1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 163

153 gezichtsveld die van een regeneratie-proces. Dat kan inderdaad technisch ^^eremd en onderbroken worden. Technische synthese is daarna echter onmogelijk; indien het proces na de opheffing der remming voortgaat, weet de bioloog dat niet hij dezen voortgang bewerkt. De techne die zich op de physische beweging werpt, ziet haar rol niet zoo spoedig uitgespeeld. Beweging laat na aftrekking van versnellingsoorzaken altijd weer beweging over. Analyse beteekent hier feitelijk dus aftrekking, zij het dan ook dat deze aftrekking in het physisch krachtenveld — anders dan op het terre'n der phoronomie — tegelijk verandering van den baanvorm medebrengt. Maar ook synthese is hier technisch mogelijk. Hoe beweging ontstaat is een vraag die de physica niet beeft te behandelen: genoeg is het haar te weten, dat haar beoefenaar bewegingen kan samenvoegen, waarbij ook z'n eigen bewegingen mee mogen tellen. Zoo is er voor de techne een merkbaar verschil op biotisch en physisch terrein. Maar het is dan ook 'n verschil dat geheel ligt op het gebied der niet-theoretische verhoudingen. Immers is het te herleiden tot het onderscheid in karakter der biotische en ohysische momenten en tot de kosmische orde: de mersch beheerscht de bewegingen in verschillende mate en op andere wijze, al naar gelang deze al of niet eigen-bewegingen van kosmische eenheden zijn. Deze technische analyse brengt den toeschouwer echter niet meer bij, dan dat de onderscheiding van eenheid en veelheid hier ook practisch valt door te voeren. De ééne beweging blijkt uiteen t^ vallen, b.v. in drie andere. Dit toeschonwer-ziin bij 'r technische analyse is echter geheel iets anders dan physica beoefenen. En indien de man, die aantoont dat deze beweging zoo viel te analyseeren, niet meer weet, is hij 'n mensch die weet te werken met benoemde getallen. Maar de phvsicus, die z'n begrippen vormt, benoemt niet alleen getallen en verbindt niet alleen voor de toepassingen der techniek wat hem eerst mogelijk bleek te ontleden. Hij benoemt niet allereerst getallen, maar meet. En meten onderstelt heel wat meer dan het benoemen van verschillende momenten met een getal: Meten is vergelijkend werken in de ruimte met een analogie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen