Ds. Bos.

In de Bazuin plaatste Ds. Bos het volgende schrijven, om nader zijn onderteekening van de Concept-acte te verklaren:

Van meer dan ééne zijde wordt mij gevraagd, wat mij heeft kunnen bewegen, mijn naam te zetten onder het aangeboden Advies tot verecniging der beide Inrichtingen voor opleiding tot Dienaren des Woords, en wat raet de aanbieding van dat Advies wordt bedoeld.

Laat mij met het laatste beginnen.

Dat Advies heeft geen officieel ke.rkelij.k karakter, want wij waren niet door de Gen. Synode gedeputeerd, om zulk een Advies te ontwerpen. Een particuliere raad in de Heraut, en een daarop gevolgde uitnoodiging eener Classis gaf aanleiding tot een broederlijk samenspreken van de Hoogleeraren en Curatoren van Amsterdam en Kampen; waarbij ook de Deputaten voor het verband tusschen de Kerken en de Theol. Faculteit der Vrije Universiteit zijn uitgenoodigd.

Dit niet officieel kerkelijk Advies laat dus de Kerken geheel vrij. Men kan er op ingaan, en ook niet. Men kan het veranderen of zoo laien. Men kan het aannemen, of verwerpen. Men kan met een geheel ander Voorstel komen, en ook adviseeren, dat over dat onderwerp op de a.s. Gen. Synode niet gehandeld zal Worden, en dat te Arnhem het besluit, dienaangaande te Groningen genornen, zal worden bevestig4.

Dé Kerken zijn hqegenaamd niet gebonden, en het ^omt mij zelfs het nieest gewenscht voor, dat alle voorstellen, vragen en bezwaren over deze hoogst gewichtige aangelegenheid officieel ter tafel worden gebracht — en overwogen ook — zoowel op de Classes, als op de Pro vinciale Synodes, opdat op de a.s. Generale Synode blijke, niet alleen wat de meerderheid der Kerken in de verschillende Provincies willen, maar ook wat de andere Kerken, die in min derheid waren, verlangen. Een zoo gewichtige zaak moet, naar mijn bescheiden meening niet doorgedreven worden met een kleine meerderheid) maar moet met algemeene instemming zoowel der Kerken als der betrokken Hoog leeraren, beslist worden. Kan dat niet, dan blijken de Kerken voor die zaak nog niet rijp te zijn.

Niemand der onderteekenaars zal het Advies bij de Generale Synode willen handhaven; wan neer blijkt, dat een groot deel der Kerken er tegen is. ••

Da kwestia is, of de ICerken willen zoeken-Qnj tqt ééne opleiding te' Ijomen. Zoo ja, dan Ifunnen zij verschillende kanten uit; óf alleen erkennen de „Eigene Inrichting der Kerken" gevestigd te Kampen, en wie elders gestudeerd heeft (hetzij aan de Vrije Universiteit, hetzi aan eene Staats Universiteit, hetzij bij een partic ilier persoon) onderwerpen aan de examens dier Kerkelijke Inrichting, vóór zij zich ter e.xaminatie aan de Kerken, in Classis vergaderd, aanbieden; zooals bijv. Dr. Bavinck heeft mooten doen. Dat is een standpunt, en ook eene — ofschoon niet gewone — verklaring van het „vrije studie, " bij de vereeniging der beide Kerkengroepen in 1892 bedongen; _ óf men kan zeggen, dat in gegevene omstandigheden eene Eigene Inrichting der Kerken niet meer noodig is, en dat eene wetenschappelijke en praktische opleiding aan de Theol. Faculteit der Vrije Universiteit voldoend is, om door de Kerken (of ook door die Faculteit zelve) na voldoend examen beroepba-r verklaard te worden in de Gereformeerde Kerken; óf men kan van de beide Inrichtingen, onder zeker accoord, ééne Inrichting maken.

Tot het laatste is een voorslag in ons Advies.

Hoe ik daaronder mijn naam kon zetten?

Niet, omdat het naar mijn zin is. Bijna al de onderteekenaren gaven een zacht ja-woord, omdat de meesten het liever anders hadden. Maar bij een accoord moet van weerszijden iets toegegeven worden. Ten slotte is het de vraag: Kunt gij, om tot ééne opleiding te komen, zooveel toegeven? En dan zeg ik-^ alles overwegende •—• ja. Vertrouwende op de trouw der broederen, dat men, als de zaak be klonken is, noch ter eene noch ter andere zijde op latere Generale Synodes weer aan dat accoord zal tornen, om of aan de Vereeniging der Vrije Universiteit of aan de Kerken meer rechten en zeggenschap toe te kennen. Wie na de vereeniging van plan is weer van voren af aan te beginnen, moet het maar direct zeggen; want als het weer gaan moet als na het Beding van '92, kan van broedertrouw geen sprake meer zijn; tenzij dan, naar punt 12 van het Advies, dat het accoord iti zijn geheel verbroken moet worden, omdat samenleving en samenwerking onmogelijk blijkt.

Ik heb het Advies mee geteekend, omdat het mij voorkomt, dat bij ineensmelting tot ééne opleiding niet meer door de Kerken te bedingen is dan in dit Advies is gedaan, maar ook niet meer toegegeven kan worden door de Kerken, dan in het Advies geschied is. Er is van weerszijden veel — tot het uiterste toegegeven.

Om maar iets te noemen.

Door de vereeniging zal, naar dit Advies, toegegeven worden :

a. Dat de Gen. Synode, dus de Keiken, ten slotte telkens het laatste woord heeft.

b. Dat ook de Kerken zeggenschap krijgen over de wetenschappelijke geschiktheid der lioogleeraren.

c. Dat niet ieder en een zoo maar als student ingeschreven kan worden, enz.

Natiiurlijk zal ook naar dit Advies veel door de Kerken moeten toegegeven worden, omdat zij dan niet meer alleen alle zeggenschap hebben. Mijne vrienden, die ik zoo goed begrijp als zij wat boos op mij zijn geworden, omdat ook ik dat Advies heb geteekend, moeten niet uit het oog verliezen, dat het karakter eener „Eigene Inrichting der Kerken" in verband staat met den wensch van hare eigene Hoogleeraren en der Kerken zelve. Immers, hoezeer is die „Eigene Inrichting der Kerken" reeds veranderd, nu de Litterarische opleiding als „Gymnasium" bijna geheel los staat naast de Theo logische opleiding, dat Gymnasium veel kans heeft verplaatst te worden, afgtdacht van de vereeniging. Nu de „School examens, " naast de Kerk-examens in 't leven geroepen, zoo goed als geheel aan het toezicht der Curatoren zijn onttrokken, omdat zij alleen nog advies geven op die School-examens. En wie de Kerken later tot Curatoren voor die „Eigene Inrich-' ting" willen kiezen, moeten zij toch zelve weten; al kozen zij straks ook alleen zulke broeders, die in het vervolg alleen tot Hoogleeraren zouden willen benoemen, die aan de Vrije Universiteit gestudeerd hebben. En wat zou er dan nog overblijven van het verschil van onderwijs in sommige leerpunten, voorzoover er nu nog van dat verschil te merken is tusschen de beide Inrichtingen? Wat blijft er dan nog over van het eigenaardige van de vroegere „Eigene Inrichting der Kerken? ”

Doch genoeg. Willen de Kerken ééne opleiding, laten zij dan ons Advies in ernstige overweging nemen; desverkiezende aangevuld met enkele bepalingen, in dat Advies niet genoemd. Naar mijne overtuiging is het in gegevene omstandigheden het beste, dat met wederzijdsch goed vinden te verkrijgen is. Weten de Kerken er echter iets beters op te vinden, of willen zij van ééne opleiding niet weten; dat zij zich uitspreken en zorgen dat hare voorstellen ook op de Generale Synode ter tafel komen, opdat de broeders, daar vergaderd, weten mogen wat de Kerken willen of niet willen.

Dat bij den slorm van kerkdijken hartstocht, die thans weer ontketend is geworden, de broeders, die het Concept teekenden, geen gemakkelijke positie hebben, was te verwachten.

Des te meer moet het gewaardeerd worden, dat een man als Ds. Bes zoo kloek zijn onderteekening gestand doet en openlijk verklaart, waarom hij de aanneming van het advies aan de Kerken aanraadt.

Da broedertrouw, die daaruit spreekt, eert Ds. Bos. Bij het eerste alarm op de vlucht te slaan, is den man van moed onwaardig.

Natuurlijk zal niemand er aan denken, wanneer de Kerken voor de eenheid van opleiding nipt rijp zijn, het fonpept dgorte drijven. '

Liever qe gedeeldheid der opleiding met al haar nadeelen, dan dat de eenheid der Kerken gevaar zou loopen verbroken te worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen