De Strijd om het Huwelijk.

Dit boekje is dus de uitgave van zes lezingen die in de Martini-kerk namens den Kerkeraad der Ned. Hervormde Gemeente te Groningen zijn gehouden. In het voorwoord kan men lezen dat op de Conferentie te Stockholm de wenschelijkheid werd betoogd, dat de Kerken zich meer dan vroeger.zouden uitspreken over vragen van wereld-en levensbeschouwing. Men meent dat de groote massa in onze tijden de Kerken voorbij dreigt te loopen, „omdat deze op allerlei vragen geen antwoord geven". Dat is naar mijn gedachte niet juist uitgedrukt. De Christelijke Kerk heeft althans in het vraagstuk waar het hier om gaat, al door de eeuwen heen gesproken I De oplossingen die - wij op dit moeilijk probleem kunnen geven, zullen dan ook, indien zij echt-christelijk zijn, geen andere zijn dan die, welke de Kerk ons heeft gegeven, en die gegrond zijn op Gods heilig Woord. Misschien vond de Kerk niet altijd het pakkende woord, met name niet het pakkende woord om de geschokte jonge menschen in onzen bewogen tijd diep te overtuigen. Maar het eenig mogelijke antwoord gaf zij wel, omdat zij Gods o-rdinantiën gafl Ziedaar dan ook een bezwaar, dat ik af en toe bij de lezing dezer woorden heb voelen boven komen. In dit machtig vraagstuk, in de beteekenis en de waarde van het huwelijk voor den enkelen mensch en voor het leven van de volken gaat het er om wat God ons heeft te zeggen. Het huwelijk is een ordinantie Gods, en staat verre, verre boven de persoonlijke opvattingen der menschen. Als idee, als gedachte Gods is het huwelijk dan ook onaanvechtbaar en uit dien hoofde legt het op' den enkelen mensch beslag. 1) De Kerk heeft deze ordinantie Gods altijd geëerbiedigd, men kan zeggen, dat het huwelijk door de Kerk is beschermd en bewaakt; altijd weer heeft het van den kansel weerklonken: heilig, heilig is het huwelijk! Tenminste in de echt-Christelijke Kerk is dat altijd zoo geweest, en wie meent dat het anders is, die dwaalt! In onzen ernstigen tijd hebben velen zich van de Kerk afgekeerd; zij meenen dat de Kerk te kort schiet, omdat het antwoord dat de .Kerk hen uit Gods Woord toeroept, hen niet bevalt! We moeten in een zoo hoogst belangrijke zaak als het hier geldt, toch wel zoo voorzichtig en juist mogelijk onderscheiden. God heeft ons Zijn ordinantiën geschonken, en de Kerk van Christus heeft ze ons met allen ernst voorgehouden, eeuw in eeuw uit! Daarom kan men de lichtzinnige en brutale beweringen van z.g. „nieuwe moraal" wel zoo goed mogelijk critisch onderzoeken, en bestrijden moeten wij ze ook, maar die bestrijding is een weergave in onze eigen woorden van wat God ons gafl En Gods ordinantie voor het geslachtsleven van den mensch bezitten wij, allereerst in de Heilige Schrift, en men kan ze ook weerspiegeld zien in het geestelijk geschiedkundig leven der volken. Ten spijt van alle moderne evolutionistische fabelen als zou de mensch aanvankelijk als een kudde-dier hebben geleefd, en later om utiliteitsoverwegingen tot het monogame huwelijk gekomen zijn. En omdat het huwelijk als idee onaanvechtbaar is, is het ook het ideaal van alle jonge menschen die het hart op de rechte plaats hebben. Elkaar lief te hebben, dat verklaren zij elkaar, voor altijd, voor altijd heb ik je lief! Het begrip van heiligheid, dat hier op het spel staat, wijst heen naar een laatste, goddelijke geldigheid van het Zedelijke; dit nader aan te wijzen noopt ons door te dringen in de redelijkheid der onzienlijke dingen en van ons christelijk geloof. Het laatste woord over het huwelijk, als heilige gebondenheid komt dan ook niet toe aan de beperktheid van het menschelijk verstand maar aan het geloof! Ik kan hier thans niet dieper op ingaan, maar ik wil U toch iets zeggen omtrent dat wonderlijke psychologisch proces dat zich in het huwelijk voltrekt: in het huwelijk vangt alles aan in een overweldigende weelde van lichaam en ziel. Langzamerhand krijgt het geestelijke de overhand, de onrust moet wijken voor die diepere rijping van groeiende liefde, en de liefde is een overwinning van de ziel die macht krijgt over de elementaire neigingen van ons begeerend lichaam. Zoo wordt de natuurdrift door geestdrift overwonnen!

Dit'leidt ons met hevige en innerlijke ontroering uit tot een wonderbare bekentenis: wij komen elkander nader, wij houden de handen in ons trouwverbond ineen, wij willen zoo gaarne één zijn in een algeheele eenheid en toch: datgene waarin wij volkomen één zijn, dat is buiten ons en gelegen in God!

Kom ik nu terug op hetgeen ik mij had voorgesteld om iets over dit uitgekomen boekje over het huwelijksvraagstuk te zeggen, dan is het voorgaande voldoende om begrijpelijk te maken dat ik veel waardeering heb, maar ook wel enkele bedenkingen.

Dr Roose zoekt aansluiting aan de moderne psychologie om daarmede wapens te slijpen om het huwelijk te verdedigen. Ik vind dat helaas zwakke wapenen, omdat de moderne individuaalpsychologie een generaliseering beoogt van een bepaalden trek van het menschelijk zieleleven, die met de werkelijkheid ten eenenmale in strijd is. Zeer ten onlrechte wordt van allerlei minderwaardigheids-gevoelens gewaagd in deze moderne individuaal-psychologie als verklaring ook van sexueele afwijkingen. Dat de moderne menschen daar maar al te graag mee co-quetteeren, weten de doktoren maar al te goed! Ik koester dan ook weinig hoop dat de tegenwoordige jonge menschen meer waardeering voor het huwelijk zullen krijgen indien de begrippen der Adler'sche psychologie hen nader worden gebracht. Men versta mij wel, voor het schoone en het goede in deze voordracht ben ik dankbaar, maar ik heb voor de verdediging van het huwelijk wat anders noodig!

De arts Hijmans heeft op zeer interessante wijze gesproken over „de eischen der natuur". Ik ben hem vooral dankbaar daarvoor, dat hij er op gewezen heeft, dat ons geslachtsleven een beteekenis heeft, ver uitgaande boven eigen persoon en eigen directe wenschen en verlangens. Door dit scherp te belichten heeft hij, naar ik meen, onze jonge menschen gediend omdat de „nieuwe moraal" niets anders doet dan vrijheid, onbeperkte vrijheid opeischen voor het natuurlijk-geslachtelijke in den mensch. Hijmans eischt dan ook terecht een wetgeving, die de echtscheiding niet gemakkelijk maakt, want zulk een wetgeving helpt ons als norm te zien, wat norm i s krachtens Gods schepping. Hijmans laat ook zoo duidelijk zien dat de moeilijkheden, die op dit terrein liggen en die wij in ons persoonlijk leven hebben te bestrijden moeilijkheden zijn die niet uitsluitend op het terrein van het geslachtsleven liggen. „Het leven over de heele linie plaatst ons voor de breuk, voor de gebrokenheid, voor één groote. wanklank!" Langzamerhand, maar ontstellend scherp zichtbaar is in ons moderne leven het verband met het eeuwige losgeraakt, het denken en het levensgevoel zijn los komen te staan - van het geloof. Daarom is schijnbaar onze sexueele nood grooter dan de nooden

die ons .sociale leTOn betreffen 1 Hijmans heeft gesproken naar ons hart, rustig en ernstig; hij heeft het kwaad in den wortel gegrepen; dat is de Godverlatenheid van onzen geschokten droevigen tijd!

Dr van Rhijn heeft de verwikkelingen der samenleving in het licht gesteld en doen uitkomen waarom het huwelijksvraagstuk in onzen tijd zoo in 't bijzonder op den voorgrond treedt. Hij voert hiervoor drie omstandigheden aan: Ie. het ontwaakte gevoel van zelfstandigheid bij de vrouw; 2e. het subjectivisme waarmede de echtgenooten hun huwelijk bezien en 3e. de vermeerderde moeilijkheden bij de gezinsvorming. Deze drieërlei belemmerende omstandigheid gaat hij op voortreffelijke wijze critisch na. Alleen indien de diepe ernst van het huweliijk wordt verstaan, in zijn ordinantie van Goddelijken oorsprong, zal het mogelijk zijn dat het huwelijk ook in onzen tijd de menschen gelukkig maakt.

Mr de Graai handelt over moderne oplossingen van het huwelijksprobleem. Hij schrijft als altijd: kort en bondig! De moderne sociologen en psychologen zien het vraagstuk van het huwelijk als een eenvoudig natuurlijk vraagstuk. „Vandaar dat zij niet beginnen met het huwelijk en zelfs niet met de liefde tusschen man en vrouw, maar dat zij geheel eenzijdig en zuiver lichamelijk beginnen met „de sexueele nood van do rijpende jeugd" evenals men over het hongergevoel enz. spreken kan". Mr de Graaf zegt het zoo volkomen juist dat de moderne moraal den-mond er vol van heeft, dat we eindelijk eens „waar" moeten worden! Zelfs Christenen doen daaraan mede om te verklaren, dat de groote verdienste der jongeren is hun waarheidszin I Dit is een der grootste vergissingen die men maken kan. „0p zijn best kan men zeggen, dat de jongeren te goeder trouw zich zelf en anderen bedriegen". „De meest verfijnde vorm van hypocrisie is, die zich versteekt achter een mom van oprechtheid". Daarom vindt Mr de Graaf het niet het belangrijkste, om de v r ij h e i d der jongeren, maar om hun persoonlijkheid te eerbiedigen! Ik heb zijn mooie rede met bijzondere waardeering en groote instemming gelezen.

Hetzelfde geldt van de „gezonde voorbereiding tot den strijd", waarover Dr Lammerts van Bueren handelt. Want hij roept ons op om den weg der gehoorzaamheid te volgen, willen wij waarlijk vrij zijn! Daarom is er een overwinning van alle moeilijkheden mogelijk; hoe moeilijk dat in ons persoonlijk leven ook zijn moge!

Met „Het geheim van de overwinning" heeft Ds Coolsma dit boekje besloten. Hij heeft met groot enthousiasme laten zien dat alleen het Christendom ons dat geheim schenken kan. Het geheim, zoo zegt hij, ligt in twee dingen: een leven samen voor God, èn een leven van ieder voor zijn eigen bijzondere taak!

„Het geheim ligt in de allereerst persoonlijke, maar dan ook dubbele gemeenschap met God, Wien ons leven, heel ons leven gewijd zij en blijve, en Die ons maakt meer dan overwinnaars door Hem, Die ons heeft liefgehad".

Met deze korte bespreking zal ik dan eindigen. Dit boekje leest men met vrucht, met een zegen voor zijn persoonlijk leven. Ik heb al aangegeven dat men in den strijd om het huwelijk nooit slagen kan zonder onvoorwaardelijk, met vreeze en beving, te buigen voor God, die het huwelijk voor den mensch als een der grootste levenszegeningen heeft verordineerd. Daarom ook heeft onze Heiland het huwelijk zóó hoog gesteld, dat het door een blik op een derde reeds is aangerand! Daarom is het huwelijk alleen hoog te houden en te verdedigen, zooals Christus' Kerk het in alle eeuwen heeft gedaan. Het huwelijk is een gedachte Gods, van eeuwigheid alzoo', alvorens "het in den tijd tot aanzijn kwam. Daarom is „Ehe" ook hetzelfde woord als „Ewa" wat tegelijk wet en eeuwigheid beduidt!

1) Zie hierover breeder: Het Huwelijksprobleem in Leven en Litteratuur, Dr C. J. Honig en Dr C. Tazelaar. — Uitg. Mij. Holland, Amsterdam.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen