1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 34

26 Het bestaan van een ziel werd niet ontkend, maar deze kon niet anders gedacht worden, dan naast den gesloten keten van veranderingen, welke ons lichaam ondergaat. Zoo is in de natuurfilosofie de diepe oorzaak te zoeken van het parallelisme tusschen de physische en de psychische verschijnselen, welke in ons lichaam plaats vinden. Dit parallelisme werd ondersteund door de cartesiaansche mathematische wereldbeschouwing, en uitgebouwd door Spinoza en Leibnitz in ijzeren logica. Ten tijde van Descartes meende men nog, dat de bloedsomloop bij den mensch werd bewerkstelligd onder den invloed van de ziel, echter het bleek, dat ook de aap deze bloedsomloop rijk was. De ontdekking van Harvey gaf den stoot aan de verandering van meening, men vatte nu de bloedsomloop mechanistisch op. De volgelingen van Descartes beschouwen ook de geesteswerkzaamheden, door Descartes nog op de ziel betrokken, als uitingen van het lichaam. Buiten ons komt niet anders voor dan beweging, en wat kan bev/eging nu anders voortbrengen dan beweging. Krijgt iemand een stoot tegen zijn oog, zoo ziet hij vonken, wanneer er een stemvork trilt komt er geluid, AI onze zinsindrukken zijn dus het gevolg van beweging. Het is o.a, Locke, die eigenlijk het psychische geheel ontkent, en alles tracht te verklaren langs mechanischen weg. Zoo kwam men vanzelf tot het parallelisme, dat naast en evenwijdig aan het lichamelijk proces, een psychisca worden zich afspeelt, welke met de eerste samenhangt, van de eerste als het ware het spiegelbeeld is. Bergson zegt, dat het is afsof er in twse talen gesproken wordt, de lichamelijke en de geestelijke, het eene is het aequivalent van het andere. Hoe deze beide processen dan naast elkander moeten verloopen, is zeker niemand duidelijk. De idealist maakt alle voorstellingen afhankelijk van het subjekt, hij meent dat buiten het subjekt het voorgestelde niet bestaat. Het paard, dat er loopt is er, omdat ik het zie. Slechts het voorgestelde is er, het object zelf bestaat niet. Zoo wordt de materie door den idealist opgelost in de idee, in de voorstelling. De realist daarentegen kent eigenlijk een ,,Ding an sich", hij meent, dat er gansch andere krachten zijn, dan welke wij kennen. Voorstelling en realiteit staan los van elkander, wat ik mij voor-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen