Johannes Maccovius - pagina 235

223

Er

is

eene overeenstemming tusschen onzen geest en de met onzen geest conclusies

natuur, zoodanig dat als wij

trekken uit begrippen en ideeën

als praeraissen, wij in

de

natuur eene realiteit zien, die daaraan beantwoordt. Dat komt daar vandaan dat in de natuur ideeën en begrippen zijn, waarvan die natuur substraat is, terwijl wij als subiect met onzen geest die begrippen en ideeën poneeren. Het is de verhouding van het archetypische tot het ectypische (p. M). En dat de ideeën, waarvan de natuur substraat is, en waarvan de mensch subiect is, niet vreemdsoortig tegenover elkaar staan, maar op elkaar kloppen komt daardoor dat de Schepper aller dingen door Zijn Logos, ook den mensch naar Zijn beeld heeft geschapen. Het ideëele bestaat als de eeuwige gedachte Gods. Het ideëele is ectypisch in den kosmos geobiectiveerd. En eindelijk: ;,het ideëele bestaat in den geest van den mensch of van het menschelijk geslacht, daar hij, als naar Gods beeld geschapen, krachtens dezen geestelijken aanleg, de ideeën, in den kosmos geobiectiveerd, daaruit kan kennen, en alzoo een eigen wereld van ideeën in zich dragen, die, voorzoover zij geworteld zijn in het wezen, het verband en de orde van Gods schepping, zijn wetenschap vormen." ^) En deze gedachte nu, het parallellistisch verband van zijn en bewustzijn, door Dr. Woltjer zoo glashelder ontwikkeld, is het die geheel de Scholastiek, in bonam partem geno-

men

natuurlijk, rechtvaardigt.

Maccovius nu heeft voor dat verband oog gehad, ondanks dat zijn te eenzijdig empirisch standpunt hem de volle doorwerking en uitwerking dier gedachte verhinderde. We handelden reeds over de „analogia proportmiis'^ van Maccovius, die niets anders dan de analogische relatie tusschen Hij

zijn

en bewustzijn beoogt.

zegt hiervan in zijn Metaphysica: Analogia propor-

tionis est, quando, ut se terrenis,

habet

unum

aliquid in rebus istis

positum ad aliud, ita se habet res divina ad aliam. habet Rex ad nuptias filio suo paratas et ad

V. g. sicut se

Dr. J. WoLTJEB,

1.

c, p. 52, 53.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen