De Synode van Utrecht.

Amsterdam, 15 Sept. 1905.

De zesde generale Synode der Gereformeerde Kerken sloot in de afgeloopen week haar laatste zitting.

Niettegenstaande het uitgebreide agendum en de ernstige vraagstukken, die aan de orde waren, gelukte het toch, dank zij de uitnemende leiding van den praeses en den ingespannen arbeid der voorbereidende commissies, in een tiental zittingen gereed te komen.

De belangstelling van het kerkelijk publiek was ook ditmaal groot. Onze Synodes vergaderen niet in een klein vertrek ia een particulier huis, maar met open deur in een ruim kerkgebouw. Ze zijn geen bestuursmacht boven de kerk, maar ze vertegenwoordigen de kerken van Christus en stellen er daarom prijs op, dat de publieke zaak ook publiek behandeld wordt. En vooral bij die vraagstukken, die diep ia het kerkelijk leven ingrijpen, bleek, hoe sterk de Gemeente met onze Synodes medeleeft. Van heinde ea ver was men opgekomen om de beraadslagingen bij te wonen. Met onvermoeide aandacht werden de sprekers gevolgd. Niet alleen het ruim der kerk, maar tot de galerijen toe waren soms bezet. Wel een bewijs, hoe het tua res agitur door de Gemeente werd gevoeld.

Over den veelvuldigen arbeid door deze Synode verricht, zal eerst de historie het rechte oordeel kunnen vellen. Op dat oordeel vooruitloopen doen we niet. Of de Utrechtsche Synode in de geschiedenis onzer Kerken een historisch moment zal vormen, zooals de Synode van Middelburg voor de Zending een nieuwen koers inluidde, zal de toekomst moeten leeren. Wie te vroeg roemt, handelt zelden wijs.

Maar wel mag met innigen dank aan God den Heere uitgesproken, dat de geest dezer Synode een geheel andere was als te Groningen en te Arnhem. Het kostelijk beleid onzer kerken, waardoor ditmaal het vraagstuk van de opleiding op de Synodale tafel ontbrak, maakte, dat van eenige gespannen verhouding geen sprake was. De voorstelling, soms met voorliefde van zekere zijde gepropageerd, alsofonze Kerken hopeloos verdeeld waren, der uiteenspatting nabij, is door deze Synode voor goed gelogenstraft. Al was er soms verschil, de broederlijke toon bleef bewaard; er was een zoeken over en weer om elkaar te naderen; het droeve schouwspel van een meerderheid en een minderheid, die als twee georganiseerde partijen tegenover elkander stonden, werd ons ditmaal bespaard. Bijna alle besluiten van gewicht werden met eenparige of zoo goed als eenparige stemmen genomen. Zoo ooit, dan heeft deze Synode de zonen van hetzelfde huis dichter bij elkander gebracht, en het oude lied: Waar liefde woont, gebiedt de Heer den zegen, was ditmaal meer dan een klank der lippen. De Geest des Heeren was in het midden en Hij bond de harten saam.

Die liefde is niet ontaard in een zoetpassigheid en toegeeflijkheid, die beginselen prijsgeeft om personen te winnen. Waar recht moest gedaan worden, heeft de Synode recht gedaan zonder aanzien des persoons. Maar al wat krenken of verbitteren kon, werd dan ook gemeden. De zachtste vorm werd gezocht. En overigens was het hoofddoel van allen, om de onrust en den onvrede in onze Kerken weg te nemen. Indien de geest, die deze Synode bezielde, doorwerken mag in al onze Kerken, ook bij de leidslieden van ons volk en in de organen onzer kerkelijke pers, dan zal van Utrecht de pacificatie van ons kerkelijk leven dagteekenen.

Reeds daarom mag deze Synode met dank aan God worden herdacht. Maar niet minder om de gewichtige besluiten, die zij heeft genomen.

In zake de Zending werd voortgebouwd op den grondslag te Middelburg gelegd; en de breede plaats, die de Zending op het Agendum innam, getuigt, hoe warm de belangstelling voor dezen dienst der kerken is. Een Gereformeerd zendingsrecht is bezig zich te ontwikkelen, en deputaten voor de Zending, die voor een nog grootendeels braakliggend terrein de lijnen hebben uit te stippelen, waarlangs de opbouw geschieden kan, verdienen wel den dank der Kerken voor de uitnemende wijze, waarop ze zich kwijten van hun taak.

Onze Kerkenorde onderging de zoo dringend noodige revisie, waardoor menige veranderde en in onbruik geraakte bepaling te vervallen kwam en de Kerkenorde meer in overeenstemming kwam met de eischen van ons kerkelijk leven.

Een betere verdeeling van onze provinciale Synodes maakte aan een reeds lang bestaand onrecht een einde. Zuid-Holland en Friesland, waarvan het aantal kerken zeer verre dat der andere provinciën overtrof, zullen nu voortaan met behoud der provinciale grenzen in twee particuliere Synodes uiteengaan.

Over de leergesihillen, die onze Kerken reeds zoo langen tijd in onrust hielden, deed de Synode een zeer bedachtzame uitspraak. Zonder een definitieve beslissing te geven over geschillen, die wel altoos in de Kerk zullen blijven bestaan, deed de Synode toch uitkomen, waarin de hoogere eenheid kan gevonden en waarschuwde ze tegen minder juiste uitdrukkingen. Zoo werden deze geschillen binnen bepaalde perken teruggebracht ea de angel van bitterheid met dezen strijd weggenomen.

En eindelijk deze Synode deed ook uitspraak over het gravamen te Middelburg ingediend in zake Art. ^6. De gegrondheid van het gravamen werd met bijna algeraeene stemmen erkend. Gerust mag gezegd, dat onze Kerken eenparig in de overtuiging stonden, dat de gemaakte zinsnede niet in overeenstemming was met wat Gods Woord ons leerde. Feitelijk was met die beslissing reeds een oordeel over dit stuk der Belijdenis geveld. Maar toch aarzelde nog menigeen om de consequentie aan te durven, die uit dit besluit volgen moest. Sterk was de strooming, die de thans veroordeelde woorden in de Confessie wilde laten staan, totdat een grondige revisie van het geheele Artikel aan de orde kon komen. Ook de vrees, dat schrapping van de bedoelde woorden in de toekomst een hinderpaal zou kunnen blijken voor de vereenfging van alle Gereformeerden, woog bij menigeen zwaar. Maar al was het met een kleine meerderheid, de Synode nam toch het besluit, dat ook naar onze overtuiging alleen recht en eerlijk was. Nadat uitgesproken was, dat de gewraakte zinsnede tegen Gods Woord inging, mocht zij niet langer in de Confessie worden gehandhaafd. De Confessie is de belijdenis van wat de Kerk op grond van Gods Woord gelooft, en tegelijk te verklaren, dat een deel dezer Confessie volgens Gods Woord opjuist is, en toch dat deel onveranderd in de Confessie te laten staan, zou de beteekenis der Belijdenis voor goed verzwakt en de Kerk aan onoprechtheid schuldig hebben gemaakt.

Den diepen ernst en het hoog gewicht dezer beslissing miskennen we niet. Het is de eerste maal, dat sinds de Dordsche Synode een stuk der Belijdenis gevallen is. Maar hoe moeilijk het ook vallen moge een stuk, al is het ook een klein stuk, van de Belijdenis, cloor onze vaderen ons overgeleverd, prijs te geven, toch mocht voor dit oflfer niet teruggedeinsd, waar de overtuiging in schier alle Gereformeerde Kerken veld won, dat op dit punt onze vaderen verkeerd hebben gezien. En zijzelf hebben het ons geleerd, dat boven de oudheid en het gezag der conciliën, de waarheid Gods staat.

Wel verre van daar, dat deze uitspraak aan het gezag der Confessie afbreuk zal doen, zal ze juist strekken om dat gezag te bevestigen en te versterken. Het feit, dat reeds lang Art. 36 niet meer de uitdrukking was van het geloofsbewustzijn der gemeente, deed een ernstig gevaar oatstaaa. Het gevaar, dat men in de Belijdenis ging schiften tusschen wat men persoonlijk voor waar en onwaar, overeenkomstig Gods Woord of daarmede in strijd hield. Zoo zou de onderteekening der Belijdenis als uitdrukking van ons geloof een onwaarheid worden; zou men afglijden op den weg vaxi.\\€iquatenus, om ten slotte tot de leugen te komen van een officieele Confessie, die de Kerk er op na houdt, maar waarvan ieder ambtsdrager mag aannemen zoo veel of zoo weinig als hij wil.

Waar het beginselen geldt, mag niet getransigeerd. Een belijdenis bindt of ze bindt niet. En wie op een enkel punt, hoe schijnbaar gering ook, duldt, dat de belijdenis publiek als in strijd met Gods Woord weersproken wordt, heeft in beginsel de deur voor leervrijheid opengezet.

Aan dat gevaar is thans een einde gemaakt.

Oaze belijdenis, zooals wij die thans bezitten, staat weer voor ons in haar geheel als de uitdrukking van wat al onze Gereformeerde Kerken gelooven.

Dat is de winst, die de Utrechtsche Synode ons bracht, en die niet het minst aan deze Synode een blijvende beteekenis voor onze Kerken toekent.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen