GRONINGER BRIEVEN

Amice frater.

Uit een der boeken van mevr. Montessori herinner ik mij nu het verhaal omlrent een man, die voor een brug in Parijs, waarover zoo 's daags duizenden heen, en weer wandelen, zijn waar, een geneesmiddel voor alle kwalen, trachtte kwijt te worden. Mevrouw knoopte een praatje met hem aan. Hoe hij het mogelijk achtte zoo aan den k6st te komen.

De man vroeg haar: wat dunkt U, hoeveel menschen gaan mij hier per dagi voorbij? Mevrouw schatte dit aantal op honderd duizend. Nu, zei d'e man, en hoe groot zou het percentage dwazen daarvan zijn? Mevrouw wilde vriendeUjk zijn ten aanzien van de Parijzenaars en antwoordde: nu, zoo tusschen vijf en tien procent.

Toen verklaarde de man: riu, madame, van die zeg vijfprocent moet ik het hebben.

De schatting was zeker aan den lagen kant, wanneer het zou gelden het panacee , voor alle maatschappelijke kwalen, dat thans en eveneens voor den sorlog door de politieke partijen voor socialisme en communisme werd aangeprezen.

Men dfenke slechts aan de verkiezingspamfletten, waarmee wij kortgeleden werden overstroomd.

Ook voor den oorlog, in de jaren tusschen 1930 en 1940 werden vele waarschuwingen gehoord tegen de meer en meer toenemende verdwazing onder de volkeren van Europa.

Ik denk nu aan het adres van verschillende psychiaters uit Amerika en Europa, gezondfen aan koningen en ministers, of aan de werken van cultuurhistorici, als ten onzent Prof. Huizinga van Leiden.

Deze heeren waren inzonderheid bezorgd over de gemakkelijkheid eener massasuggestie.

Spengler schreef: tienduizend krachtige lieden, die alles durven zijn straks in staat heel de staatkundige en maatschappelijke wereld onder den voet te loopen. Hij profeteerde de komst van Hitler en de zijnen.

En van Hitler werd getuigd, dat hij een nauwgezet lezer was van de meest moderne werken over de „psychologie der massa".'

Hoe haar te winnen en gewilloos te doen volgen? Richt u, zei Hitler, naar het verstand! van den allerdomste, eh herhaal honderdmaal hetzelfde. Dat gaat er wel in. En hij had succes. Naar 't scheen ten slotte voor de volle honderd procent, slachtoffer der nationaal-socialistische verdwazing.

Ik heb in een vorigen brief de stoutheid begaan, te wijzen op de 70 % goedgeloovigen ten onzent, die de overladen programma's volgden der communisten, socialisten en roomschen. • ••

Een vriendelijke lezer meent, dat dit in elk geval voor de laatstgenoemden nog • niet zou gelden, aangezien wij hie'r toch te dèen zouden hebben met een Christelijke partij.

Ook is hij van oordeel, dat onzerzijds toch geen bezwaar gemaakt behoeft te worden tegen sociale hervorming, betere zorg voor den ouden arbeider' enz.

Zelfs meent hij, dat dit goede ook van humanistische zijde kan worden aanvaard.

Nu is het altijd eenigszins moeilijk hier te waarschuwen, wanneer wij er op gesteld zijn vriendelijke gezichten te zien. Want men meent dan, dat, wie de 'waarde der politieke beloften niet erg hoog aanslaat, het goede, dat zij beloven, niet zou willen.

Laat ik dus vaststellen, ' dat ik gaarne een goede sociale orde zie geboren worden met welstand en gerechtigheid voor ieder..

De vraag is echter deze: of de zegen Gods kan worden verwacht, nu die volkeren, inplaats van zich te bekeeren van hun materialisme, het economisch en sociaal probleem — n.l. hierin bestaande, dat allen menschen een verzekerd stoffelijk bestaan wordt geboden en dat onmiddellijk door menschelijke wijsheid en kracht — het «en en al achten; of dit maatscliappelijk heil kan worden verwacht van den staat, die voor alles zorgt, socialisme en communisme; of zulke heilstaat nu kan worden gegeven, nu de wereld zoo hopeloos verarmd is en nog zoo hopeloos verward; en ten slotte of werkelijk een wereld, die zoo God en Zijn Woord verlaat, en van den zich zondeloos wanenden humanist alles verwacht, waarlijk een soort paradijstoestand tegemoet gaat.

Daarop wil ik geen ja zeggen. ~

Misschiefi zeggen wij het niet juist, als wij wijzen op het revolutionair karakter onzer eeuw.

Revolutie is toch eigenlijk een poging tot gewelddadige omkeerir^, een poging tot plotselinge wending, loslating van iets, idat is, om te grijpen naar wat niet is.

In dien zin zijn de volkeren te vermoeid om revolutie te malcen. Zij hebben geen kracht om, als bijv. het Engelsche volk in 1688, een despotisch bewind, dat de rechten en vrijlieden van een volk bedreigt, te verjagen, met gevaar voor eigen leven.

Integendeel — zij steken de handen begeerig uit naar de despotic, naar de tyrannic.

Wat de menschen van onzen tijd vragen is een onbezorgd bestaan, en dat vragen zij van den staat.

' Het fraaiste politieke programma krijgt de meeste stemmen.

Laat ons eens aannemen, dat de R. Kath., Volkspartij had gezegd: wat ons leven noodig heeft om weer ordelijk en goed te worden, is vóór alles: terugkeer tot de gehoorzaamheid aan het Woord Gods, en daarna: erkenning van den nood der werkelijkheid: hard werken en zuinig wezen — hoe groot zou het aantal zetels zijn geweest, dat zij had verkregen? Allicht niet de helft.

Maar omdat zij het omgekeerde deed, van 't geen zij had behooren te doen, daarom werd zij gedwongen allereerst en hardnelikig ook te onderhandelen met de partij van den arbeid.

Zelfs durf ik te zeggen: als ons anti-rev. program nu niets anders had bevat dan die enkele sobere, ware woorden, zouden wij nu onze dertien zetels hebben?

Ons geslacht doet niets anders dan voortgaan op den fatalen weg, die afwijkt van de gehoorzaamheid aan den Drieëenigen God, en mist de kracht en den wil tot den ommekeer, die als een revolutie zou zijn, maar dan in den goeden zin. Wij spreken dan van reformatie, die ook een ommekeer is, een zich keeren van de verkeerde richting en een zoeken van het goede pad: terug naar onzen Heere Jezus Christus, Die ook nu nog in Zijn oordeelen roept tot bGlcGGrin^T»

En zoo wordt de massa in haar verdwazing, luisterend naar de valsche profetie, die spreekt van vrede en geluk, als blindelings geleid naar de despotic.

Zij is zoo zoet, dat zij niet eens begeert gevleid te worden. De demagogen van onzen tijd verhelen menigmaal hun menschen-verachting niet. En todi vinden zij een gewillig gehoor.

Vertelt men niet van communistisch Rusland zeer veel moois? Het is daar zoo goed!

En wat is nu in wezen dit commimisme? , Fritz Lieb vertelt in zijn werk: „Rusland utiterwegs" — een boek, waarover ik nog nader hoop te schrijven — hoe in cottimurastisch Rusland de arbeid, de productie, de techniek op den voorgrond staat. Dat zijn daar de afgoden.

De communistische solirijver Gastew zei: de cultuurdrager van het nieuwe Rusland', is niet de missionair of redenaar maar de monteur. Zoo werd .een .grenzenlooze vooruitgang verwacht. Heel het leven werd gemechaniseerd, tot de private sfeer des menschen toe.' Met lijf en ziel moest de arbeider zich geven aan de grootst mogelijke automatiseering van den arbeid. . . .

Gastew verklaarde: het stoot velen af, dat wi] met de menschen willen omgaan, als met een schroef eener machine, maar dit moeten wij aanvaarden evenals wij dat doen met den groei der boomen, of de uitbreiding'van het spoorwegnet. ^

De arbeider, moet de soldaat der fabriek worden, hij volgt een mobilisatieorder en heeft onder de strengste discipline, als in het leger, te arbeiden. De afgod van Gastew was

„Taylor". Trouwens vrat is het huidige Stachanow-systeem anders

dan een Taylor-systeem, met betaling naarmate men doet? . A'lle arbeidssysteem, 'waartegen de communist in West- Europa met alle stakingsgeweld is ingegaan, wordt in Rus­

land lustig gevolgd. ' Men zegt, dat er daar veel wordt geproduceerd; het zal wel waar wezen. Denk u eens in, dat wij hier bnze arbeidsschuwheid en arbeidsonwil konden vervangen door een Russisch dwang-systeem met de knoet daarachter. Zou onze productie niet winnen? En men moet hj^t daar eeris .^a-gen te staken. ; '' '.•"•-'..«•.'«»»*•--».

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen