Uit de Pers.

Naar aanleiding van de inaugureele oratie van Prof. Eekhof ovei het gereformeerd Protestantisme schreef Dr. Niemeijer in het Weekblad voor de Vrijzinnig Hervormden een artikel om te betoogen, dat eigenlijk de modernen de ware Calvinisten zijn. De Waarheidsvriend komt hiertegen terecht op en noemt dit een verdraaien der feiten. . ., '

In het Weekblad voor de Vrijzinnig Hervormden van Donderdag 29 April 1.1., wijdt de. redactie, naaf e aanleiding van Dr. Eekliofs optreden te Leiden, een artikel aan het Gereformeerd Protestantisme, dat weer op duidelijke wijze in het licht stelt, hoe het modernisme de geschiktheid, voor streng wetenschappelijken arbeid ondermijnt. De heeren schimpen graag op de onwetenschappelijke orthodoxie en l leveren onderwijl de klaarste bewijzen, dat het n modernisme den objectiviteitsdrang doodt, geweld pleegt op de werkelijke gegevens, de feiten ver­ n draait, opdat zij toch maar voor het modernisme d pleiten zullen.

Dat iemand modern is als de redacteur van dit p vrijzinirig weekblad, is verklaarbaar en begrijpelijk. Als iemand werkelijk er van overtuigd is, dat een mengsel van religieuse sentimentaliteit en een grootere of kleinere dosis van eene of ander philosophie als bijgift, een giond kan zijn en is om op te leven en te sterven, dan zullen wij voor zulk 1 een eerlijke overtuiging de waardeering hebben, die zij verdient, ook al kiinaen«wij er ons niet in vinden. Maar wat wij niet waürdeeren kunnen, en moeten afkeuren, dat is de wanhopige poging om zoo te meten en te passen, dat men nog kan doorgaan voor iemand, die bij het Gereformeerd Protestantisme kan worden ondergebracht. Is iemand modern, het zij zoo, maar laat hij dan de moeite sparen om h iichzelven en anderen diets te maken, dat hij be­ s hoort tot een geestelijke heweging, waarvan hij principieel ten eenenmaleis afgeweken en vervreemd.

Dr. Eekhof had aangegeven enkele karaktertrekken, die steeds in het Gereformeerd Prot< .stantisme werden opgernerkt, n.l. de absolute souvereiniteit Gods, drang naar vrijheid, liefde voor de wetenschap.

Vluks komen Groningers en modernen óm zich met deze drie kenmerken te meten. En wonder boven wonder, de heeren hebben z.o gemeten, dat zij ze alle drie hebben. Zij zouden zich zelfs »modernè Calvinisten* willen noemen, dus Calvinisten van nieuwbakken model. Jammer echter, dat de heeren Dr. Eekhofs rede zelve niet gelezen.hebben, maar blijkbaar slechts een uittreksel, want dan zouden zij gezien hebben, dat hij er terecht op gewezen heeft, dat die Souvereiniteit Gods zonder de erkenning van het gezag der Heilige Schrift niet kan zijn. »'Wilde men, « zoo zegt Eekhof, »Gode de eer geven, dan moest men zich ook onder Zijn wil onvoorwaardelijk buigen, doch dan diende men dfen wil ook te kennen en waaruit zou men dien béter kunnen leeren kennen dan uit den Bijbel.* Als de heeren zich nu nog eens weer mete.i, dan zal het hun duidelijk zijn, dat er van die gehoorzaAraheid aan Gods Woord, zooals dit door het Gereformeerd Protestantisme steeds is verstaan, niets bij de modernen te speuren is. En als zij dan even nadenken, dan zal het hun tevens duidelijk zijn, dat én de souvereiniteit Gods ën de wetenschapsdrang èn de vrijheidsidee daardoor bij hen een geheel ander karakter verförijgen dan zij bij de Gereformeerde vaderen hebben. Hier vooral geldt het: als twee hetzelfde zeggen, dan is het niet hetzelfde.

Nergens is er op historisch terrein een Gereformeerd Protestantisme aangetroffen, dat het volstrekt gezag der Heilige Schrift weigerde te erkennen. Zelfs de oude Remonstranten sloofden zich noguit om té bewijzen, dat zij het schriftelijk bij het rechte eind hadden.

Maar deze heeren hebben daarvoor geen oog. Zij j trachten de moderne rok zoo te knippen, dat hij een gereformeerd model krijgt, maar lukken doet v het niet. Het zou royaler zijn als de, heeren nu h maar erkenden, dat zij met de levens-en wereldbeschouwing der vaderen geheel gebroken hebben. v

Nog dwazer echter wordt het als deze moderne redacteur van het plaatsvervangend lijden en sterven des Heeren verklaart, dat daarin «niet kenmerkends Gereformeerds ofProtestantsch is." Inderdaad, dit is verbijsterend. Wij weten niet welk woord hiervoor gebezigd moet: zelfmisleiding, onkunde, verblindheid? Misschien alle.drie. Immers, dezelfde Dr. C. J. Niemeyer schreef eens eene dissertatie over den strijd over de leer der praedestinatie in de IXe eeuw, waarin hij op blz. 21 van de reformatie schreef, dat zij zich afkeerde van het in de R, Kerk heerschend geworden Pelagianisme en semi-pelagianisme en «terugkeerde tot de diepten •van Paulus en Augustinüs". Zijn nu Paulus' en Augustinus diepten denkbaar zonder het kruis der verzoening? En thans beweert diezelfde man die dit schreef en niet herriep, die de reformatie noemde «terugkeer tot Paulus en Augustinus", dat het kruis niet is ietsj dat het Gereformeerde of het Protestantsche kenmerkt.

Van onkunde kan er bij den heer Niemeyer dus moeilijk sprake zijn, van vergeten der historie wel. Blij^'t ^us - zelfmisleiding en verblindheid. Daar komt een mensch licht toe, die den moed mist om ronduit te-zeggen, dat hij principieel met de Christelijke religie brak. 'Toch is dit met deze quasi moderne-Calvinisten het geval. Zij zijn kinderen van de renaissance en de revolutie. En zij zullen zich voor elk, die der zake kundig is, van dien oorsprong niet vrij pleiten, ondanks al hun meten en passen.

Misschien gelukt hun dat echter wel voor de handvol religieuse modernen; want gewoonlijk zijn deze, hoewel zeer verlicht, in de kennis der historie en der religieuse vraagstukken niet al te best thuis. Voor de rechtbank der kenners evenwel lukt het nooit.

Modern is modern en niet gereformeerd-protestantsch, en dat zal het nooit worden, zelfs nooit worden kunnen, omdat het woord «modern" niet een richting dekt, geen levensbeschouwing aanwijst, maar een verzamelwoord is om menschen aan te duiden, die met elkander hierin overeenkomen, dat zij negatief staan tegenover de Christelijke levens-en wereldbeschouwing, zooals zij historisch is gegeven.

En niet minder ad rem is, wat dezelfde redacteur naar aanleiding van Dr. Wumkes' optreden aan het adres van de ethischen zegt, die met de modernen voor het behoud van het «geest en hoofdzaak» ijveren.

In Sneek staat Ds. Wumkes, een rechtzinnig (ethisch) man, die tegenover zijn twee moderne collega's «evangeliseert», maar nu in zake het Synodale voorstel tot schrapping van de woorden »geest en hoofdzaak* met z'n moderne collega's één adres heeft opgesteld en geteekend, waarin aan de Synode gevraagd wordt om de voorloopige schrapping weer ongedaan te maken.

Dat samengaan — en zelfs vooropgaan — van Ds. Wumkes met de modernen heeft in den lande nog a! verwondering en ergernis verwekt. Maar het blijkt nu, dat vooral de rechtzinnige geestverwanten van Ds. Wumkes te Sneek zich aan deze handelwijze van huri leeraar hebben gestooten en 't hem in deze lastig gaan maken. Men kan het daar maar niet begrijpen hoé hij, die van de moderne prediking beweert — deze bewering ook omzet tend ill daden — dat zij niet in de Herv. Kerk thuis hoort en voor de zielen zoo zeer schadelijk is, nu zich er toe geleend heeft den modernen de hand toe te steken en hen te helpen in hun actie tegen de voorgenomen schrapping van de bekei de woorden in art. 39 Regl. Godsd.onderwijs.

De orthodoxe gemeenteleden van Sneek — althans een groot gedeelte — kunnen maar niet begrijpen hoe menschen, die het in geest en hoofdzaak eens zijn met de vragen van art. 39, die vragen onmogelijk zouden kunnen stellen.

Die het in geest en hoofdzaak er niet mee eens is, ja, natuurlijk - die moeten ze niet.

Maar die het in geest en hoofdzaak er-wel mee eens zijn, ziet, hoe die kunnen zeggen: »als ze letterlijk gesteld moeten worden, dan moet ik de Kerk uit«, d^t begrijpen ze in Sneek niet.

En dat Ds. Wumkes dat accepteer^ dat gaat boven veler begrip.

Ds. Wumkes merkte die ontevredenheid in Sneek wel. En hij vond het goed en noodig, een Zondagavondbijeenkomst te houden in het sGebouw voor Christelijke Belangen», om aan zijn geestverwanten zijn houding voor te leggen en die te verdedigen.

Evenwel bleek het, dat velen het nog maar niet begrijpen kunnen en het niet kunnen goedkeuren.

't Kan geen kwaad, dat het zoo gaat.

De Ethischen, die tegen de voorgenomen schrapping zijn en met de modernen optrekken, kunnen er nog plezier van hebben.

De Gemeenten willen ook, een woordje meespreken.

En of de Gemeenten het zullen kunnen verstaan en zullen kunnen goedkeuren, dat verscheidene Ethischen altijd partij kiezen tegen fechts en voor links, als het gaat om zaken, rakende de belijdenis van den Christus Gods, dat staat nog te bezien.

En dan kon 't den Ethischen heeren wel eens niet meevallen, als ze zullen narekenen wat voordeel hun deze wondere actie bereid heeft.

De Gemeenten voelen anders dan die Ethische predikanten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen