Johannes Maccovius - pagina 232

220

dan uit

in de zedeleer het bedenkelijk karakter dat de

Gods willekeur voortvloeit,

alle

Wet Gods

vastheid mist, en door

diezelfde willekeur elk oogenblik veranderd

worden kan. ^) Geen wonder dan ook dat de Gereformeerde Theologen in hunne Theologie voor het Realisme en tegen het Nominalisme partij hebben gekozen. In zijn Rectorale Oratie „Ideëel en Reëel", die over deze quaestie een zoo helder licht verspreidt, heeft Dr. Woltjer deze quaestie afgehandeld. De universalia, de algemeene begrippen zijn geen flatus vocis,

maar hebben terdege

realiteit,

edoch een realiteit

„naar hunnen aard".

„Zoo hebben de eigenschappen der dingen, onze voorde algemeene begrippen, realiteit; maar deze realiteit is voor ieder dezer naar zijn eigen aard; de eigenschappen bestaan als eigenschappen, de vool-stellingen als stellingen,

voorstellingen,

de begrippen als begrippen, geheel zooals lucht en licht hunne eigene realiteit

planten en dieren,

even noodzakelijk, even

bezitten,

stellig

en even zeker."

^)

De ideeën hebben hun realiteit niet subiectief in den geest, maar ook obiectief buiten den geest: „De idee wordt aanschouwd door den dat

alleen

zij

geene ideeën

djn

waaruit echter geenszins volgt,

den geest bestaat; zij is in elk geval den geest; de geest aanschouwt de

obiecten.

zijne

als

realiteit,

in

van

functie

geest,

maar ook de

En

ideeën;

niet als

alleen

de geest heeft

zoodanig,

als

ideeën,

en hebben zij realiteit." ') Die begrippen komen niet door de empirie tot stand, want ze zijn sui generis, zoo concludeert Dr. Woltjer: „Ik kom derhalve tot deze slotsom, dat alle pogingen

die

zij

aangewend

zijn

om

de begrippen uit de aanschouwingen

of voorstellingen af te leiden, het doel niet

hebben bereikt

en nooit kunnen bereiken, omdat de begrippen, 't zij ze empirische, logische of metaphysische genoemd worden, iets zijn dat sui generis is, waarmede in 't geheel niet ontkend

156

— 160.

')

Scholten,

*)

Dr. J. WoLTJEB, Ideëel en Reëel, p. 15.

'}

Dr. J. WOLTJEB,

1.

c.

p.

1.

c, p. 18.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen