De wijze waarop de Waarheidsvriend

Amsterdam, 11 Febriian 1916.

De v.-ij-ze waarop de Waarlifidsvriend, wiens artikelen we dikwijls met instemming lazen en overnamen, onlangs weer eens de strijdbijl opgroef om daarmede op de (ïereformeerde Kerl< en . los te hakken, heeft, en • volkomen terecht, een-ernstig protest, uitgelokt van onze kerkelijke pers.

Dat de Gereformeerde broedeVs in de Hervormde Kerk noch de Separatie noch de Doleantie goedkeuren, weteii we, en wanneer ze tegen beide methoden om tot rf.'f> rmatie te komen, op ernstige wijze hun bezwaren uiten, dan zullen we hun daarvan heu.sch .geen verwijt maken. Zelfs wanneer ze kritiek oefenen op de feilen en gebreken, die onze Kerken aankleven, zul; len we die kritiek dankbaar aanvSarden, wanneer daaruit maar een" broederhart spreekt. Maar wanneer de Waarhridsvrinid met de versleten voorstelling aankomt, dat de leider.s der Separatie en der Doleantie moedwillig de Kerk des Heeren hebben verlaten, zich niet bekommerende om de schare, die achterbleef, dan doet hij de waarheid, wier vriend hij zegt te zijn, ge-' weid aan; want hij weet zeer goed, dat noch in IS.U noch in 1X86 .sprake is geweest van een vrijwillig verlaten van de Kerk, maar dat men met geweld er uit is gezet door de machthebbers der S\-nodale i)rganisatie, alleen omdat men trouw wilde zijn aan (jods Woord. En wanneer, de kritiek op onze kleinheid en gebreken .een vorm aanneemt zooals in het artikel Hoog' moed, dat eerder in l'ilenspiegel-dan in een kcrkjüjk weekblad - thuis, hoorde, dan is hier vin een vriendenhand, die orts onze' feilen toont, al zeer weinig te ontdekken. Met'evefiveer schamperen .spot hadden dé Roomschen kunnen - schrijveti over de kleine kruisgemeenten, die .in het begin der Reformatie hief en daar wefdeh gevonden. En de' beteiskenis Van een machtige beweging als die Welke' dè 'Gercforncieerde - Kefken in dé' , We eeuw wéd.er tot openbaring bracht te! willen afmeten naar. wat hier en daar op een kleine plaats - weUicht geschiedt, toont gemis aan elk objectief waardeeringsvermogen. We twijfelen dan ook niet, of de r«d«ct!e zal bij rtadfer" Bezinning zelf leed dragen, dat ze dit artikel in haar kolommen opnam.

Toch trekke men zich van zulke aanvallen niet te veel in onze kringen aan. Ook Dr. Kromsigt heeft zoo nu en dan behoefte, een , - \pachcndans om onze Gereformeerde Kerken uit te voeren en de meest hartstochtelijke beschuldigingen ons naar het hoofd te werpen. Psychologisch laat zich dit niet zoo moeilijk verklaren. Onze Gereformeerde broeders in de Hervormde Kerk voden zelf wef, hoe valsch en scheef hun positie is; hoe ze niet thuis hooren in dit allegaartje van naodernen, ethischen, Groningers en neo-Kohlbruggianen; hoe ze telkens, ten einde een conflict met de synodale besturen 'te voorkomen, feitelijk in tnoeten gaan tegen hetgeen plicht en roeping van iieh eischen ÏOU; en waar de eigen conscientie onder dit alles onrustig wordt, moet dan in een scherpen en bitsen aanval tegen de arme Gereformeerde Kerken wel een pijnstillend middel gezocht. En al is het nu niet aangenaam als aambeeld te moeten dienst doen, waarop de slagen altoos neerkomen, men trooste zich met het vignet, dat Beza op zijn Geschiedenis-der Gereformeerde Kerken in Frankrijk drukken liet en waarop men een drietal smeden ziet, die hun hamers stuk slaan op een aambeeld, terwijl als spreuk daaromheen geschrevei^ staat.

Plus a me frapper on s'amüse Tant plus de nmrteaux on y use ;

Wat in het Hollandsch weergegeven, zeggen wil;

Ge kunt, zoo veel u lust, me slaan.

Niet ik, de hamers-gaan er aan.

Slechts één ding verstaan we ran den ll^aarheidsvriend vnét. Hij verklaart/r/«cipieel tegen de Afscheiding en Doleantie over te-staan. Groen v»n. Prinsterer heeft, hoewel hij het feit van de Afscheiding betreurde en afkeurde, zich nooit zoo uitgelaten. .Steeds heeft hij erkend, dat er een oogenblik kan komen, waarop de Gereformeerden gedwongen zouden worden met het instituut der Hervormde Kerk te breken. De scheiding, zooals 'deze in Schotland had plaats gevonden, was naar zijn oordeel volkómen geoorloofd en gewettigd geweest. Trouwens, onze eigen Confessie spreekt van een plicht der geloovigen om zich van de.v*lsche Kerk af te scheiden. En Gods Woord roept ons. toe, - dat we uit Babél zullen uitgaan.

Nu kan er tusschen ons en de Gereformeertle broeders in de Hervormde Kerk verschil van meening bestaan over de vraag, of, oin het nu-in hun'taal uit te drukken. God de Heere reeds een scheidbrief aan de Hervormde Kerk gegeven heeft; of het bederf in haar wel zoo diep is doorgedrongen, dat zij een valsche Kerk kan worden genoemd, en of de methoden, die in 1834 en l S86 beproefd zijn om tot kerkherstel te komen, wel de meest juiste en doeltreffende waren. Maar wie principieel zich tegen elke separatie en elke doleantie verklaart, neemt een Roomsch en niet een Gereformeerd standpunt in. Onze vrome vaderen hebben fn de I6e eeuw zich van de Roomscbe. Kerk gesepareerd, en tijdens de Rempnstrantsche twisten zijn ze in doleantie gegaan. Zoowel van Roomsche als van Remonstrantsche zijde heeft men dit als scheurraakerij veroordeeld onder het voorgeven, dat men'nooit met de Kerk breken niocht, hoeveel gebreken ze ook had. Juist deze' ernstige les der historie heeft Groen van Prinsterer voorzichtig gemaakt. Hij meende, dat d? . Afscheiding van 1834 praerhatuur en niet genoegzaam voorbereid was ; de hoop op kerkherstel in de Hervormde Kerk had hij nog niet opgegeven; maar hij heeft het denkbeeld van scheiding nooit principieel als ongeoorloofd verworpen.

Wie dat doet, en de Waarheidsvriend ging al heel ver in dit opzicht, verlamt elke actie om waarlijk getrouw te zijn aan Gods ordinantiën. Want zulk een actie leidt, de historie heeft dit telkens geleerd, tot een conflict met de Synodale reglementen en machthebbers, waarbij het ten slotte op een buigen of breken uitloopen moet En wie van te voren verklaart, dat breken principieel ongeoorloofd is, moge dan veel harde woorden tegen de Synode spreken, protest op protest bij haar inzenden, klagen en |reuren over de breuke Sions, nu en dan zelfs een poging wagen om de banden te verbreken, waarin meti gebonden zit; maar het efnd van het liedeke is, dat iiien toch biiiot voor het Synodale vonnis.

En dat nu is-lijnrecht in strijd met het woord der Apostelen, dat men Gode meer gehoorzamen moet dan den menschen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen