BATAVIA c.a. EN WIJ, I.

We hebben reeds enkele malen aan „Batavia" onze aandacht gegeven, maar moeten het nogmaals doen.

I. Eerst iets over de houding van „Batavia" (annex aan de Indische kerken) op zichzelf, inzooverre de indische, kerken met het conflict der kerkscheuring van de synode van 1944: te maken Hebben of hebben willen. •

In een vroeger nummer namen we in extenso op een brief, dien de kerkeraad van Batavia schreef aan eenige van „onze" menschen. De brief was van 29 Jan. '47, en antwoordde op een missive van bedoelde , , onze" menschen van 30 Dec. '46.

Uit dezen brief van Batavia releveeren we volgende beslissende punten:

a) Deze kerkeraad verklaarde zich onwillig zijn houding (hij schreef: de houding vaji zijn kerk) te bepalen ten aanzien van het conflict van 1944, zoolang hij niet had saamgesproken met de zusterkerken. Grond: deze belangrijke zaak gaat de indische kerken in het gemeen aan.

KANTTEEKENING: Hier moesten de heeren, die ons in Christus' naam het ambt hebben „ontnomen" (als ze gekund hadden) dadelijk op den ketting gesprongen zijn. Weet u nog, synodocratische leiders, wat U als goddelijken rechtsregel op papier hebt laten zetten door de pen van uwen dr K. Dijk, en hebt laten onderteekenen door het moderamen-Berkouwer? Het kwam hierop neer: Sdhilder verkoopt onzin, als hij spreekt van ratificatie van synodebesluiten. Die is, zeidet gij, niet noodig. Haar te willen geeft geen pas. Wat de synode besloten heeft, dat hebben alle kerken besloten. Schilder, sprekende van ratificatie van S5Tiodebesluiten, ' vo^rt een „nieuwe" en ongereformeerde, en nooit gehoorde practijk in. Prof. Deddens heeft, eerst in een brochure, die hij en ik samen schreven, daarna in zijn goedgedocumenteerde inaugureele rede, die beweringen weerlegd. Maar gij hebt niet gehoord: ihooren doet gij niet meer. Maar hier gaat een kerk die haar zusterkerken (die tezamen de beteekenis hebben van een particuliere synode) opwekt, evenzoo te handelen, heel kalm redeneeren uit het standpunt van Schilder. Alsof 't vanzelf spreekt. Maar gij sprongt ditmaal niet op den ketting. Gij Idjkt het maar eens aan. Stilte bij u als in het graf.

We vervolgen.

b) Op de a.s. classicale vergadering (d.w.z. op de particuliere synode van de Indische kerken) zal „deze zaak een punt van bespreking uitmaken". Nog wel na voorbereiding in de plaatselijke kerken.

KANTTEEKENING: Dat is dus officieel uitgaan van een standpunt (n.l. terzake van het ratificatie-recht), dat Schilder in een deeltje van een tusschenzinnetje als juist heeft aangeduid. Dat tusschen-zinnetje bracht u, synodocratische leiders, tot een grootscheepsche actie, brochures, rapporten, en wat dies meer zij. Hier gaat een kerk de andere opwekken: laat ons eens kijken, OP onze plicht tot overweging van de ratif iceerbaarheid kan leiden tot aanvaarding der besluiten. Men lacht hier wat om uw zinnetje: „wat de synode besloten heeft dat HEBBEN de kerken besloten". En men doet alvast (zie onder) ALSOF ratificatie was overwogen en geweigerd.

We vervolgen.

c) Vooruitloopendeopde beslissing van die a.s. classicale (particulier-synodale) vergadering, wil de kerkeraad van Batavia als voorloopig stand-•* punt van zijn kerk uitspreken, dat de kerken in Indië (een heel particulier-synodaal ressort dus) zich van een uitspraak ten aanzien van het kerkelijk conflict hebben te onthouden.

KANTTEEKENING: Dat KAN (in ander verband) beteekenen wat het moderamen-Berkouwer als standpunt zijner synode heeft te kennen gegeven: de synode sprak, de kerken hebben dus niets, meer te doen, dan aanvaarden en uitvoeren. Maar, gezien het voorgaande, is déze „interpretatie" ditmaal onjuist. Het móet hier beteekenen: zich distancieeren van de synodebesluiten. Want wie deze w è 1 aanvaardt, hééft gezegd: er IS voor ons reeds beslist, en we sluiten dus ook onzerzijds onze dienaren Greijdanus en Schilder, dienaren van onze kerken, uit, zonder verderen vorm van proces, voor wat ons aangaat. De synode zegt: dankt den Heere, dat deze afsnijdenswaardig gebleken, immers in hun zonde verharde, „verrotte leden der kerk" zijn uitgesneden, en zegt: halleluja vanwege de verlossing, ons genadig in deze „tucht" geschonken. Batavia zegt: halleluja? geen sprake van: 't lijkt ons een beetje raar; we moeten er nog eens over slapen.

We vervolgen.

d) De facto is het onze kerk (die van Batavia) onmogelijk, een juist inzicht te verkrijgen in het complex van oorzaken, " die tot de jammerlijke scheuring hebben geleid; wij leefden te ver van Nederland af, 't was oorlog.

KANTTEEKENING: De redeneering-Berkouwer is hier wederom weersproken. Ze luidde: begrijpen of niet begrijpen, goed-vinden of niet goedvinden, — in ELK geval DOEN, minstens tot de volgende synode. Zoolang die de besluiten niet heeft ongedaan gemaakt, moet ieder, die in het verband blijven wil, alle besluiten uitvoeren. In naam van dezen beweerden rechtsregel hebben we die menschen immers uitgeworpen? Maar Batavia haalt zijn schouders op, en zegt: 't lijkt ons nog al onzinnig.

VRAAG: Hebben die indische kerken al die mooie rapporten oyer de van 's Heerenwege te kronen tuchtoefening niet ontvangen? En — hebben die indische kerken part noch deel gehad in de Zwolsche synode? En weten zij niets van het geknoei met de vervangingsformule, die alle revisie-verzoeken doodkalm van de tafel veegde? Zijn ze daar in Batavia op 29 Jan. 1947 nog steeds niet in staat te oordeelen over de schorsingen van voorjaar 1944? Geen contact gehad sinds de bevrijding? Kom, kom Batavia gaat van de of f i-C i e e 1 e handelingen der „vonnissen" terug op de officieuze voorhistorie. Dat is struisvogelpolitiek.

We vervolgen.

e) De indruk van verw^rdheid die de berichten terzake van den kerkdijken strijd op ons maakten, wordt versterkt door de veelszins onzuivere wijze, waarop deze broederstrijd wordt voortgezet, en waartegen wij bezwaar hebben.

KANTTEEKENING: Een broederstrijd was het vóór 1944. Toen waren er menschen, die in een refor­ ' matorisch streven hun inzichten kenbaar maakten binnen de kerken. Die groep is nu weggewerkt (als men den „kop van den lintworm" had, had men het heele beest, riep ds Meynen uit). Thans heeft men officieel-gezegd: 't zijn geen broeders meer; de broederstrijd is beslecht door „vonnissen", die zeiden: de zaak is beslecht. Batavia is er dus naast. Bovendien: Batavia heeft niets meer te maken met den broeder s t r ij d. Men heeft alleen te maken met de officieele schorsings-en afzettingsgronde n. Daarin nuó e t Batavia (tenzij het zich vrijmaakt) de rechtsregelen eeren, die God aan zijn kerk gaf te formuleeren en mede te hanteeren, zie boven. Batavia ontduikt niét alleen de synode, maar ook de wet van den Heere God. ^'

We vervolgen.

f) De vragen, waarover getwist wordt, leven nagenoeg niet onder de gereformeerden in Indië. Ook zijn ze van secundair belang.

KANTTEEKENING: De é énig e vraag, waarvoor Batavia staat, is deze: of Gods recht en waarheid vorderen, dat de BINDING aan een formuletje, plus nog een paar andere uitspraakjes, die men thans ver-

ving, of wel saboteert (ook in geschrifte, , b.v. aangaande „de ziel"), werd opgelegd met effect van schorsing, afzetting, buiten-verband-plaatsing. Wie de theologische vragen-van primair belang acht, die staat voor DEZE vraag. En wie ze van secundair belang acht, die staat NOG VEEL DIRECTER voor DIE vraag. Wie een ander BINDT, aan een op korten termijn weerspreekbaar gebleken uitspraakje, nog wel aangaande een kwestie van secundair belang, die heeft in die BINDING een zonde bedreven van primair belang. Een groep, die zegt: de KWESTIE interesseert ons niet, moest op haar standpunt dan des te verwoeder optreden orii die brutale binding met de scheldwoorden der Schrift te vloeken. Als hij kalmpjes zegt: 't interesseert me maar matig, en dan verder de zaak blauwblauw laat, zeg ik hem: dat is decadentie. Laat deze vooral niet „dierbaar doen",

We vervolgen.

g) Het zou, zoo schrijft nog steeds Batavia, het zou onrechtvaardig en liefdeloos zijn, indien één van beide, of beide synodes der in dit conflict betrokken kerken ons tot een partijkeus zouden willen dwingen.

KANTTEEKENING: Hier moet aan Berkouwer, Ridderbos, Grosheide, en al hun mede-onderteekenaars, wel het bloed gaan bruisen. Partij-keus? Wat hebben we te maken met p a r t ij e n ? Er is een „vonnissen"-reeks geveld. Er is geroepen: Batavia heeft ze óók geveld (zie onder a, b, c). Welk een probleemstelling! Zeggen we ja, op de vijf vragen, die zoogenaamd mede door Batavia zijn gesteld aan den eerst geschorste, dan kiezen we partij. Zeggen we: neen, dan kiezen we ook partij. Lieve lieden, was soms het vragen-stellen-met-antwoord-binnen-twee-wekenredhtsbediening, en had de man, die met ja of neen verzocht werd te antwoorden, soms moeten zeggen: ik kies geen partij? Hij had genoeg gewaarschuwd tegen het kiezen van ja of neen. Maar de vraagstellende synode zei bij voorbaat: als u niet antwoordt, dan zullen we de consequentie trekken uit de door ons geconstateerde zonde van scheurmaking, m.a.w., dan wordt u toch óók eruit geworpen. Weet Batavia dat niet? Soms niet gelezen al die „goddelijke" schrifturen? Maar zeggen ze ginds dan soms: ben ik mijns broeders hoeder? En willen ze dan met deze Kaïns-leus onze vrijgemaakte jongens lokken om ook maar de goddeloosheden te vergeten? Mag Batavia een zonnebad nemen, terwijl zijn dienaren (dat waren de H. H. Greijdanus en Schilder) MOETEN zeggen: ja of neen? Batavia verraadt de synode, maar verraadt ook haar slachtoffers. Gallio trekt zich geen van deze dingen aan. Maar de echte Gallio trok daarbij geen vroom gezicht.

We vervolgen.

h) Om al die redenen willen wij, Batavia-kerk, geen partij kiezen, d.w.z. net doen, alsof NIET gepubliceerd is dat de uitwerping heusch in onzen naam GEDAAN IS. Niet partij kiezen. Dat beteekent: we laten andaren strijden tegen „Goliath", en als de zaak dan beslist is, dan zeggen we: maar wij kiezen geen partij tusschen „David" en „Goliath". Wij achten — zoo vervolgt de kerkeraad — het een roeping(!) dat de Indische kerken ziclh onthouden van een uitspraak (net alsof niet in onzen naam gehandeld IS). Nu de klap op den vuurpijl: HIEROM WENSCHT DE GEREF. KERK VAN BATAVIA GAARNE ALLE DEGENEN DIE DE DRIE FORMULIEREN VAN EENIGHEID ALS HUN BELIJDENIS AANVAARDEN IN HAAR KERKELIJKE GEMEENSCHAP OP TE NEMEN. Er volgt dan nog een verwijzing naar de pogingen om de Indische kerken zelfstandig te maken.

KANTTEEKENING: Weet dr G. M. den Hartogh. en ook ds C. B. Bavinck, dat ze indertijd een brief van K. S. aan den Kamper kerkeraad onderschept hebben, en gebracht hebben ter synode, waar die brief niet hoorde, en dit bedrijf hebben goedgepraat met het zeggen: als de kerk in brand staat, dan mag zoo iets wel? Dr den Hartogh zou nog iets van een profeet weg-hebben als hij nu met dézen brief, dien we reeds eerder in , volledigen tekst publiceerden, naar zijn éynode liep '(provisorisch gesloten, geloof ik). Maar neen, hij is klaar, K. S. is weg. De anderen zijn ook klaar, en maken geen misbaar. Overigens lijkt de houding van Batavia erg veel op die van Soekarno: we worden zelfstandig, er wordt tenminste over gepraat, maar we wachten maar niet op ons kerkelijk Linggadjati, en van interpretatie-kwestie trekken we ons heelemaal niets aan. We nemen al vast ieder op, die de drie formulieren aanvaardt, al is hij ook vrijgemaakt (dat moet het wel beteekenen). Ze h e b b e n het kerkverband dus. saboteerenderwijs geschonden, hoewel niet officieel al verbroken. En als er nog kerels waren in de buurt van de synode van ginds, dan hadden ze Batavia jjet als Bergschenhoek zoo maar buiten het verband gezet, na deze weigering, om zich te conformeeren. Maar ze doen 't niet. Wat is recht? Ook Batavia zegt nu: wat is recht?

Van twee kanten speelt men met het recht Gods; en dat is altijd het ongeluk van wie den chaos wakker roepen door het recht te schenden. Ze hebben destijds op die synode een heel mooi toespraakje gehouden tot dr J. Ridderbos. Man van wijsheid, en zoo. Hier is zijn wisheid: hy laat een bende aeditea,

„SAMENSPREKEN" VOOR „HERSTEL DER EENHEID".

Onder dagteekening van 18 Maart '47 schrijft de heer M. J. v. Oord, „Zonnegaarde", Werkendam, ons het volgende:

„J. 1. Zondag in ons gesprek heb ik U verteld van ons gesprek met Ds de Jager uit Utrecht, die 17/18 Juli '45 bij mij logeerde.

Ds de Jager vertelde mij het volgende:

„In een gesprek met Prof. H. N. Ridderbos zei hij mij: er kunnen wat mij aangaat 100 Ds van Dyken blijven en 200 Ds Bossen, maar Schilder moet er uit".

Toen ik verwonderd die woorden hoorde, vroeg ik Ds de Jager: „is dat nu werkelijk waar, kan ik dat werkelijk door vertellen? " Ds de Jager zei: „het is werkelijk waar, U kunt dat gerust door vertellen". Omdat het in ons gesprek op deze zaak kwam, vertelde ik het U, anders is het te droevig om het anderen te zeggen.

De jonge Ridderbos schijnt wat loslippig. Ieder heeft daar wel eens last van, maar als adviseur der Synode in het „tuchtgeval"-Schilder is de geestesgesteldlheid, die die woorden openbaarden, toch wel zeer af te keuren. De wereld zou dit doen, hoeveel te meer moeten wij dit doen.

Mocht U dit schrijven willen gebruiken, geef ik U daartoe de vrijheid.

Ik gaf door wat mij doorgegeven werd".

Tot zoover de heer Van Oord.

We hebben bedoelden Heer al eens 't enfant terrible der synode genoemd. Hij is de eenige niet, die zoo denkt. Maar hij zegt het soms. En het is goed, dit te weten (juist nu hij de eenige niet is). We weten dan wat die liefdesliederen waard zijn.

K. S.

MUZIEK IN DE OOREN VAN DR K. DIJK?

Dr K. Dijk is door de synodalistische leiders gebruikt om den Schorsingshandel van '44 bij het volk goed te praten in stukken die hij maar even had vóór te lezen om ze aangenomen en geteekend te krijgen als synodale stukken. Ook al stond er nóg zoo daverende onzin in.

Hij dadht toen, naast den redder der (kuyperiaansdhe) orthodoxie te staan en diens koppigheid te sublimeeren in eigen pal-staan.

Hoe ver hij de plank mis is, en, gebruikt zijnde, nu nog door de linksche partij wordt genegeerd, blijkt uit de manier, waarop die partij over het geval spreekt.

In „Knickerbocker Weekly" (New York) schrijft Edgar Franklin Ronig een artikel over de protestantsche kerken in het hedendaagsche Nederland. Even een kijkje hier, een praatje daar, en er is al weer een artikel klaar. De man is ook bij de synodocraten geweest. Bavinck fungeerde als tolk. Groeten en betuigingen van sjonpathie: we weten hoe dat allemaal gaat en wat er van blijft hangen.

En nu het artikel? Dat daarna de. amerikanen van allerlei slag moet voorlichten? Wel — hoor toe: „de Gereformeerde kerken zullen schouder aan schouder met anderen vechten (oecumenisch!). De afzetting van den twistzieken dr Schilder was een gelukkig voorteeken dat de kerk wars is van ketterjacht! Ze heeft breeder taak!" De rest weet u wel. Ook nog even iets over den Geest.

Klaar is Ronig. Bavinck ook.

Alleen „de Geest" weet, dat niet Schilder aan een formule die meneer Ronig niet eens kent, anderen bond, dodh de uitwerpers. Ronig denkt dus; zeg op alles maar een goddelijk ja, anders ben je ketterjager. Zeg maar op alles ja, dan ben je er af.

Muziek in Dijk's ooren? Wie wordt hier uitgelachen?

Hij of wij?

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen