De chaos verbreedt zich

Merkwaardige weken. Dr H. N. Ridderbos en dr G. M. den Hartogh zijn samen voedsterheeren van „De Strijdende Kerk". Onder hun oogen zette ds Toomvliet een jubellied in over Oosterbeek. „Het s m a 1 d e e 1" moest worden gezocht. Wie niet meedankte, was net zoo ongeestelijk als b.v. K. S.

En nü?

Nu heeft eerst Toornvliet zich uit het koor der jubelzangers teruggetrokken. En toen Den Hartogh. En ' of n dr J. Ridderbos. En toen Toomvliet nog eens. En toen dr H. N. Ridderbos. En in de krant van dr J. Ridderbos schrijft de een tegen den ander, en in die van dr H. N. Ridderbos en dr G. M. den Hartogh ook. En een Stem zegt: eerlijk duurt het langst.

We kunnen niet breed uitmeten, en voelen er ook niets voor. Maar onze lezers moeten weten, dat chaos chaos maakt. Daarom enkele aanhalingen.

Eerst het nadere terugkrabbelen van den zeer op-• vallenden Oosterbeekenaar, met wien ds B. A. Bos biddend in zee gegaan is: ds 'Toomvliet. Zeker, zeker, nog steeds heeft Toomvliet het woordenboek der pappige gezegden bij de hand, en nog steeds doet hij zijn best in de door ons voorspelde nieuwe anti-K.S.-campagne. Maar óp 't f ij n e puntje? Wel, hij verloochent Oosterbeek thans schriftelijk. Hoor maar:

En, laat ik eeriyk zijn. Sommige conclusies zyn ook op een zeer onduideiyke wijze geformuleerd, als ik bijvoorbeeld conclusie 3 lees, kan ik deze zonder meer niet onderschrijven. In concl. 3 lezen wij: „dat, ofschoon de „Gereformeerde Kerken" in 1943 met hun leerbesllssingen inzake het genadevelrbond bepaalde eenzijdigheden hebben willen afwijzen, daarmede ook positieve uitspra-

ken zyn gedaan, welke naderhand in feite de confessionele onrust hebben vergroot". Wie dit leest, verstaat hier uit dat de leerbeslissingen van 1942 zélf naderhand de confessionele onrust hebben vergroot. Dit acht ik onjuist.

Niet onderschrijven; zakelijk onjuist! Dan volgt een Linggadjati-oekase:

Niet de naakte leeruitspraken hebben de onrust vergroot, hoogstens wat later in het Prae-advies geschreven werd heeft tot de onrust bijgedragen.

Zo kan ik ook goed begrijpen dat sommigen vallen over de redactie van conclusie 6.

Wel wel. De synode schreef: wilt u de gronden weten, waarop de leerbeslissingen rusten? Lees dan het Praeadvies: een officieel geschrift. Hier heet het ineens: 't is geen grond voor het gezegde, maar een verpakking. Conclusie 6 is blijkbaar ook al niet volmaakt.

Dan is er de kwestie van „niets leeren, dat niet beelemaal in overeenstemming is" met het perfectum: wedergeboren? U zegt: dat was toch een „goddelijke" binding? Neen — een „miserabel onder, deel", smaalt ds Toomvliet. Van zessen klaar is hij, gezond of krank.

U dacht, dat conclusies conclusies waren? Mis, — u moet de BEDOELING weten, en déze sfinx niet aanraken en het naderen:

Voorts moet men de conclusies geen geweld aandoen door ze een andere bedoeling te geven

U dacht: de eerste vraag is altijd: wat stèat er? ? ? Mis, mis, eenvoudig mannetje:

Eerste eis is, dat gevraagd wordt hoe moeten de conclusies gelezen worden, hoe hebben de broeders een en ander bedoeld. Nu kon ik door ziekte niet in Oosterbeek aanwezig zijn, doch uit gesprekken met de broeders heb ik de conclusies zo leren verstaan als ik zei nu doorgeef.

Kom, wees nu onpartijdig. Er zijn 42 onderteekenaars. Toomvliet is de 43e belangstellende in den gebede. Nu moet u natuurlijk alle conferentiegangers gel ij kei ij k bejegenen. Loop dus de 42 af, stuk voor stuk, vraag èlk hunner, hoe het bedoeld is, hoe het bedoeld is, en kom dan, over een paar jaar, eens terug; dan gaan we de conclusies nog eens lezen bij de B e d ó ë'üngslamp. Tot zoolang moet ge maar wachten.

Even verder:

Er zullen er zijn die zeggen „met bedoelingen hebben we niets te maken." Wie dat niet ziet, moet blind zijn. Als God met bedoelingen van mensen rekent, zuUen wfl dan rechtvaardiger zijn dan God?

Zeker zeker. Met iemands bedoeling heU ik alles te maken — op huisbezoek! Maar conclusies, en leeruitspraken, dacht ik, zijn normen, een sociaal gegeven. Moet ik de wetten van Nederland lezen in het licht van de b e - d o e 1 i n g der wetgevers ?

U dacht, dat er in '44 geëischt was, wat er stond, n.l. voor wedergeboren houden? En u meent, dat ds Bos zou zeggen: sde het anders zegt, die beweert:2x2 = 7? Nu, hoor dan ds Toomvliet, die zoo innig „meeworstelde" met de broeders: oor zijn 2 X 2 = 7 (o, ds Bos!).

Nogmaals, Oosterbeek is niet van opinie, dat de Sy-, node dat inderdaad leerde, maar wel dat officiële stukken die gedachte konden wekken en dat anderen er dit in konden lezen.

Oosterbeek praat dus wit zwart ; i volgens Toomvliet ó ó k. Ik mocht niet zeggen, dat men in Oosterbeek aanstuurt op doorzetting der onzedelijke vêrvangingsformule-politiek? Nu, hoor dan den medestrijder Toomvliet:

Als de synode dit serieus zich afvraagt en een ernstige samenspreking eventueel raet vrijgemaakte broe-. ders (het smaldeel? ? R. S.) zou hebben, geloof ik dat een nieuwe Synode inderdaad diep op deze kwestie zal ingaan en de lyn van 1946 zal doortrekken: er is mogelijkheid geweest tot misverstand.

Een minzame invitatie dus om een petitie van verdergaand verraad in te dienen bij „de" synode. Wij mochten niet zeggen, dat men bepaalde schorsingen (etc.) kalm wou laten voor wat ze waren? Hoor echter dan Toomvliet zelf:

Verder heeft Ooslerbeek uitgesproken, dat dit met aich brengt, dat als er broeders zijn, die uit sommige stukken deze te eiige binding hebben afgelezen en daarom voor hun conscientie deze binding niet konden aanvaarden, en uitsluitend op grond daarvan geschorst zijn, dan ook uitgesproken wordt dat deze schorsingen ten onrechte zijn geschied.

Hiermede is natuurlijk niet uitgesproken dat alle schorsingen ongegrond zouden zijn. Hoe zou dit ook kunnen. Het gaat om speciale gevallen.

De smaldeelgevallen, natuurlijk. De willekeur nu heelemaal ten toppunt.

En nu tenslotte dr H. N. Ridderbos. Uit zijn artikel knippen we volgende passages.

Inzake de conclusies: '

Ik keur deze af en dat zonder aarzeling. Maar de moeilijkheid is, hoe men in de verwarring die deze conclusies naar mijn mening brengen een duidelijke wegwijzer moet oprichten, zonder de goede bedoelingen van Oosterbeek H te miskennen.

De redactie van de conclusies?

Nu is het met de redactie van deze conclusie reeds vrij treurig gesteld. De „volbloed" synodale broeders hebben bedoeld er dit mee te erkennen, zoals mij van meer dan e^ zyde verzekerd is, dat er inderdaad in sommige stukken van onze Synodes aanleiding was tot misverstand op dit punt, hoewel wij zeU helemaal niet van oordeel waren, dat de Synode metterdaad te eng gebonden heeft of heeft willen binden. Er st^& t echter in de conclusie heel wat anders.

Er staat dus „heel wat anders" dan „bedoel d" is. Word daar maar eens wijs uit. Verder:

Een ieder, die Oosterbeek H leest, kan dan ook moeilyk anders concluderen dan dat de Synode te eng gebonden heeft. Zy heeft aan degenen, die ten aanzien van het tijdsmoment van de wedergeboorte zich niet op de voltooid verleden tijd wilden vastleggen, geen ruimte gegtmd. En daarom, zo vervolgt Oosterbeek U, was er ook mogelijkheid van geschorst te worden, enkel en alleen, omdat men zó eng zich niet veilde laten binden. Dus zyn zulke schorsingen ten onrechte geschied.

En wie zal zeggen, hoevéél slachtoffers er op deze wijze niet zijn gevallen in de jaren 1942-'4é?

Oosterbeek n spreekt zich hierover niet uit. Maar ZÜ is maar vast begonnen zich hier als rechter op te werpen en de Kerken in dit opzicht eventueel in gebreke te stellen.

Als men eenmaal begrepen heeft, dat dit de kern is van de Oosterbeekse verlxlaring en men intussen met beide benen in de kerkelijke werkelijkheid is blijven staan, heeft men enige moeite niet tot een zekere wanhoop te vervallen. Niet alleen, omdat de redactie van deze conclusie VI zo uitermate ongelukkig is. Ook niet, omdat blijkbaar ook de Gereformeerde deelnemers van Oosterbeek aan onze Synodes enige onduidelijkheid ' in sommige stukken verwijten. Dit alles kan men op zijn mérites onderzoeken. Maar het wanhopige is ,

en wat daar verder volgt, „Wanhopig", Daarna:

Mijn tweede grote bezwaar is, dat heel deze kwestie van volkomen ondergeschikte betekenis, thans in het centrum geplaatst wordt alsof het dadrover gegaan zou zijn.

Het is dus niet gegaan over den EISCH, om niets te leeren, dat niet volkomen in overeenstemming was, — enzoovoort? De eisch was „van volkomen ondergeschikte beteekenis"? Hoe men zichzelf verloochenen kan!

Is Dr Ridderbos tevreden? Wehieen:

Daarom moeten onze Synodale Oosterbeekse broeders het niet kwalijk nemen, dat ik — en velen, niet het minst van de eenvoudigen, met mij — niet vermag te verstaan, dat zij deze probleemstelling niet hebben afgewezen.

Tevreden? Neen; na een pericoop met'fictieve weergave" der geschiedenis volgt dit:

Ik acht het een ernstige bedreiging van het Kerkelijk en confessioneel besef in onze Kerken (denk eens aan de jeugd!), wanneer de eerste officiële samenspreking over de zakelijke lovesties der kerkscheuring, ik weet niet wat al niet voor belangrijke conclusies formuleert, met als uitgangspunt: de beroemde gekloofde baar. Hier wreekt zich het eindeloze na-dokteren van een blad als „Waarheid en Eenheid", hier eindigt al de scherpzinnigheid om uit „Praeadvies" en „Toelichting" iets tegen de Synode te bejagen.

Ja, als het hebben van een , , gekloofde haar-verschil" eerst uitdrukkelijk verboden was, dan is de jeugd, die het nog iets schelen kan, zoo verstandig te zeggen: 'n gekloofde haar is niet veel, maar eeii verbod ervan, op straffe van uitdrijving en kanselwering, dat is wèl heel veel! En daar gaat het over, hoogleeraar in de exegese! Schorsen op grond van een goddelijk verbod van ook maar het minimaalste verschil, dat is erg. Niet dat verschilletje zelf.

Verder enkele bloemlezingen uit dr H. N. Ridderbos' artikel ten besluite:

1) „de teleurstelling van Oosterbeek II";

2) „schoorvoetend zijn ze eenigermate(!) aan het „be lij den"(!) ia een onderdeel";

3) „het klinkt niet erg overtuigend..., het is ook nog maar een eerste repetitie";

4) „goed bedoeld, maar slecht gedaan";

5) „treed niet op als onze biechtvader"; .

6) „ik voor mij zou niet begeeren aan dergel ij k e hereeniging deel te nemen".

Precies. Dat wisten wij al lang. Vandaar, dat onze deputaten vroegen: wat gelooft u? Maar daarop verkoost u niet te antwoorden. En nu zijn alle hekken van den dam. (Sebeden en gezongen? Ja, en ze verloochenen elkaar dadelijk na het amen.

(P.S. Dit artikel was bestemd voor het vorige nummer, maar bleef toen liggen. K. S.) »

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen