen van hot planetenstelsel, hoe willekeurig zij ook schijnen te zijn, bestaan, zegt LAPLACE in het zesde hoofdstuk van het vijfde boek zijner „Expo.sition du système du monde", betrekkingen, die ons licht kunnen verschaffen aangaande den oorsprong van dat stelsel. Wanneer men het met opmerkzaamheid beschouwt, neemt men met verwondering waar, dat alle planeten zich van het W. naar het O. en bijna in hetzelfde platte vlak om de zon bewegen; dat ook de manen rondom hunne planeten draaien in denzelfden zin en ongeveer in hetzelfde vlak als die planeten ; en dat eindelijk zon, planeten en manen, voorzoover men hunne rotatie heeft kunnen waarnemen, ook alle van het W. naar het O. om hunne as wentelen, en wel ten naasten bij in gelijk gerichte vlakken. De satellieten of manen vertoonen in dit opzicht nog eene merkwaardige bizonderheid. Hunne aswenteling of rotatie is namelijk juist van denzelfden duur als hunne omwenteling of revolutie, zoodat zij steeds met dezelfde zijde naar hunne planeet gekeerd zijn. Men heeft dat tenminste waargenomen bij onze maan, bij de vier wachters van Jupiter en bij de laatste satelliet van Saturnus, de eenige manen, waarbij men tot nu toe eene aswenteling heeft geconstateerd. Zulke buitengewone verschijnsels, gaat LAPLACE voort, kunnen niet worden toegeschreven aan onregelmatige oorzaken. Wanneer men de waarschijnlijkheidsrekening er op toepast, bevindt men, dat men twee honderd duizend milliard kan wedden tegen één, dat zij geen gevolg van het toeval zijn. Deze waarschijnlijkheid is dus veel grooter dan die van de meeste historische feiten, waaraan wij vol-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen