1944-1945 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 34

30 primitieve mensch in een andere verhouding tot het dier staat als de cultuurmensch. Immers hij identificeert zich met zijn totemdier. Om dit begrijpelijk te maken wijst Freud op de z.g. dierphobieën van kinderen. Het is een ervaringsfeit, dat men bij kinderen nog aleens vrees voor bepaalde dieren aantreft, voor honden, paarden en dergelijke. In zijn neurosenleer interpreteert Freud deze kinderlijke angsten als vrees voor den vader. De vader is immers de dreigende figuur, de man, die het kind beletten wil zijn sexueele neigingen uit te leven. Het kind wil den vader weghebben. Het koestert incestueuze wenschen tegenover de moeder en de vader staat het kind daarbij in den weg. In het dier ziet het kind de dreigende ges^talte van den vader op zich afkomen, ten opzichte van wien het kind zich schuldig voelt. Freud spreekt hier van de ,,infantiele terugkeer van het totemisme", m.a.w. bij het kind vinden we totemistische opvattingen. Vooral een voorbeeld door Ferenczi gepubliceerd voert Freud aan als bewijs voor zijn veronderstelling. Het betreft het geval van de kleine Arpad, die, toen hij 2Y2 jaar was, in het kippenhok urineerde en door een kip in zijn penis werd gepikt. In ieder geval werd door de kip een uitval in de richting van dit orgaan gedaan. Nadien legde Arpad voor het kippenhok een bijzondere belangstelling aan den dag. Deze ging zelfs zoo ver, dat hij niet meer sprak, maar ging kraaien en kakelen. Met andere woorden, hij ging zich met een kip identificeeren. De kip werd zijn ,,totemdier". Zijn gedragingen tegenover dit dier waren ambivalent. Hij koesterde zoowel haat als liefde. Het slachten van het gevleugeld gedierte was een feest voor hem, maar als de kippen gedood waren, kuste hij ze en streelde ze. Eens zei hij : ,,Mijn vader is de haan. Als ik grooter ben, word ik een kip; wanneer ik nog grooter ben, word ik een haan". Ferenczi is van meening, dat het sexueele verkeer tusschen haan en kippen, het eieren leggen en het uitkomen van de kuikentjes uit het ei zijn sexueele nieuwsgierigheid bevredigden, een nieuwsgierigheid, die eigenlijk zijn eigen familieleven betrof. Dit zou b.v. blijken uit een gezegde van Arpad tegen zijn buurvrouw : ,,Ik zal met u trouwen, en met uw zuster en met mijn drie nichtjes en de keukenmeid, neen, inplaats van de keukenmeid liever mijn moeder". Arpad zag blijkbaar zijn toekomstig gezinsleven als een kippenren, waarin hij de rol van haan zou vervullen. Dit geval moet dienen om te bewijzen, dat er nog een ,,infantiel totemisme" bestaat en dat het kind in het dier de dreigende gestalte van den vader ziet, die hem van zijn genitaalapparaat wil berooVen. Daaruit moet dan weer volgen, dat de primitieve mensch in zijn totemdier de vader ziet, die hij heeft gedood en waarmee hij zich nu weer wil verzoenen. De ambivalente houding t.o.v. het totemdier zou aldus begrijpelijk worden. Immers het totemdier moet worden ontzien, het mag niet worden gedood. Alleen gedurende het totemfeest mag het worden gedood en verorberd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen