De Strijd om het Souvereiniteitsbegrip in de moderne Rechts- en Staatsleer - pagina 7

INLEIDING

In de ontwikkeHng, die de rechts- en staatswetenschap sinds de tweede helft der vorige eeuw heeft doorgemaakt, zijn vele vroeger als onaantastbare waarheden aanvaarde leerstukken in de smeltkroes der critiek geworpen. Maar onder deze voor het huidig wetenschappelijk bewustzijn problematisch geworden leerstukken is er geen van zo diep ingrijpende betekenis aan te wijzen als dat der souvereiniteit. Vooral sinds de beide wereldoorlogen heeft de mening, dat het zgn. souvereiniteitsdogma tot de zowel wetenschappelijk als practisch overwonnen en verouderde vooroordelen behoort in de democratische landen aan aanhang gewonnen. Ongetwijfeld is daarbij het zwaartepunt van de aanval wel enigszins naar de volkenrechtstheorie verschoven, omdat de internationale verhoudingen steeds meer in het centrum der belangstelling komen. Want al heeft het Handvest der Verenigde Naties in art. 2 (onder I en 7) de souvereiniteit der aangesloten staten als beginsel aanvaard, een sterke stroming onder de volkenrechtsgeleerden ging ongetwijfeld reeds sinds 1919 in tegengestelde richting^) en de snelle ontwikkeling der internationale verhoudingen in onze dagen — men denke slechts aan het plan SCHUMAN en aan het besluit van de Consultatieve Vergadering van de Raad van Europa tot aanbeveling van de vorming van een West-Europese legermacht in het kader van het Atlantisch Pact — , schijnt voor deze laatste niet ongunstig. I Maar in de staatsrechtswetenschap en de algemene staatsleer was reeds in de tweede helft der vorige.•Eeuw het verzet tegen het bedoelde leerstuk begonnen. Reeds in 1888 meende de Duitse staatsrechtsgeleerde HUGO PREUSZ, dat de eliminering van het souvereiniteitsbegrip uit de dogmatiek van het staatsrecht „nur ein kleiner Schritt vorwarts auf der von unserer Wissenschaft langst eingeschlagenen Bahn" zou zijn^). Sindsdien heeft ook de rechtssociologie zich krachtig in het pleit gemengd en hebben verschillende harer vooraanstaande vertegen1) Vgl. de literatuuropgave bij H. HELLER Die Souverdnitat (1927), F. W. COKER Political theories of recent times (1927) c. I l l en J. MARITAIN The concept of sonereignty (The American political science Review, vol. X L I V , 1950, no a p. 343). ^) Cemeinde, Staat, Reich als Gebietskörperschaften S. 135. 1

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen