Op zijn afgebakende lijn

Op zijn afgebakende lijn voortgaande heeft Dr. Van Ronkel thans een conceptadres aan de Haagsche Synode in het licht gezonden, dat althans in één opzicht, naar Cicero's maatstaf welsprekend mag heeten.

Onder de kenmerken toch van echte welsprekendheid nam Cicero ook het ad quos op, d. w. z. den plicht, om bij uw woord bedacht te zijn op den aard uwer hoorders en lezers.

Welnu, genomen de Haagsche Synode zooals deze nu eenmaal reilt en zeilt en onder haar voorzitter, den modernen heer Koch, vooral den laatsten tijd, dreiging blazende, optrad; en gevraagd, hoe men spreken moest, om bij zulk een Synode nog het best gehoor te vinden; — o, dö, n is Dr. Van Ronkels concept-adres metterdaad een meesterstuk!

Lezing ervan toch moet de Synode zoetelijk overtuigen, dat ze een vuig gehavende is, en dat ze van orthodoxe en met name van Gereformeerde zijde dusver slechts aan verdachtmaking en laster blootstond. Dit stuk doet haar in het licht van een droef miskende treden. Van schuld is voor haar geen sprake. Eer wierd ze slachtoffer. Eer deed ze, o, zooveel goeds. En alleen maar het reglement heeft haar belet de zegeningen van dit goede in nog veel voller stroomen over onze kerken en over 's Heeren lieve volk te doen uitvloeien.

Maar hoe welsprekend naar dien maatstaf ook de taal van ^eze drie stukken, en hoe meesterlijk uit oratorisch oogpunt ook de greep zij, er staat een kwaad tegenover, dat in ons oog al den glans dier welsprekendheid wegvaagt.: Wie ook zoo had mogen spreken, Dr. Van Ronkel NOOIT !

Voor een Groninger ware zulk een woord kostelijk geweest. De linkerzij derEthischen kon er zich toe geleend hebben. Desnoods had het uit de pen van een, zwak irenisch man mogen vloeien. Maar zulk een taal voegt niet op de lippen, en mag niet vloeien uit de pen van een man, die Dr. Van Ronkels belijdenis en Dr. Van Ronkels verleden heeft.

Toch vermoeden we hier geen kwaad opzet.

De bedoeling is kostelijk.

Zich nederzettende, om deze stukken op het papier te brengen, heeft Dr. Van Ronkel, met zijn fijne menschenkennis, zich blijkbaar afgevraagd: Hoe moet ik nu schrijven, om bij de Synode gehoor te vinden.?

Zijn denkbeeld van revisie moest aan de Synode smakelijk gemaakt.

De Synode, die nog rilt van onrust als ze terugdenkt aan de wijze waarop Dr. Van Ronkel eens in Maasland en later in Amsterdam streed, moet niet al aanstonds, omdat dit denkbeeld van „Grondwetsrevisie" nu van Dr. Van Ronkel uitging, het stuk in kwaad humeur ter zijde leggen.

Hij moet dus door een captatio benevolentiae zijn eigen naam en verleden doen vergeten, en zoo de Synode tot luisteren dwingen.

Nu luistert de Synode niet naar Schrifttaal. Die is bij haar contrabande. Wel luistert ze naar ph: losophie. En daarom voert Dr. Van Ronkel de groote philosofen sprekende in.

De Synode luistert niet als ge haar heur schuld voor God aanzegt, wel zoo ge haar een korrelke wierook brandt. En daarom zwijgt Dr. Van Ronkel van die schuld, en zegt hij haar lieve dingen, en mengt haar smakelijken wijn, gelijk ze die gaarne heeft.

En nu zeggen we niet, dat dit als aanloop nooit mag. Om de onwilligen tot luisteren te dwingen hebben alle mannen van naam soms een enkel maal zoo gewaagd middel aangegrepen. Maar, en dit is de fout, wat als aanloop desnoods geoorloofd was, was niet geoorloofd als inhoud van het stuk.

De helden onzer kerk, wier naam nog bij 's Heeren volk in eerbiedig en zegenend aandenken is, zouden volstandig geweigerd hebben, ooit ofte immer onder zulk een stuk hun hand of hun naam te zetten.

Dr. Van Ronkel plaatst zich hier dan ook op een zeer gevaarlijke helling.

Door zóó te spreken breekt hij én bij de gemeente én bij de Synode zijn kracht.

Want, en dit moge als proeve onzer zeer sobere menschenkennis zijn uitgesproken, we vermoeden dat zelfs de Synode de strekking van al dit geleerde en al dit lieve terstond doorzien zal, en ziende dat zulk een woord van Van Ronkel uitginp, allicht denken zal: Als de vos de passie preekv, dan, boer pas op uw ganzen.

Met een klare, besliste getuigenis, uit het hart der gemeente gegrepen en in den bezielden toon van Gods heilig Woord gezet, zou Dr. Van Ronkel der gemeente hope geboden hebben en de Synode hebben geïmponeerd. Gelijk hij nu sprak heeft hij zijn band aan de gemeente losser gemaakt, en aan de Synode de onverwinlijke sterkte van haar standpunt leeren kennen.

Zoo sterk staat gij. Synode, dat zelfs een man als Van Ronkel, met gebogen hoofd en ootmoedig lispelend, dezen gang naar Canossa doen moest.

Bovendien de onderscheiding tusschen de schuld van het Reglement en de onschuld der Synode is onwaar.

Had Dr. Van Ronkel onderscheiden tusschen de Synode als lichaam en 6iQpersonen die haar saamstelden, dan hadden we aan zijn zijde gestaan. Immers steeds wezen ook wij er op, dat de personen ter j Synode vaak hoogst achtingswaardig waren.

Maar de Synode als college is van het Reglement niet los te maken.

Immers deze Synode bestaat alleen krachtens dit Reglement. Het is het funda-! ment, waarop haar huis gebouwd is. De ! moederschoot, waaruit ze is voortgekomen. De bron van haar verdervende macht.

Had de Synode als college anders gewild dan het Reglement wil, dan had ze reeds jaren lang dit reglement kunnen wijzigen.

Maar dit heelt ze niet gewild.

Integendeel al het schuldige en slechte van dat Reglement heeft zij door haar organieke wetgeving, gelijk zij het noemt, en voorts door haar administratieve maatregelen, door haar rechtspraak en usantiën, nog meer dan verdriedubbeld.

Waar ze ooit aan dat Reglement tornde, was het nooit om het te verbeteren, maar altoos om het uit confessioneel oogpunt te verergeren.

Zij, de Synode als college, is dus wel terdege voor den geest en de werking van dat Reglement ten volle verantwoordelijk. Zij is nóg schuldiger dan haar Reglement.

En als Dr. Van Ronkel dan aan zulk een Synode, onder het presidium van een bekend loochenaar van Christus' Godheid, van zijn opstanding en van de verzoening door zijn bloed, openlijk zeggen komt: „Alleen in den heerlijken en heiligen Christus — gij stemt dit toe — in Hem, die de Zoon Gods is en de Zoon des menschen, kon de Volmaakte zich volmaakt openbaren", dan zeggen we van tweeën één:

Of Dr. Van Ronkel bedoelt met deze phrase niet anders dan wat ook de Groningers en Modernen voetstoots nazeggen, maar dan doet hij te kort aan zijn belijdenis. Of wel Dr. Van Ronkel bedoelt het naar de Schrift, maar dan stemt de Synode hem dit volstrekt niet toe, en moest hij haar dit niet zeggen.

o, Als ge indenkt wat kwelling en wat verdriet des harten deze Synode van 1816 tot 1888 deze lange reeks van jaren aan de trouwe belijders des Heeren in deze landen heeft aangedaan; hoe ze stelselmatig de belijders van 's Heeren naam vervolgd heeft en heeft pogen uit te roeien; hoe ze nooit de kerke Gods bouwde, maar met bewusten toeleg haar zocht om te zetten in een algemeen godsdienstig genootschap; en hoe ze .onder dat alles de ruwste loochenaars van 's Heeren waarheid kroonde en hun onveranderlijk de hand boven het hoofd hield, — dan kan er geen woord sterk genoeg gevonden worden, om uiting aan onze smart te geven, dat er tot zulk een Synode op die wijs gesproken is door een man, dien •we lief liebben en eeren als Dr. Van Ronkel.

Ook al wil men dus bij de Haagsche Synode requesteeren, waarin wij uiteraard geen heil zien, dan nog zouden we zeggen, neem een ander concept-adres, maar spreek zóó tot deze Synode niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen