Johann Albreclit Bengel. (1687—1752.)

Bengel is wel genoiemd de Wnrtemb? rger kerkvader. Hij was een van de meest beroemde theologe-n, uit zijn tijd, een zeer bekwaam en scherpzinnig uitlegger van het Nieuwe Testament. Wesley geeft hem den eeretitel: het groote liolit der Christenheid. Een ander tijdgenoot verklaart; Bengel was een man, op wiens voorhoofd do eeuwigheid stond ingedrukt.

Voioral door één werk is hij wereldbekend geworden: zijn korte verklaring van het N. T. (dit boek schreef hij in 't Latija .ondeir den titel „Gnomon Novi Testamenti"). Deze kommentaar is nog oen onuitputtelijke bron voor leider, die dieper wil indringen in den heiligen, zin der Schrift.

Prof. A. van Veldhuizen heeft bizonder veel lof voor dit geschrift: „Doordrongeai van de taal en den geest des Nieuwen Testaments geeft hij in korte zinnetjes losse opmerkingen, die vast zitten aan het geheel der Schrift en met weerhaken zich vasthechten aan den lozer.... Dit hoek is bijna even onmisbaar als d e ' b ij b e 1 zelf. Het zou de moeite - waard zijn, daarvOior nog Latijn t© leeren, als er geen vertalingein bestocden. Ik begrijp, dat Spurgeon hem met groote dankbaarheid gebriukte en dat Cremervaïi: hem zegt: „hij heeft gezeten onder den boom der Schrift en weet het geruisch der bladeren te vertolken". )

Mijn hO'Og-e waardeering voor Bengel's werk en deze lofspraak van prof. Van Veldhuizen wekten bij mij de begeerte iets meer omtrent dezen groioten man te weten — misscliien lïan ik onze lezers dienen met een kwio weergave van hetgeen ik las. Onderscheidene levensbeschrijvingen bestaan et van hem. ^) Door zijn brieven (ze werden ook uitgegeven) en zijn dagboek valt 't ons nog gemakkelijker een blik in zijn leven te slaan.

Zeer eigenaardig is, dat Bengel kort voor zijn dood over zijn geschriften heeft. gezegd: „Een tijdlang zal ik vergeten worden, dan zal echter weer de aandacht op mij gevestigd worden".

Dit is een profetisch woiord gebleken. Vooral in den laatsten tijd is hij meer bekend geworden. Niet alleen bij de tlieologen, maar ook bij belangstollende gemeenteleden. Hij heeft dan ook niet slechts streng wetenschappelijke werken geschreven, doich ook opbouwendo lektuur voor de geheele gemeente riagelaten. Zoo verschenen er b.v. zestig stichtelijke toespraken over de Openbaring van Johannes. Ook zijn er preeken van hem uitgegeven. Den lezers, die Enitsch kunnen lézen, zoiu 'k willen aanraden zich eens aan te sohaifen de boekjes: Vom heiligen Heimweh, Worte von J. A. Bengel; Offonbarmigs-Gedanken (uittreksel uit de 60 toespraken over de Openbaring) en Schriftgedanken. 't Is een geestelijk genot zijn diepe gedachten — eigenlijk niet z ij n gedachten maar gedachten onmiddellijk ontleend aan de Schrift — te overdenken, en het genot wordt verhoogd, omdat Bengel een schoonen stijl schrijft — hij deed mij telkens aan Thomas a Kempis 4< ; nke.r-—, waardoor mede door den vorm zijn werken voor ons ten volle te genieten zijn.

Nu 'k zijn levensgeschiedenis gelezen en zijn werken bestudeerd heb, weet ik niet, wat 'k het meest moet roiemen; zijn groot© geleerdlieid, zijn diepe vrooiinheid en oiotmoed, dan wel zijn zedelijken ernst en warme innigheid.

Exezeten, zooals Bengal er een was, hebben een gevaalijk werk.

Doordat het schoohe. geheel ia deelen wordt gesneden, én elk onderdeel nauwkeurig wordt beschouwd, loopen de Schriftuitleggers gevaar de groote bewondering voor het geheel te verliezen en koude pluizers te worden.

Van Veldhuizen heeft eens gezegd: „De sohOionsfe. roos, vlak tegen, het oog gehouden

Bengel bleef - .ecaterp^ffn atópeir-• eerBied-en ; heurge schuchterheid tegenover het geheel der Schrift, staan en boog zich nederig voor den 'God der Sclirift.

Van hem gold — 'k haal weer een woord va.n v. Veldhuizen aan: „Het komt er voor den praktisohen bijbelverklaarder op aan, te leven in de Schrift en tegelijk te leven in onzen tijd, of liever met de Schrift in den eigen tijd te leven in de eeuwigheid: de ziel van de bijbelsche sdirijvers en tegelijk de zielsbehoefte van de kinderen oaizes tijds te verstaan.... Het is niet voldüendo veel over den bijbel te hebben gelezen, men moet met hem zelf vertrouwd zijn. Wat we anderen aanprijzen, moeten we zelf geproefd hebben. We zijn geen loopknechten, die verpakte waren thuis bezorgen, doch hebben te doen als de bij, die het voedsel in zich bereidt. Het woord, dat we aan anderen brengen, moet eerst een woord Gods aan ons zijn geweest. Daartoe komt men alleen door ernstig, door biddend Schrift-en zelfonderzoek."

Bengel was een Schriftverklaarder zooals in deze - woiorden wordt aangeprezen. •

Men heieft hem wel de aartsvader van het Piëtisme in Wurtemberg genoemd. .

Nu had Bengel wel veel sympathie voor de Piëtisten. Hij achtte Franoke zeer hoog; diens geschriften behoorden in zijn jongs jaren zelfs tot zijn lievelingslektuur.

Toch had hij één groot bezwaar tegen de Piëtisten: door hen werd de band tusschen vroomheid en wetenschap doorgesneden. Bengel waarschuwde echter: beveel de goidzaligheid niet aan onder de leuze dat, ter bevordering van de godsvrucht, de theologische wetenschap opgeheven of beperkt moet worden!

Het is Ben, g.ers groote verdienste geweest, .dat hij de vro'Omheid. heeft verbonden met geleerde studie, het Piëtisme op zijn eenzijdigheid heeft gewezen en een gezegenden invloed op vele Piëlisten heeft uitgeoefend.

1) Dr A. van Veldtiuizen, Praktische Bühelv, ; rldaring (in serie Pro Ministerio), bl. 21. Cursiresring van mij. 2) Fr. Nolle, H. von Bezzel, .1. Ch. Fr. Burk, O. Wachter en anderen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen