VU Magazine 1974 - pagina 402

geweld van anderen of dat van onszelf. De driften, die dan losbreken, zijn zo sterk, dat we er zeker niet tegen opgewassen zullen zijn, als we ze niet van tevoren onderkend en geanalyseerd hebben. Ten tweede - en dat zeg ik vooral ook tegen mijzelf verliezen we liet recht anderen te kritiseren, als we niet in onszelf de bronnen herkennen, waaruit het menselijk geweld voortkomt. Ais ik een onbarmhartig oordeel uitspreek over anderen, dan mag dat niet betekenen dat ik in een naïeve hoogmoed mijn eigen handen was in onschuld. Zo'n oordeel kan alleen gerechtvaardigd worden doordat ik bij mijzelf het gevaar van spelen met geweld heb onderkend..Ook ik ben een mens, niets menselijks is mij vreemd. Ais middel om een verwarrende veelheid van verschijnselen een beetje te begrijpen, is het vaak aan te bevelen een model te ontwerpen, waarin die verschijnselen passen. Zo'n model is nooit de werkelijkheid zelf. Daar is het model te simplistisch voor. Het is een schematisering van de werkelijkheid, waardoor tendensen in de werkelijkheid duidelijk zichtbaar worden. Dikwijls zijn er meerdere modellen mogelijk al naar gelang van de accenten die wij aanbrengen bij de beschrijving van de verschijnselen. Dat geldt ook voor het verschijnsel 'oorlog' in de samenleving. Vandaag wil ik dit verschijnsel benaderen van de biologische kant. Wat de evolutietheorie over de mens zegt, is door Desmond Morris op boeiende wijze samengevat in zijn boek 'De Naakte Aap'. In de evolutietheorie veronderstelt men, dat er miljoenen jaren geleden in de Oude Wereld een groot bosgebied was dat zich uitstrekte van West-Afrika tot Zuidoost-Azië. Daarin leefden de mensapen, zich voedend met de produkten van het weelderige bos, een mengdieet van vruchten, noten, eieren, kleine dieren en wat zij al trekkend en etend aantroffen. Zo'n 15 miljoen jaar geleden begonnen door klimaatveranderingen de bossen in te krimpen en te verdwijnen. Een deel van de mensapen is toen in het bos gebleven en is als soort geweldig teruggedrongen. Zij hebben zich weinig verder geëvolueerd. Wat er van geworden is, zien we in de huidige orang-oetans, chimpansees, gorilla's en gibbons. Een ander deel, de voorouders van de huidige mens, waagde zich in de vlakten, een nieuw milieu met weinig overlevingskansen. Zij moesten roofdieren worden om in hun eiwitbehoefte te voorzien. Een verdere evolutie tot een soort wolfapen met slagtanden, lopend op vier poten, zou weinig concurrentiekans gehad hebben tegenover de snelle, lenige, katachtige roofdieren met hun kracht en scherpe reuk. In plaats daarvan zette een ontwikkeling in op basis van de sterk ontwikkelde hersenen en de grote slimheid. De handen werden geen snelle loophanden, maar wapendragende handen. De hersenen werden complexer. Het groepsverband werd effectiever en gericht op keiharde agressie. De gezellige vruchtenetende aap, rondhangend in de bossen, ontwikkelde zich tot een jagende aap, in horden rennend over de vlakte om te doden. Hierin schuilt volgens de evolutietheorie het geheim van het dualisme in de mens. Vreedzaam als afstammeling van bosapen. Gewelddadig en in staat tot een moordende groepsagressie als eindprodukt van de ontwikkeling tot roofdier. Deze groepsagres-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen