1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 45

3$ vraagt nu weer een „verklaring" hoe die veerkracht der luchtdeeltjes tot stand komt O o k deze moet tot een mechanische oorzaak teruggevoerd worden en ook hiervoor ziet Boyle weer allerlei mogelijkheden Soms maakt hij er zich dan met analogieën af (zooals w e reeds z a g e n ) , maar een andere keer poogt hij een causale verklaring E r kunnen deeltjes van een bepaalde soort door het buigen van het veerkrachtig corpuskei in beweging komen of er kan een uiterst subtiele bewegelijke materie m haar doorgang door de p o n e n van de veer belemmerd worden M a a r Boyle voelt wel, dat hij niets bewijzen kan, zoodat hij tenslotte maar zegt, dat hij afstapt van een onderwerp, dat uiterst moeilijk te verklaren is, terwijl het ook niet noodig is, dat hij dat doet, omdat het doel van zijn ,,New Experiments" niet IS een adequate oorzaak aan te geven van de veerkracht der lucht, maar slechts aan te toonen, dat de lucht inderdaad veerkracht bezit ( E x p S W ; I, 8) Boyle kan dus slechts een onscherpe, half voltooide, causale v e i klanng van de elasticiteit der lucht geven met behulp van zijn corpusculairphilosophie M e n denke nu echter niet, dat hij dit als een falen van de mechanische hypothese ziet Hij merkt later tegenover H e n r y M o r e op, dat al heeft hij niet gepoogd C ) tot de oorzaak van die zwaarte en elasticiteit verder terug te gaan, hij toch door zijn proeven bewezen heeft, dat de lucht gewicht heeft en elastisch is En daarom mag het gebodene toch een mechanische verklaring genoemd worden, w a n t er zijn geen wereldziel, horror vacui en dergelijke nietphysische beginselen bij gehaald ' ) Bovendien w a s zijn doel m dit geval niet een systeem van natuurphilosophie te geven, maar slechts de verschijnselen m het algemeen op (e helderen ( M o r e , III, 271) BIJ het tekort schieten van zijn corpusculairtheoretische causale verklaring stelt Boyle zich dus tevreden met een verklaring, die weliswaar mechanisch is, maar toch van geheel anderen aard is D e verklaring van aerostatische en hydrostatische verschijnselen n a a r analogie van de gewone grof mechanische d r a a g t immers een geheel ander karakter dan de verklaring van de makroskopische verschijnselen uit de mikroskopische T r o u w e n s een corpusculairtheoretische verklaring kan dikwijls slechts een verschuiving van de moeilijkheden zijn De verklaring van de elasticiteit der lucht uit elastische deeltjes heeft niet veel w a a r d e als die elasticiteit ei alleen voor dit geval bij gehaald wordt, dus er niet ook andere, op het oog geheel daarvan verschillende, verschijnselen uit afgeleid kunnen w o r d e n Is dat niet het geval, dan is het ook slechts een analogie, temeer daar er geen mathematische formu-

^) An hydrostatical discourse occasioned by the objections of the learned Dr Henry More, against some exphcations of new experiments made by Mr Boyle, m 271

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen