1938 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 14

6 en kennis besteed Biillant de génie", schrijft Bichat ,,Boerhaave se laissa eblouir par un système qui eblouit aussi tous les esprits de son siècle et qui fit dans les sciences physiologiques une revolution que je compare a celle qu' opererent dans les sciences physiques, les tourbillons de Descartes Hl) onderscheidt ziekten der vaste deelen waarbij het gaat of om organische misvormingen of om afwijkingen van aantal grootte en plaats stijfheid of weekheid der weefsels of om vernauwingen der vaten D e gebreken der lichaamssappen zijn van quantitatieven (b V de plethora) of van quahtatieven aard E r ontstaan mengingsveranderingen de z g acnmoriiae Hier is Boerhaave a a n h a n g e r eener dyscrasie-leer Beide vormen van ziekte (vorm- en m e n g m g s fouten) kunnen tegelijkertijd voorkomen Dit zien wij bij de ontsteking waarbij optreedt bloedophoopmg tengevolge der samentrekking van kleme bloedvaten en daardoor een veranderde samenstelling van het bloed H e t menschehjk organisme is een machine w a a r van de vaste deelen bestaan uit twee soorten eenerzijds de vaten geschikt om de vloeistoffen te bevatten leiding te geven te veranderen en te vereenigen anderzijds de mechanische instrumenten die dank zij hun vorm en hardheid nu eens het belang van de eerste dienen dan weer hun bepaalde bewegingen opleggen O n d a n k s zijn groot gezag als klinicus en docent heeft Boerhaave niet kunnen verhinderen dat de ideeën der latrophysici die meer gefundeerd w a r e n m theoretische deductie en analogie dan gebaseerd op langs mductieven weg verkregen en proefondervindelijk getoetste gegevens meer en meer w e r d e n verlaten V a n zijn leerlingen noemen wij om hiermede het geschiedkundig overzicht te besluiten nog Albrecht vort Haller en George Ernst von Stahl V o n Haller is de beroemde commentator der gedachten die Boerhaave heeft ontwikkeld Deze voerde de begrippen irritabihteit en sensibiliteit van het specifiek levende m Bij de contractie van een spier is behalve de elasticiteit ook nog een bijzondere prikkelbaarheid, de irritabiliteit afwijkend van de wetten der mechanica Behotid en herstel van evenwicht werd het beginsel der ziekteleer die hierop berustte De leer van Von Stahl is in wezen anti-mechanistisch H e t leven zegt hij heeft iets eigens door phy^ica en chemie niet te verklaren Dit beginsel noemt hij de levensziel, de anima Hieronder verstaat hij iets immaterieels d a t medewerken moet wil de genezing mtieden H e t levensproces is een verzameling van activiteiten niet van ma~ terie D e materie g e d r a a g t zich passief indifferent zij gehoorzaamt aan verdeeling en ordening m een of anderen vorm of structuur N a d a t m het voorafgaande het algemeene ziektebegrip m zijn geschiedkundige ontwikkeling is n a g e g a a n zien wij nu hoe m een bijzonder geval de evolutie van het ziektebegrip zich voltrekt m de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen