1935 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 24

18 die elk een hersendeeltje als afbeelding hebben Fechner zeidehet physisch menigvuldige kan zich in t psychisch eenvoudige samentrekken In werkelijkheid spreekt de eenheid van het bewustzijn sterk tegen de psychomonostische afbeeldingsleer. Feitelijk kan men ook ( D n e s c h , Becher e a wijzen d a a r o p ) ons bewustzijn niet beschouwen als het ,an sich der hersensubstantie M e n kan zich een cerebrum, evenals andere voorwerpen, een oogenbhk m zijn w a a r n e m m g s w e r e l d denken. Evenals een dood cerebrum een ,,an sich" heeft dat niet met bewustzijn samenvalt, evenzeer moet men voor een functioneerend cerebrum n a a r analogie een ,,an sich' aannemen d a t geheel onafhankelijk van 't bewustzijn van den bezitter bestaat D u s is er toch weer dualisme en geen monisme H e t psychomonisme ontmoet nog meer bezwaren, die ook de beide a n d e i e stof-geest-beschouwmgen treffen In het panpsychisme IS geen plaats voor het begrip persoonlijkheid, en hierin komt deze natuurbeschouwing met de genoemde overeen dat h a a r psychologie, tenminste bij consequente doorvoering, atomistisch en pluralistisch is M e t ons geloof kunnen we niet nalaten de ziel rijker te achten, hoogere functies te erkennen en tegenover het psychophysisch parellelhsme de geestelijke individualiteit te h a n d haven Terwijl de psychologie van de 3 genoemde beschouwingen de associatie-psychologie is, zoeken we nu n a a r een betere T e g e n over psychologen als Ziehen, die de ziel geheel mechanisch verklaart als een strijd van concurreerende voorstellingen, onderworpen aan 't toeval, h a n d h a a f d e ook W u n d een ,,schopferische synthese , een wil m de ziel Actief w e n d t zich de ziel volgens W u n d t toe n a a r een inhoud (Apperceptie-psychologie) V e r d e r nog gaat de nieuwere functie-leer, Stumpf kent boven de associatieve (horizontale) verbindingen, groote beteekenis toe a a n verticale verbindingen, ,,acten genaamd die bestaan -n samenvatten, vergelijken, oordeelen W i j naderen zoo al meer de geestelijke individualiteit Deze heeft de volle belangstelling m de meer op t samenvattend geheel lettende psychologieen, zooals t personalisme van Stern de structuur- de Gestalt" psychologie (Kohier e a ) Van de natuurwetenschappelijke zielsleer moeten w e met S p r a n g e r e a n a a r een geesteswetenschappehjke, mits ook hier de belangstelling niet eenzijdig w o r d t D e juiste verhouding van lichaam en ziel w o r d e niet voorbijgezien D e mensch is belichaamde persoonlijkheid en op grond hiervan kan men zich een typenleer opbouwen Dit grondfeit, deze meest oorspronkelijke ervaring, van ons psychophysisch bestaan, w o r d t wel t best gevat in de wisselwerkingsleer. V o l g e n s deze vierde leer over de verhouding van stof en

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen