Natuur en geest in de geneeskunde - pagina 14
Rede uitgesproken ter gelegenheid van de vijfentachtigste die natalis der Vrije Universiteit
in het dierlijk of menselijk lichaam de antistoffen moet vervaardigen. Wie zal zeggen, welke geneesmiddelen nog in de natuur zullen worden gevonden? De natuur openbaart haar geheimen ook voor de genezing van ziekten, slechts aan wie er naar zoekt of weet op te merken. In de Middeleeuwen leefde de romantisch-mystieke opvatting, dat de natuur kleine aanwijzingen geeft: het gele stengelsap van de stinkende gouwe zou tegen geelzucht, Euphrasia, ogentroost, met haar kleine vlekjes als op de iris voor oogziekten genezing brengen. Die signaturenleer vindt geen geloof meer. Maar een verwante natuurbeschouwing en het geloof aan nog onbekende, geheimzinnige krachten in de natuur is niet vreemd aan sommige stromingen van natuurgeneeswijze, die naast de ofl&ciële geneeskunde voortleven, en in dauwtrappen en waterbehandeling, modderbaden en rauwe kost herstel voor vele kwalen verwacht en soms ook ontmoet. Diep leeft bij sommigen de overtuiging, dat in de natuur om ons de middelen voorhanden moeten zijn om alle ziekten, die het menselijk geslacht teisteren, tot genezing te brengen. Die overtuiging is nu eens verbonden met een beschouwing van de natuur als creatuurlijke werkelijkheid en een vertrouwen op de Schepper aller dingen, en dan weer met een vergoddelijking der natuur - of ook een postulaat zonder duidelijke metaphysische achtergrond, dat toch soms moderne wetenschappelijke onderzoekers prikkelt in hun speurwerk. Hoe dit ook zij, het panacee, het middel voor alle kwalen, zal ook door het naturisme nooit gevonden worden! Organisme en mechanisme Gaat in het medisch denken der oude Hippocratici de geest van de mens zozeer op in de natuur, dat men terecht van het Griekse naturalisme spreekt, nog sterker is dat het geval bij Galenus (130-200), de Grieks-Romeinse arts, die de antieke medische kennis op grootse wijze samenvatte en ordende. Méér dan voor Hippocrates is voor Galenus, die met zijn machtig oeuvre de geneeskunde dertien eeuwen heeft beheerst, de physis, de natuur als een in het lichaam gezetelde kracht, die het van zijn ontstaan af vormt en doet groeien, zijn vele verrichtingen onderhoudt en regelt en het bij ziekte naar herstel doet streven. Er diep van overtuigd, dat de natuur niets tevergeefs doet - natura nil facit frustra - zocht hij in bouw en functie van het lichaam overal naar het doel, dat hem veelal als genoegzame verklaringsgrond gold. De overschatting van de doelmatigheid in het organisme, gezien als uiting van een immanente doelstreving, openbaarde zich in een al te gemakke10
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1965
Rectorale redes | 39 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1965
Rectorale redes | 39 Pagina's