De ethiek in de gereformeerde theologie - pagina 24

22 derjenige, welcher seine Ethik am strengsten an den Decalog anschliesst. Dïe zehn Gebote sind die Lebensregel, die uns Gott selbst vorschreibt und

auferlegt;

in

ihneii

haben

wir

die vollkommene Norm aller

Gerechtigkeit; sie umfassen alles was zur Frömmigkeit und zur Tugend gehort; durch ihre Beobachtung wird unsre sittliche Aufgabe vollkommen ausgeführt."

En zoo is het decalogisch schem.a dan ook een der eigenaardig-

heden van de echte Gereformeerde ethiek en ieder dier geboden voor den Calvinist een norm met de kracht van een categorischen imperatief. Zoo waren dan alle elementen aanwezig, en nog vóór het einde der i6de eeuw zien wij dan ook ,,de eerste Gereformeerde ethiek" te voorschijn treden.

Ik bedoel de ,,Ethices Christianae libri tres" van den hoogleeraar

LAMBERT DANEAU ^), uitgekomen in 1577. Hoewel vooral het eerste boek van dit werk, dat een psychologie bevat en verder over de beginselen der ,,actiones humanae" handelt, meer op A r is t o t e l e s dan op de Schrift teruggaat — zelfs de „virtus heroica" wordt hier opgenomen — is vooral het tweede met zijn uiteenzetting van den decaloog als proeve van Gereformeerde ethiek niet onverdienstelijk.

Naar de eerste tafel der wet worden, onder

den naam van „Religio", de plichten jegens God en naar de tweede, onder dien van „Charitas", die tegenover den naaste behandeld.

De verdeeling

van MELANCHTHON in zijn „explicatie decalogi" te vinden in zijn Loei, van „cultus internus" en „externus" keert ook hier terug.

Hoewel deze ethiek

in de verste verte nog niet beantwoordt aan de eischen der Gereformeerde wetenschap, heeft toch DANEAU baanbrekend gewerkt.

De ethiek in de

Gereformeerde Theologie is hier als een afzonderlijk studievak voor het eerst opgetreden, terwijl dat in de Luthersche Theologie ook na al den voor-arbeid van MELANCHTHON, niet dan 57 jaar later geschiedde, toen GEORG CALIXTUS in 1634 met zijn onvoltooid gebleven „Epitome theologiae moralis" optrad. jp Na dus het ontstaan der ethiek in de- i6de eeuw in de Gereformeerde Theologie te hebben geschetst door de elementen waaruit zij opkwam te hebben aangewezen, ga ik thans over tot de beschrijving van haar o n t w i k k e l i n g in de 17de eeuw, de periode der doctores. ^ . De eerste twee decenniën tot op de Synode van Dordt in i 6 i 8 e n 1619 1) Over hem schreef PAi:i, UE F E U C E , L a m b e r t D a n e a u . Paris, FISCHBAÜHEK 1882. Vgl. ook D R . W . J J . DU R I E Ü , L a m b e r t D a n e a u a L e y d e . Leyde 1881.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen