Groen en de Roomschen.

Wij kunnen zoo af en toe de Voorstelling beluisteren, dat Groen van Pxinsterer zoo ongeveer een anti-papist geweest is. Kuyper, zoo heet het dan, is later met Lo-hman geraakt onder den invloed van Schaepman en zoo is, mede door de begeerte naar macht, de coalitie geboren.

Volgens deze beschouwing zijn de beginselen door Groen verdedigd, aanvaard' door Kersten, Lingbeek en andere theologen, doch merkwaardiger wijze niet begrepen dan hen, die zijne staatkunde voortzetten.

Nu is het op zichzelf genomen reeds een eigenaardige veronderstelling, dat niet de staatkundige leiders, maar enkele voor eigen kerk strijden-de theologen de hoofdzaak van Groen's staatkunde zouden begrijpen.

Maar afgezien daarvan meenen-wij, dat deze meening ook alleen kan bestaan "bij wie in Groen's werken een volslagen vreemdeling is. Groen's levensstrijd was gericht tegen ongeloof en revolutie.

Hij zag duidelijk den samenhang tusschen die beide en werd daarom nooit moede allen die gelooven, van welke richting dan ook, samen te roepen tot den strijd tegen de revolutie.

Als in 1849 in de Kamer geklaagd wordt overaohteruitzetting der Roomschen, vooral bij benoemingen, dan zegt Groen o.a.:

„Ik ben van harte gehecht aan het geloof, dat ik belijd, en waarin ik den grondslag mijner rust in leven en in sterven bezit; dit geeft regt, meen ik, ook van Roomsch-Katholieken. Wat hunne belangen betreft, ten .allen tijde heb ik mij' verzet, en zal irjij blijven verzetten, tegen al wat naar onregt en onbillijkheid zweemt; uit verdraagzaamheid, die met mijne godsdienstige gevoelens overeenkoant.

En, zoo men hieraan mogt twijfelen, in een tijd waarin alles wordt in twijfel getrokken, voeg ik

er bij, dat ik jegens mijn Roomsdi-Katholieke landgenooten regt en billijkheid voorsta, ook uit eigenbelang.

Wij hebben er allen 'belang bij ons te verdedigen tegen de radicale theoriën van den tegenwoordigen tijd, tegen de suprematie van den Staat.

Laat ons gezamenlijk de theoriën van verwoesting, waardoor alle Staten en alle Kerken bedreigd worden, bestrijden; vooral niet te heftig tegen elkander opstaan; voorzichtig zijn en de gesteldheid der tijden in het oog houden. Laat ons bedenken, dat er omstandigheden en tijden zijn, waarin men, ook met een vonk, eene vlam kan ontsteken, die, o ja! de tegenpartij benadeelt, maar waardoor wij ook zelf worden verteerd.”

Groen heeft van zijn houding tegenover de Roomsch-Katholieken niet altijd pleizier beleefd.

Van Roomsche zijde is men lang in gebreke gebleven met het verstaan van zijn roepstem.

Aanvankelijk meende men, dat de rechten der Roomschen het best beschermd werden door de Liberalen.

Doch toen de liberale theoriën telkens vrijgeviger bleken dan de practijk en de zoogenaamde christelijke, doch in wezen godsdienstlooze school, door een stelsel van dwang en onderdrukking aan heel 'het volk werd opgelegd, gingen ook in het roomsche kamp de oogen open.

Zoo was het Groen, die de Roomsdhe Staatspartij ten leven heeft gewekt en'als bondgenoot in'den strijd tegen het radicalisme heeft aangeworven.

van profestantsche zijde heeft men ook toen, zooals nog te doen gebruikelijk is tegen wie met Rome de revolutie bestrijden wil. Groen voor ©en blinde volgeling van Rome gescholden.

Zelf heeft hij van deze aCtie in de Kamer het volgende gezegd: „Ik was, zeide men, crypto Katholiek; ik had een monster-unie met de Jezuïten gesloten, ik had verraad tegen Vaderland en Kerk gepleegd”.

Even later vervolgt hij: „ik heb mij' altijd als richtsnoer voorgeschreven: buiten de Kamer verdediging en aanprijzing mijner geloofsovertuiging met o pene en loyale discussie, en in de Kamer onpartijdigheid overeenkomstig de Grondwet; eene onpartijdigheid, die zoover gaat, dat ik tot partijdigheid zou kunnen .worden verleid”

Dan eindigt hij zijn redevoering met een woord aan zijn Katholieke ambtgenooten. Hij; vraagt van hen toenadering op grond van drieërlei gemeenschap.

Gemeenschap van onrecht door de Liberalen aan beide groepen aangedaan, gemeenschap van g e 10' o f, omdat beide hun heil vinden in den gekruisigden Christus en gemeenschap van gevaar, omdat iedereen, die nog gelooft in de openbaring van den levenden God, wordt gehouden voor een zonderling en een dweper.

Op grond van deze drieledige gemeenschapj vroeg Groen reeds in 1849 toenadering tusschen Roomsch en Onroomsch „een vereeniging in beginsel tegen radicalisme en ongodisterij”.

Ook in de „Nederlander" heeft Groen zich steeds beijverd voor een goede verstandhouding met de Roomschen.

„Goede verstandhouding tusschen Pirotestanten en Roomsch-Katholieken heb ik steeds beschouwd als een der gewigtigste aangelegenheden van het land.”

Wel moet hij na deze woorden bitter klagen over wantrouwen - en tegenwerking van de Roomschen ondervonden en heeft vooral de Roomsche pers hem niet gespaard.

Maar ondanks de miskenning van Roomsche zijde ondervonden, is Groen overtuigd gebleven van 'de noodzakelijkheid eener staatkundige samenwerking tegen de ontbindende macht der reyolutie en is hij blijven streven naar een „Nationaal Gouvernement, dat de overtuiging moet doen ontstaan, dat er in Nederland, niet op herstel yan politieke voorrechten der Gereformeerden, maar, evenmin, onder de leus „wij eischen het vooirvaderhjk-erf terug", op suprematie van de Roomschgezinden kans is”.

Deze woorden van Groen van Brinsterer mogen ook thans nog ter overweging worden aanbevolen,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen