1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 85

81

plaats van gravitatiewet wil lezen quadratenwet, en dan nog wellicht alleen bij benadering, bij grooten afstand, want ik beijver mij juist te betoogen, dat er van de quadratenwet tot het volledige gravitatiebeginsel nog een heel lange weg is. In ieder geval, niets wijst er op, dat Huygens deze stap heeft ge­ daan. Newton deed hem wel, in 1666, en na hem meerdere, onafhan­ kelijk van en onbekend met het werk van Newton, te weten ± 1680 de meergenoemde Hooke, Christofer W ren 50), bekend als bouw­ meester van de St. Pauls-cathedral, en Edmund Halley 51). Uit de manuscripten valt op te maken, dat Newton zich eerst weer in 1671 terloops met deze problemen heeft beziggehouden 52). Hij berekende de middelpuntvliedende kracht aan den equator, om te weten te komen hoe groot de daaruit ontstane vermindering der zwaartekracht was, en ik acht het niet uitgesloten, dat hij daaruit geconcludeerd heeft tot den ellipsoid-vorm van de aarde, welk pro­ bleem hem voor tal van nieuwe moeilijkheden stelde, waarover hij opmerkt: ,,But yet to do this business right is a thing of far greater difficulty than I was aware of”. Tusschen 1671 en 1679 schijnt Newton weinig of niets aan de gravitatietheorie gewerkt te hebben, wat verklaarbaar is, daar zijn tijd toen voornamelijk in beslag werd genomen door zijn baanbre­ kende onderzoekingen en proeven over het licht 53) . In 1679 begint het tijdperk van een vrijwel ononderbroken onder­ zoek gedurende 6 jaar over het gravitatieprobleem. De onmiddellijke aanleiding daartoe was een correspondentie met Hooke, toenmaals secretaris van het R. S. 54). Newton stelde daarbij voor de dagelijksche beweging van de aarde experimenteel te bewijzen met valproeven, daarbij voorspellende, dat het lichaam dan oostelijk van de loodlijn zou neerkomen. Een bijgevoegde teekening werd blijkbaar door Hooke verkeerd begrepen, want hij las in zijn antwoord in de R. S. op 11 December 55) : „wherein he explained what the line described by a falling body must be supposed to be, moved circularly by the diurnal motion of the earth, and perpendicularly by the power of gravity; and he shewed, that it would not be a spiral line, as Mr. Newton seemed to suppose, but an eccentrical elliptoid, supposing no resistance in the medium: but supposing a resistance, it would be an excentric ellipti-spiral, which, after many revolutions, would rest al last in the centre: that the fall of the heavy body would not be directly east, as Mr. Newton supposed; but to the south-east, and more to the south than the east”. Men heeft gemeend hieruit te kunnen opmaken, dat Hooke blijk­ baar uitging van de veronderstelling, dat de attractie volgens de quadratenwet tot het middelpunt van de aarde toeneemt, zoowel buiten als binnen de aarde, en daaruit besloot tot een baan in den vorm van een ellips, waarvan één van de brandpunten is gelegen in het middelpunt van de aarde.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen