Vriendelijke noodiging.

Paus Leo heeft in'een< Encycliek de Engelsche natie opgeroepen, om hoe eer hoe beter in den schoot der Roomsche kerk terug te keeren.

Hierop nu maken we geen aanmerking.

Een man die overtuigd is, dat zijn kerk de waarheid Gods het zuiverst belijdt, beleedigt niemand, maar eert zijn overtuiging, zoo hij den vurigen wensch koestert, dat alle volk en alle natie in zijn belijdenis van die waarheid deelen mocht.

Toch veroorloven we ons naar aanleiding van deze Encycliek tweeërlei opmerking.

De eerste is deze.

Paus Leo verklaart namelijk in zijn Encycliek, dat er zooveel in het leven der Engelsche natie is, dat zijn bewondering wekt.

Hij prijst er de Sabbatsrust; hij looft er de Christelijke werkzaamheid op elk gebied; hij roemt er de zorg voor den minderen man en voor ongelukkigen; hij heeft een open oog voor Engelands Zendingsijver; zelfs Engelands uitgebreide koloniale invloed wekt zijn bewondering.

Rijst hierbij nu niet de vraag, of de Paus ditzelfde ook van de in merg en been Roomsche staten, zooals b. v. Italië, Spanje en Portugal zou kunnen zeggen?

Van Frankrijk en België zwijgen we met opzet, omdat in deze landen de schok der Plervorming geweldig was. Ook van Oostenrijk, omdat, alleen in Hongarije, onder Oostenrijks schepter een Gereformeerde kerk van ruim twee millioen zielen bestaat.

Maar Italië, Spanje en Portugal hebben den schok der Hervorming niet gekend. Dit zijn zuiver Roomsche landen gebleven. En de inquisitie is er in de i6de eeuw zoo machtig opgetreden, dat zelfs de enkele ritselingen van een nieuw leven er terstond gesmoord zijn.

Zoo krijgen we dus eenerzijds Engeland, dat geheel van den Paus afviel, en nu drie eeuwen uit het no-Popery geleefd heeft; en anderzijds Italië, Spanje en Portugal, landen die deze drie eeuwen ongestoord hun Roomsch leven hebben voortgezet.

Bij vergelijking blijkt nu, dat het resultaat van deze drie eeuwen voor Engeland een toestand heeft geschapen, dien de Paus, zoo uitwendig als inwendig, bewonderingswaard noemt; terwijl omgekeerd de uit-en de inwendige toestand van Italië, Spanje en Portugal hem soms tranen moet doen schreien.

En dit zoo zijnde, is het dan toch geen zonderlinge logica, om tot Engeland te zeggen: Eilieve, in den tijd van uw afval van mij, zijt ge zulk een rijk, machtig en aan goede werken vruchtbaar land geworden, keer daarom tot mij weder, en word als Spanje, als Italië of Portugal.

Want we weten wel, dat ook de aard van deze volken hierbij in het spel is, maar dit neemt niet weg, dat toch ook Spanje een land is geweest dat de halve wereld inhad, en dat Italië eerst als militaire macht de wereld had veroverd, en daarna door haar intellectueel en aesthetisch overwicht de wereld verbaasde.

Onze tweede opmerking raakt de zaak zelve.

Het Centrtim past namelijk de woorden van den Paus over Engeland ook op ons land toe.

Ook Nederland kan niet beter doen, dan zich met Rome verzoenen.

Dit nu klinkt op zichzelf zeer lief en vriendelijk, en ook ons zou niets meer welkom zijn, dan een hereeniging van allen die Christus' naam belijden in de zuiverheid van eenzelfde belijdenis.

Daargelaten nu echter de vraag, of het ooit gelukken zou om de Grieksche, Roomsche, Luthersche, Calvinistische en Baptistische belijdenis tot eenheid te brengen, en voorts tot eenheid van eeredienst te geraken, mag men niet, vergeten dat Rome niet bedoelt èen schikking door gemeenschappe­ lijk overleg, maar nooit iets minder eischt, dan volledige onderwerping aan haar gezag.

Ze wil wel vereeniging, mits op dezen voet dat zij niets varen late, niets toegeve, niets wijzige; maar dat een iegelijk alUs loslate wat hem yan Rome scheidt, om, zelfs onder benefice van inventaris, geheel de Roomsche belijdenis en den Roomschen eeredienst en den Roomschen kerkvorm over te nemen.

Zelfs is die kerkvorm daarbij hoofdzaak, en komt in dien kerkvorm weer alles neer op onderwerping aan den Paus van Rome.

Wie dat maar doet, die is er.

Het leerstuk van de onfeilbaarheid des Pausen, zoo dikwijls hij ex cathedra spreekt, dat is het »fijne puntje" waar het op aankomt.

Juist datzelfde punt waaruit het schisma der Grieksche kerk welbezien voortkwam, en dat de kerk der i6e eeuw in het leven riep.

Mits ge den stoel van Rome maar eert, dan wil men u, gelijk onlangs aan de Oostersche kerken van Klein Azië, nog wel eenige kleinigheden toegeven, b. v. uw landstaal in stee van het Latijn, en wat anderen ritus, zelfs zekere vrijheden bij de keuze der bisschoppen.

Maar op dat ééne punt is Rome onverbiddelijk.

En natuurlijk dan helpen u zelfs die andere Ideine concessiën niet.

Immers, zoodra Rome straks anders spreekt, moet ge dan ook die kleine concessies weer laten varen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen