Buitenland.

Duitschland. Herdenking der reformat! e. Erkenning van de beteekenis van Calvijn.

Het spreekt van zelf, dat de persoonlijkheid van Luther bij het vieren van het 4de eeuwfeest der reformatie op de voorgrond staat. Hij is de held geweest die den eersten stoot gaf voor d^ gezegende beweging welke doorwerkte tot op den huldigen tijd. Dat men hierop vooral in Duitschland den nadruk legt, is te begrijpen.

Verblijdend mag het. echter genoemd worden, dat men ook in Luthersche kringen de beteekenis van Calvijn voor de reformatie toont te verstaan. I^ieinand minder dan de Generalsuperintendent van Sleeswijk D. Theodoor Kaftan, een man van groote beteekenis in Duitschland, heeft zich daarover uitgesproken in een geschrift getiteld: ^Reformation, nicht Revolutions. Daarin zegt die schrijver het volgende: »Er ligt een kostelijk element in Luthers onverschilligheid voor uitwendige vormen. Daarin is hij werkelijk groot ten opzichte van de wereld.

Maar dit neemt niet weg, dat Luthers geringschatting van de organisatie, zijn missen van organisatorisch beleid, een gebrek is en niet een uitnemend eigenschap, gelijk sommigen willen.

Het is niet onverschillig bij den arbeidj der kerk, in welke vormen dit geschiedt; of dit gebeurt in zijn eigen, of in anderer, of in Sauls of in Davids kleed. Hierin heeft Luthers groote leerling Calvijn een goed gezicht gehad. In één geestelijk opzicht komt hij Siiet tot Luther. Zijn opvatting van het Evangelie is een zinken. Maar Calvijns kerk is beter georganiseerd dan die van Luther. De Luthersche kerk is in handen van vorsten geraakt, al is het ook dat menige vorst haar bevorderd en goed gediend heeft; maar dat was toch de weg waardoor zij kwam onder de firma van het slandesherrlichen Kirchenregiment»; daardoor kwam zij onder het sumepiscopaat van den vorst des lands of onder de macht van den Staat. In de plaats van de Roomsche hiërarchie kwam de bureaucratie. Uit dé Evangelische Kerk groeide van lieverlede iets, dat, naar haar wezen niet is, een departetement van den staat, een staatsafdeeling voor Godsdienstige aangelegenheden. Wat wij dringend noodig hebben is^ dat de Kerk in de juiste betrekking tot den Staat komt te staan, opdat wij, van staatsbanden bevrijd, op' eigene voeten komen te staan en zoodanig worden wat wij als Evangelische Kerk behooren te zijn: de vrij zich zelve besturende gemeente van Woord en Sacrement. Wie helpt ons daaraan? Gezegend hij die dat doet. Van onze staatslieden, kunnen wij het niet verwachten. Voor zoover zij zich waarlijk aan de Kerk laten gelegen liggen, doen zij dit naar den regel van suum cuiqui (ieder het zijne) naar de uitlegging van Fritz Reuter.

Als wij als predikanten voor de vrijheid der W Kerk optreden, worden wij verdacht gemaakt g als hiërarchische neigingen te hebben. Slechts v van uit de genieën te kan de bevrijding der ge­ m meente komen, uit den klaar bewusten, vasten wil der leden. Van de losmaking uit verwringing door den staat (staatlichen verzerrung) hai gt de toekomst van de EvangeHsche volkskerk af.

Wij willen niet veel hieraan toevoegen. Zij die Calvijn èn Luther kennen, zullen niet toegeven, dat uit een geestelijk oogpunt Luther hooger staat dan Calvijn; ook zullen zij niet beweren, dat het Evangehe dat Calvijn verkondigde, lager staat dan datgene wat Luther, predikte. Maar het verheugt ons, dat er Luthersche stemmen opgaan-; (het woord dat D.. Kafian deed hooren, is-op andere manier door anderen gesproken) die er op aandringen dat de Luthersche Kerk met Gereformeerd zout zal doortrokken worden. Mocht men in Duitschland maar algemeen gaan verstaan, dat Luthers werk moet voortgezet worden in Gereformeerden geest.

Noord-Amerika. De oorlog en de Duitschgezinden.

Het was te voorzien, dat in de nieuwe wereld nadat president Wilson den oorlog aan de Ceutrale mogendheden verklaard had, niet alle burgers daarmede ingenomen zouden zijn. Er wonen daartoe te veel menschen van Duitsche afkomst — de Luthersche Kerk in N.-Amerika telt bijna vier millioen gedoopte leden, de Duitsche Gereformeerden zijn daaronder niet gerekend. Nu is het te denken, dat die oorspronkelijk Duitsche elementen niet van harte den oorlog mede kunnen strijden, ^en zij door hen, die Engelsch bloed in de aderen hebben, worden aangezien als menschen die men maar half vertrouwen kan. Dit heeft ten gevolge, dat men in de verschillende Staten van de Unie State Councils of Defense (Staatsraden voor verdediging) heett ingezet. Deze Council te Nebraska had leiders m de Luthersche Kerk en sommige professoren aan de Staatsuniversiteit beschuldigd van ongepaste uitdrukkingen te hebben gebruikt en ongeoorloofde handelingen te hebben verricht.

De Council was gaande gemaakt door honderden blieven van personen, die beweerden dat zij duizenden verloren hebben omdat zij zich niet gedwee aan pro-Duitsche invloeden wilden onderwerpen. Banken die Liberty-bonds (onder den naam van vrijheidsaandeelen werd de oorlogsleening in N.-Amerika geplaatst) hadden, genomen, werden bedreigd dat men'met hen geen zaken meer wilde doen. Op grond van deze mededeelingen schreef de Council, dat het wel-' licht nog nooit in de geschiedenis noodig geacht was bij de leden eeuer groote kerk een beroep te • doen op de vaderlandsliefde, teneinde de gevaarlijke neigingen van hare voornaamste vertegenwoordigers tegen te gaan.

De Luthersche Kerk is het antwoord hierop niet schuldig gebleven. Onderscheidene organen der Lutherschèn wezen er op, dat de belijderis-: schriften der Kerk gehoorzaamheid aan de over den mensch gestelde machten eischen, terwijl ui eene vergadering van Luthersche predikanten bevreemding werd uitgesproken dat juist hun Kerk is genoemd terwijl er toch in andere Kerken ook zullen zijn die zich eveneens schuldig maaktea. Wat sommige leden doen, kan de geheelc Kerk niet t«n laste gelegd worden, en dit te minder wijl breedere vergaderingen der Kerk resoluties aannancicn, waarbij iiouw aan dat land werd beloofd.

In Luthersche kringen spreekt men uit, dat de sympathieën der leden verdeeld zijn en dat er verschillende gedachten gekoesterd werden over de beantwoording van de vraag, of de, Vereenigde Staten wel wijs gehandeld hebben door zich in den oorlog te begeven. Maar nademaal het land zich door zijn vertegcnwoordigeis voor den oorlog verklaarde, is het met twijfelachtig wat de plicht is van den trouwen burger.

De (Amerikaansche) PFac/iter zegt hieromtrtnv.

sHoe vurig iemand vroeger den Duiischers de overwinning over de geallieerden moge hebben toegewenscht; nu Duitschland onze nationale vijand is, komen de zaken anders te staan.

Bryan, de gewezen Minister van Buitenlandsche zaken, heeft alles gedaan wat in zijn - vermogen was om ons land buiten den oorlog te houden.

Nu er eenmaal oorlog is poogt hij met een spaak in het wiel te steken, maar spoort aan tot gehoorzaamheid. Hetzelfde doet Claude Kitchin, van North Carohna, de democratische floor-leader van het Huis te Washington. Toen over de »war-resolutions gestemd werd, verklaarde hij zich er tegen, en gaf, voordat hij zijne stem uitbracht, een duidelijke beschrijving van zijn standpunt. sAfter mature thought anu fervent prayer for rightful guidances was hij vast besloten zijn plicht te doen »as God gave him to see it... if I go barefooted and alone«.

Dat was de taal van besliste overtuiging. Maar is eenmaal de beshssing gevallen, dan hebben we ons oen levensregel in Rom. 13 voorgeischrevens.

Wij plaatsen achter deze uiting echter een vraagteeken. Wij rneenen ook, dat de redactie van De Wachter in den grond der zaak niet zoo zeker is van zijn haar als men uit dit woord zou afleiden. Volgens ons komen alle Amenkanen die in hun hart pro-Duitsch zijn, voor een botsing van phchten te staan. Immers zij schreef: .Personen en volken komen soms in de omstandigheid dat zelfverdediging eisch wordt; Alle wettig oorlogvoeren is zelfverdediging.»

Kan men nu tot de overtuiging komen, dat de oorlog dien de Vereenigde Staten begonnen noodzakelijk werd tot zelfverdediging, dan loopt alles goed en kan men van harte, al is men Duitschland sympathiek gezind, dat land helpen b-^strijden. Doch is dit niet het geval, dan kunnen onze broeders aan de. overzijde van den Oceaan het wel eens kwaad krijgen. De vraag zal wel bij hen opkomen : hebben wij, toen het nog geen oorlog was, er krachtig tegen getuigd, dat van uit de Vereenigde Staten aan de Geallieerden ammunitie en oorlogswerktuigen geleverd werden ?

Hebben vwij wel met aandrang de Amerikaansche regeering voorgehouden dat zij pro-Engelsch was, wanneer zij van alles liet uitvoeren naar de" verbonden mogendheden, doch zich liet welgevallen dat aan Amerikaansche schepen de toegang tot de Duitsche havens onmogelijk werd gemaakt? Als onze-broeders dan verder tot de conclusie komen: een verdedigingsoorlog voeren wij niet, is men er daii maar mede klaar, als men verder redeneert: jonze president heeft met toestemming van de volksvertegenwoordigers deii oorlog verklaard, en . nu moctea wij uit gehoorzaamheid aan dé overheid een werkzaam aandeel nemen in den oorlog«. Wij meenen dat onze broeders in Amerika wel met bezwaarde harten hunne zonen naar Europa zullen zien vertrekken, om tegen de Centrale Mogendheden te strijden, en dit niet alleen om de mogelijkheid dat zij op .het slagveld zullen blijven. Meer zullen tvij er niet van zeggen. Aan de eene zijde zegt Gods Woord: Alle ziel zij de machten over kaar gesteld onderdanig, want daar is geen macht dan van God. Aan den anderen kant geldt ook het Woord des Heeren, dat men Gode meer moet gehoorzamen dan de menschen. Wij gevoelen voor onze broeders in Amerika de pijnlijke moeilijkheid, waa, rin zij zich bevinden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen