1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 24

16 meent MAC-DOUQALL dan ook ontkennend te moeten beantwoorden. d. W a a r n e m i n g . A fortiori gelden nu de motieven voor de psychologische verklaring der waarnemingen bij den mensch voor de analoge verschijnselen, welke men bij het dier opmerkt. Een ieder weet dat de spin instinktmatig de gevangen vlieg in zijn web herkent en nadere bestudeering van deze prooi-waarneming leerde de noodzakelijkheid om een „psychische sensorische Qegenwelt" bij het dier te veronderstellen. Dat dit iets geheel anders is, dan de aanvaarding der hypothese •der aangeboren ideeën, is duidelijk, maar dient toch wel nogmaals met nadruk opgemerkt te worden. De psychische Oegenwelt is zeker een aangeboren immateriëele realiteit, waardoor de mogelijkheid der waarneming gegeven is. Deze sensorische en motorische psychische binnenwereld wijzigt zijn werkzaamheid in het leven met de ontwikkeling, en algemeene invloeden. Zeer fraaie voorbeelden van den wederzijdschen invloed van deze aangeboren psychische „Qegenwelt" en algemeene prikkels, zooals belichting, honger, verzadiging, enz. bleek duidelijk uit onze onderzoekingen over instinkt en ervaring bij lagere gewervelde dieren. Niet alleen veranderde de reactie tegenover dezelfde waarnemingscomplexen, maar ook hel heele verloop van instinkthandelingen en de z.g. instinktscherpte werd veranderd. Door de uitstekende studie van HANS VOLKELT over de voorstellingen der dieren is bovendien nog een zeer belangrijk punt naar voren gebracht. Er bestaat n.l. bij de menschelijke waarneming van zijn omgeving een zekere zelfstandigheid der waargenomen voorwerpen ten opzichte van elkaar, en door abstracte analyse is de mensch in staat zijn waarnemings-wereld in steeds kleinere elementen uiteen te doen vallen. Deze atomiseering nu der waarneming en zelfs de waarneming van afzonderlijke voorwerpen onafhankelijk van de overige zintuigelijke indrukken, bestaat volgens VOLKELT bij het dier niet of slechts bij de hoogste dieren ten deele. Een spin neemt geen vlieg waar, maar een geheele complex-qualiteit (web, vlieg, beweging, tactile indruk der beweging in de draden enz.) en in deze complex-qualiteit heeft de waargenomen vlieg een bepaalde „beteekenis", maar geen beteekenis onafhankelijk van de omstandigheden. Juist dit innig levend verband van dierlijke waarneming met in- en uitwendige factoren is oorzaak, dat men de waarneming der dieren niet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen