Een vraag, die wel eens met ernst

Amsterdam, 6 November 1908.

Een vraag, die wel eens met ernst onder de oogen mag worden gezien, is deze, welke roeping de kerkelijke pers heeft tegenover de vraagstukken, die de Generale Synode aan bepaalde deputaten in studie gaf.

Wat we bedoelen is dit.

Op onze Generale Synode komen meer malen vraagstukken aan de orde, die zoo diep ingrijpen en van zoo ver strekkende gevolgen zijn, dat de Synode niet terstond een beslissing wil nemen, maar aan enkele deputaten opdraagt die vraagstukken ernstig te overwegen, en daarna met een gemotiveerd advies tot de kerken te komen, opdat de kerken zoo rijp mogen zijn op een volgende Synode een beslissing te nemen.

Zoo deed de Synode, om slechts enkele voorbeelden te noemen, met het bekende gravamen tegen Artikel XXXVI; zoo met de Zendingskerkorde; zoo met de verzorging der emeriti predikanten, weduwen en weezen; zoo met de nieuwe regeling van het verband tusschen de Kerken en de Vrije Universiteit en zoo thans weer met de vraag, of verplaatsing der Theologische school naar dezelfde plaats waar de Vrije Universiteit is, wenschelijk en mogelijk is.

Nu denken we er niet aan, de vrijheid der pers aan banden te leggen. God de Heere schonk aan de mannen, die in deze pers zekere leiding trachten te geven, veelszins kostelijke gaven om ons volk voor te lichten, die niet hoog genoeg kunnen gewaardeerd. En het is daarom niet alleen begrijpelijk, maar zelfs nuttig en goed, dat de kerkelijke pers ook haar oordeel over deze vraagstukken'zegt. Ons kerkelijk leven is — de tuchtzaken uitgezonderd — een publiek leven. Onze kerkelijke saamkomsten worden met open deuren gehouden. Een verslag wordt aan de pers gezonden. De acta onzer Synodes zijn voor ieder verkrijgbaar. Van eenige geheimzinnigheid, van iets afdoen in een besloten kring, om de kerken voor een fait accompli te stellen, zrjn onze kerken terecht afkeerig. De kerkelijke zaak is een publieke zaak en moet daarom ook publiek behandeld Vorden.

Daarover loopt het geschil dus niet. Wie aan die vrijheid der pers zou willen raken, g a zou in ont een beslisten tegenstander vinden. Hierover behoeft geen misverstand te bestaan.

Maar wel is de vraag, die we aan de orde wenschen te stellen, of het wen& chelijk en geraden is, dat de pers reeds haar oordeel uitspreekt, vóór dat de deputaten, die door de Synode daartoe zrjn aangewe­ og zen, nog met een advies tot de iterken zrjn gekomen?

Tn elke vergadering geldt als vasteregel, dat de discussie over een bepaald onderwerp stilstaat, zoolang de commissie, die opdracht kreeg om een voorstel te doen, dit voorstel nog niet heeft ingediend. Tot op zekere hoogte geldt datzelfde ook hier. Wanneer de Synode, die niets anders is dan de saamvergadering onzer Kerken, aan bepaalde deputaten last geeft, om een plan, een voorstel, een regeling te ontwerpen, dan geschiedt dat, omdat de Synode deze personen het meest geschikt acht om met een voorstel tot de Kerken te komen en daardoor zekere leiding en stuur aan de discussie te geven. En naar het ons voorkomt, zal ook de kerkelijke pers uit deferentie voor deze opdracht der Synode wijs doen, met eerst de voorstellen dezer deputaten af te wachten en daarna pas tot de publieke bespreking over te gaan.

Het spreekt toch wel van zelf, dat de door de Synode aangewezen deputaten anders niet weinig in hun vrijheid van arbeid belemmerd worden. Ze weten dan reeds eer ze nog met hun arbeid begonnen zijn, dat hun voorstel, indien het zus of zoo uitvalt, niet naar den zin van dezen of genen kerkdijken redacteur zal zijn. Eer ze nog tot een rijp en weloverwogen advies komen aan de kerken, ontbrandt reeds de discussie, worden reeds in de pers allerlei verklaringen afgelegd, dat dit of dat voorstel in geen geval genade zou vinden in de oogen van dezen of genen, en wordt daardoor hun vrijheid van handelen aan banden gelegd. En zoo wordt feitelijk de leiding der zaak aan ben, die de Synode daartoe aanwees, uit de handen genomen en overgebracht bij degenen, die tegenover de Synode geen de minste verantwoordelijkheid hebben.

Zoo is ook thans weer geschied met het besluit der Synode om Curatoren in opdracht te geven, met de Hoogleeraren te Kampen de vraag te overwegen, of de verplaatsing der Theologische School wenschelijk en mogelijk is.

Dit vraagstuk is een uiterst teer en kiesch vraagstuk.

De Theologische School is door een historie van een halve eeuw met Kampen saamverbonden. Het gymnasium, door de nationale vereeniging overgenomen, dient in hoofdzaak om de School van leerlingen te voorzien. Kampen en de Theologische School zijn daardoor in de oogen van het volk zoo saamgegroeid en in elkaar geweven, dat scheiding van beide voor hen bijna gelijk staat met opheffing van de eigen inrichting En al moet ieder, die maar even doordenkt, toestemmen, dat de eigen inrichting der Kerken evengoed te Amsterdam als te Kampen kan voortbestaan, toch behoeft het wantrouwen maar te worden gewekt, dat men met verplaatsing de opheffing der School bedoelt, om terstond de kerkelijke hartstochten te doen ontvlammen.

De Synode heeft daarom met de grootste voorzichtigheid dat vraagstuk behandeld. Ze heeft eerst aan de aanwezige hoogleeraren van de Theologische School gevraagd, of ze tegen de overweging van dit plan eenig bezwaar hadden. En eerst nadat gebleken was, dat dit niet zoo was, heeft de Synode aan Curatoren der School en de hoogleeraren opgedragen, met een voorstel tot de kerken te komen. Een voorstel, dat van die zijde kwam, zou zeker het minst aanleiding tot eenig wantrouwen kunnen geven.

Voordat Curatoren nog hebben vergaderd of eenige saamspreking met de Hoogleeraren heeft plaats gevonden, is thans reeds de discussie in de pers geopend over de vraag, of de Theologische School dan niet tegelijk in eenpractisch seminarie kan worden omgezet, en is hiervoor zelfs een breed uitgewerkt plan aan de hand gedaan Gelijk wel te verwachten was, heeft dit voorstel in de kringen der Theologische School niet alleen besliste bestrijding gevonden, maar is daardoor ook de arbeid der Curatoren in niet geringe mate belemmerd eworden. Want nu zoekt men achter het voorstel tot verplaatsing allerlei motieven n beweegredenen, die niet in de bedoeling er Synode lagen. En de aanvankelijk welwillende houding, die men tegenover het besluit der Synode aannam, dreigt in een eest van oppositie om te slaan.

Nu denken we er niet aan, tegenover nze kerkelijke pers eenig censorschap ons an te matigen. Ook hier geldt wat de postel zegt: ieder staat of valt zijn eigen eer. Ook twijfelen we geen oogenblik aan e goede bedoelingen van hen, die dit plan er sprake hebben gebracht. Maar heeft de rvaring ook in dit geval niet geleerd, dat et beter is, wanneer de kerkelijke pers an de deputaten, door de Synode aangeezen, eerst rustig den tijd gunt, om hun andaat ten uitvoer te brengen?

We willen deze vraag, die voor den goeen gang van ons kerkelijk leven van zoo oog belang is, daarom aan de overweging j nzer broederen aanbevelen. En we hopen, at het debat over deze vraag zonder eenige ersoonlijke gevoeligheid zal kunnen geoerd worden. Het is alleen het belang der erken, dat ons tot het stellen van deze raag noopt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen