Aan den Heer Huizinga.

Waar U iiw beschouvringen in brief-vorm heeft gegeven, komt het mij het eenvoudigst voor mijn „antwoord" in daarm de-overeenkomenden stijl te stellen. Om dat antwoord zoo beknopt mogelijk te doen blijven, plaatste ik in Uw stuk cijfers, welke correspondeeren met de biervolgende aanteekeningen.

De omstandigheid, dat U nog uit eigen herinnering over het Congres-1891 en zijn voorgeschiedenis kunt schrijven, geeft aan Uw stuk een bijzondere bekoring.

1). Ik sta hierin niet alleen. Prof. Fabius bijv. heeft, zij het met ander uitgangspunt, krachtig tegen de staking gewaarschuwd. Zoo beval hij aan, dat „de ohristen-„werklieden verklaarden, dat in het algemeen voor sta-„ken n o o i t op hen te rekenen valt". (Studiën en Schetsen, Mei 1912, blz. 108.) De spatieering van „nooit" is van Prof. F. zelf.

2). Neen, neen; dat heb ik nergens geschreven of beweerd. Integendeel, ik heb 't mijn plicht geacht aan te toonen, dat mijn opvattingen niet strijden met de uitspraken van dat congres, mits men maar niet enkele zinnen, al zijn dat dan „conclusies", neemt zonder verband met het geheel der rapporten en besprekingen. (Zie „De Reformatie" van 2/9/1932.) Ik heb verklaard, dat de toestanden in 1891 de voor een staking ook m.i. geldige redenen in overvloed gaven, maar ook, dat het gebruik, dat men heden nog van de Congresuitspraken maakt, aan dat Congres onrecht doet.

Er zijn nog anderen, van meer beteekerds en gezag dan ik, die meenen, dat men heden niet genoeg heeft aan dat 1891-Congi'es. Zoo bijv. Prof. Dr H. Bavinok, zelf mede-congressist in 1891. Want hij heeft daarna, in 1918, geklaagd over het feit, dat de Kerk, de „theologische ethiek", niet of niet voldoende antwoordde op tai van vraagstukken, w.o. de „werkstaking".

(Zie het artikel „De Na.volging van Christus en het Moderne Leven", oorspronkelijk verschenen in de broohurereeks „Schild en Pijl" I, No. 3, 1918; — later opgenomen in „Kennis en Leven", Kampen, zonder jaartal, met een inleidend woord van Ds C. B. Bavinck van Nov. 1922, zie aldaar hlz. 120.) Wat voor zin zou die klacht heljben, indien de naakte „conclusies" van het CongTes, óók voor latere tijden, voor alle volgende tijden, het eind van alle tegenspreken zouden moeten zijn?

3). Een reden te meer, om ons, 40 jaar later, opnieuw te bezinnen.

4). Hiermede is mijn meening niet juist weergegeven, (zie boven no. 2). In geen enkel opzicht heb ik de mannen en de uitspraken van 1891 willen kleineeren.

5). Neen; zie 4. Voorzoover U dus verder op dit puni tegen mij meent in te gaan, is dit een vergissing. Ik sluii mij gaarne aan bij het meerendeel der beschouwingen van dat congTes, maar Llijf ze zien in het raam van dien tijd en tracht te deduceeren voor dezen tijd. U herleze mijn artikelen.

6). Precies wat ik heb beweerd, al ben ik er niet geheel zeker van, dat U en ik hier hetzelfde bedoelen. En als U dit reeds beweert t.o.v. wat vrij spoedig na 1891 geschiedde, dan beweer ik datzelfde met nog meer kracht t.o.v. dezen tijd, d.w.z. na al de hervormingen, sinds 1891, op maatschappelijk, sociaal en wetgevend gebied.

7). „Bezondigd". Ik neem aan, dat U dit woord niet bij vergissing hebt neergeschreven. U weet, mijn opvatting gaat in dezelfde richting.

8). Ik dank U voor deze herinnering aan het vermogen van den enkeling. Groen heeft ons dat ook reeds geleerd (Slot volgt.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen