1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 122

IH van de atmosfeer te vinden, we niet maar deze gemiddelde druk mogen vermenigvuldigen met de oppervlakte van de aardbol. Houdt men rekening met de aanv/ezigheid van hooger gelegen deelen van het aardoppervlak, hoogvlakten en gebergten, alwaar de luchtdruk lager is dan op zeeniveau, dan kan men (volgens H a n n) voor de ware gemiddelde druk op het aardoppervlak (inclusief de zeeën) rond 740 mm kwik rekenen, of 1,006 kg per cm2. Vermenigvuldigd met de oppervlakte van de aarde, die ongeveer 5,1 X 10^ vierkante kilometer, of 10 miljard maal zooveel vierkante centimeter bedraagt, levert dit een totaal gewicht van de atmosfeer, groot 5,1 X 10^*^ kg of ruim 5 trillioen kg. De massa der geheele aarde bedraagt 5,98 X 1024 kg De verhouding van de massa's van de atmosfeer en van de geheele aarde is dus als 1 op 1.200.000. Op zeeniveau wisselt de luchtdruk van plaats tot plaats en (op elke plaats afzonderlijk) van tijd tot tijd; de desbetreffende grenzen zijn (uitzonderingen daargelaten) ongeveer 1060 en 960 millibar. De dichtheid der atmosfeer is op zeeniveau gemiddeld ongeveer 800 maal zoo klein als die van water. Had de atmosfeer op alle niveau's de zelfde dichtheid — men noemt een dergelijke fictieve atmosfeer de ,.homogene atmosfeer" .— dan zou uit het gewicht per cm2 en de dichtheid de hoogte te berekenen zijn. Droge lucht van bijv. 0 C. en 760 mm kwikdruk heeft exact genomen een dichtheid van 0,00129 gram per cm^; voor de ,,homogene atmosfeer" van deze dichtheid zou hieruit een hoogte van 7990 m. volgen (een kolom van die hoogte en de gegeven dichtheid zou n.l. juist een druk van 1033 gram per cm2 leveren, zooals gemakkelijk is na te rekenen). In werkelijkheid neemt echter, bij toenemende hoogte, met de druk ook de dichtheid af. Dit maakt, dat op grootere hoogte in de atmosfeer aan een zelfde verschil in hoogte een kleiner drukverschil beantwoordt dan nabij het aardoppervlak, waar de druk gemiddeld ongeveer 1 millibar (mb) daalt bij een toeneming van 8 meter in de hoogte. Zooals het eerst Boyle aantoonde, neemt, mits de temperatuur niet al te veel met de hoogte verandert, de druk af volgens een meetkundige reeks wanneer de hoogte toeneemt volgens een rekenkundige reeks, d.w.z. : aan een bepaald verschil in hoogte beantwoordt dan steeds een bepaalde verhouding der drukken; deze verhouding hangt echter van de (gemiddelde) temperatuur in de beschouwde laag af. Voorbeeld : bij een temperatuur van — 55 C , zooals er in de stratosfeer op onze geografische breedte veelal heerscht, wordt de luchtdruk gehalveerd bij elke stijging van 4400 meter. Hieruit volgt, dat de atmosfeer in principe oneindig uitgestrekt zou kunnen zijn, ware het niet dat (1) op groote hoogte de dichtheid zoo klein wordt, dat het geen zin meer heeft om daar nog van atmosfeer te spreken, aangezien de ruimte tusschen de planeten en tusschen de sterren ook niet geheel vrij van materie is (het z.g. in-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen