Het mystiek-religieuze element in de Grieksche philologie - pagina 6

7 vast te stellen, maar o o k v a n de daarop volgende kritiek op die eenmaal vastgestelde

overlevering zelve.

A l l e e n maar moet hierbij tweeërlei in het o o g gehouden: i n de eerste plaats, dat die kritiek slechts daar en eerst dan m a g aangewend, waar corruptheid der overlevering vaststaat, en niet ontaarde in een noodeloos spel van het vernuft, dat op het doen van den geneesheer gelijken z o u , die zijn snijmes zet i n het gezonde lichaam, alleen maar omdat hij zoo goed opereeren kan, en dit gaarne toonen w i l ; en i n de tweede plaats — zie hier de andere o p m e r k i n g — bestaat er gevaar, dat de kritiek niet meer als bloot middel, maar als doel w o r d t beschouwd. Immers, w i e eenmaal in haar eene zekere vaardigheid heeft verkregen, is zoo licht geneigd, o m n u ook met niets anders zich bezig te houden, en wanneer

een deel v a n de overlevering v a n fouten ge-

zuiverd is, niet v a n dat gezuiverde verder gebruik te maken, maar eenvoudig weer een ander deel te zuiveren. E n dat dit gevaar niet denkbeeldig is, w e r d bewezen door menig geleerde van onze kritische school, wiens groote gaven en noeste arbeid dikwerf bijna geen ander spoor achterlieten aan het nageslacht dan een meer o f minder groot aantal vaak betwijfelde coniecturen. Gaat inderdaad de philologie op in kritiek, zij ze dan enkel formeel, of ook zakelijk, dan kan ze er geen aanspraak meer o p maken, wetenschap te z i j n : immers het kenmerk van wetenschap is juist, dat ze universeel is, niet accidenteel. H e t toevallige is geen wetenschap, en geeft geen wetenschap. E n de kritiek is als zoodanig altijd min o f meer toevallig. D e arbeid v a n een geheel leven kan vruchteloos gemaakt worden door ééne vondst: w e r d morgen aan den d a g het autographon ontdekt v a n de geschriften v a n P L A T O , dan zouden tallooze kritische w e r k e n over den tekst dier geschriften der nakomelingschap heid — soms

niet veel ander nut hebben, dan dat ze een indruk gaven

v a n de scherpzinnig-

o o k van de dwaasheid — der voorouderen. E n

dit z e g i k n u niet, o m de kritiek als zoodanig te veroordeelen ; verre van daar; kritiek is eene uiting van het streven naar volmaaktheid; en zoolang de o v e r l e v e r i n g niet volmaakt is, z a l ook kritiek — i k herhaal het — onmisbaar zijn. M a a r toch is het goed op haar precair bestaan acht te geven, en niet al te zeer té bouwen op eigen vernuft en volmaaktheid, en der ouden botheid en verdorvenheid in het bewaren der traditie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen